Autoren

∞

Werke

∞

Neu

∞

Information

∞

Shop

∞

Lesetips

∞

Textquelle

∞

John Brinckman

Uns Herrgott up Reisen / 1

Dat einundürtigst Kapitel

Wat ut sei all nahst noch worden wir, de dor an dat oll Lehnschultenhus anhüren deden; ut den Lehnschulten sülwen, ut Friedrich un Rike, ut Hanning un Anning. Un wat dor ut de würd, de von sei alltausamen tauletzt allein dor in sitten blew.

Wenn einer in 'n Klenner kickt, denn pleggt hei wat up Hänn' tau hewwen, un will hei ok man weiten, wat dat för Wäder gifft; un wenn ne jung Fru an tau kalennern fängt, denn is dat nich ganz richtig mihr mit sei; un wenn einer in den hunnertjohrigen Klenner kickt, denn kann hei wit vörweg un wit taurügg kiken, hett hei Lust dortau un sleiht em in de Midd up, un männigeinen mag jo woll dat Hart in 'n Liw lachen, wenn hei dat deit, un anner Lüd de müchten ehr bläudigen Tranen weinen, wenn sei dat daun un denjenigten Dag swart up witt vör sick seihn, un väl Dag' gifft dat nich, de einer rot anstriken kunn, ok in dat beste un längste Minschenläwen nich; 'n pukigen Kram is dat un blifft dat man. Dor is œwer einer, de höllt sick keinen Klenner nich, ok nich den hunnertjohrigen, nich den lütten un nich den groten, de kihrt sick nich an den Staatsklenner, den sei in Swerin tausamen stellen, de kickt nich nah den Wäderpropheten, nich nah Scheperwohrdi, nich nah Gallen un Jakobi, de hett dor nie noch nich fif Sößling anwennt, un de ein, de sick dor nich an kihrt, dat is de Dod.

Dor gungen Johren up hen un wedder Johren un nochmals Johren, as ick all eins seggt heff. De oll Lehnschultenhoff de stunn dor noch ümmer, as hei dor stahn hadd den Dag nah den vierten Advent, as de leiw Gott dor noch rinner kamm mit de beiden vermükerten lütten Twäschens up 'n Arm, man dat hei nu 'n Teigeldack un twei Schottsteins hadd.

Dat was wedder de Kindjes-Nacht, un de Groten-Bukowschen Klocken de hadden ehr Schülligkeit all vör en poor Stunn' dan un dat Fest inlüddt hell œwer den Swarten Soll rœwer nah dat Schultenhus hen, as sei dat vör dürtig Johr dan hadden an den Kindjes-Abend, wo de Lehnschult mit sin vier Twäschens üm den blanken Dannenbom rümmer so lustig Kringelkranz danzt hadd. Man in de Dönsk dor stunn nu keinen hellen Dannenbom nich in mit gälen Waßstapel, mit Appels un Zuckerpoppen un ne güllen Knickerfahn baben an dat Pollenn'. Dor was all in männig, männig leiwes Johr kein Dannenbom mihr in anstickt worden sörre de Tit, nu jo woll all sörre twintig Johren nich mihr. Wo wiren sei man all? Wo kunnen sei einmal stawen un flagen wäsen? Dat grot tweisleprig Bedd stunn dor ok nich mihr, dat dor dunn noch stahn hadd, as de leiw Gott dor rinner kamm mit de beiden verklamten Hasenschoorten up den Arm. Dat oll Schultenhus was jo woll ok inwennig ümbugt worden? Dor gung jo ne grot Dör nah achter tau. Dor wiren jo nu orig leddern Pulsterstäuhl in de Dönsk un 'n Nœtbom-Kanapee mit Juchtenledder, dat was jo woll ne funkelnagelnige Wandklock, de dor in 'n eiken Gehüs achter in de Eck picken ded, un de grot Armstauhl dor bi den nigen Kachelaben vör den blankbohnerten nœtbom Disch, dor hadd jo Dörchläuchten sin allergnädigst Wittfru sick nich för tau schanieren brukt, sick dor in dal tau setten. Mäkelnborgsch Valür was noch ümmer in dat oll Schultenhus, dat kunn einer seihn, ahn sick dorüm lang ne Brill uptausetten. Dor stunnen twei missingsch Lüchters up den Disch mit echte rußsche Tafellichters, un in den Armstauhl dor satt ne steinolle Fru in un hadd ne Brill up de Näs un les dor in ne apen Huspostill. Dat was noch ne recht anseihnliche Fru, man dat ehr Gesicht nich recht tau seihn was vör den breiden freesten Strich von de slohwitte hollandsch linnen Mütz, de sei drog, un wil sei den Kopp so dicht œwer ehr Postill hadd. Un dunn würd dor de Dör sachting up makt, dunn let dor wat de Slarpen buten un kamm up Söcken rinner un gung nah den Disch ranner, läd den Slœtel up 'n Disch un säd: »De Disch is nu deckt in de drüdd Stuw, un de grot Kalwerbrad is nu spickt, un den heff ick in dat Fleigenschapp inslaten, dat de Katt dor nich œwer Nacht bikamen kann, un dat sößwochensch Börnkalf dat hett sonne schöne Nier, duwwelt so schön, as de Herr Amtshauptmann un de gnädig Herr Rittmeister sei verläden Johr up 'n iersten Festdag hier bi uns tau seihn krägen hewwen, un nu kann Fik un ick jo woll en bäten dörpin gahn nah min Brauderkinner von wägen den Kindjes?«

»Na, denn gaht man«, säd dunn de oll Fru, »un vergät mi dat nich, de Achterpuurt wedder tautauschotten, wenn ji wedder ant Hus kamt, Lisch! De Husdör slut ick sülwen af.« Dorup söckt de dralle Buerdiern, de dor jo woll up den Schultenhoff in Lohn un Brot stunn, sachting wedder af un makt de Dönskendör vörsichtig achter sick in de Klink. Man dunn wohrt dat nich so lang, dunn gung de Dör wedder up, un dunn kamm dor ein Mannsminsch rinner, ok sachten un vörsichtig, un den let dat so, as dat en vernünftigen Grotknecht laten möt, un de säd: »Ick heff nu de Pierd in de Afsid treckt bi de Käuh hen, un de Pierdstall is nu rein as ne Schündäl för den gnädigen Herrn Rittmeister sin Schimmelkutschspann un den Herrn Amtshauptmann sin beiden Vößwallach, wenn se beid morrn früh inrücken daun; un twei sträken Schäpel Fauderkuurn heff ick för de frömden herrschaftlichen Pierd ok all afmäten. Jochen blifft bi dat Veih in den Stall, un denn kunn ick nu jo ok woll up en poor Stunn' mit Lisch un Fik dörpin gahn?«

»Denn dau Hei dat, Hinrich!« säd de oll Fru as vörhen.

Un as Hinrich nu ok gahn was, dunn würd dat so still in dat oll Schultenhus, as dat in de Kirch ward, wenn dor de Köster ruter geiht un de Kirchenpuurt achter sick tauslütt. Dorup richt'te sick de oll Fru up un putzt de beiden Lichters, namm de Brill af un läd sei up de apen Postill un lähnt sick taurügg, un dat was nümms anners nich as Fru Jörn sülwen, as de gewaltige Fru, de dor in dat Hus nu all œwer viertig Johren hushollen un dat Regiment in führt hadd un negertau de letzt Hälft von de viertig Johren ganz allein. Dat let ehr noch smuck, dat süll wohr wäsen, schonst sei nu hart an de Sœbentigen ranner was; man dat Og was nich vull so grall mihr, un den Kopp hull sei nich vull mihr so stuer. Un as sei dunn so in den Armstauhl lagg, dunn strek sei sick mit de Hand en poor mal œwer de Ogen, as besünn sei sick up wat, dat gallenbitter is, wenn einer sick up so wat besinnen möt. Ja, ja, dit was dat föfteihnste Johr, dat sei so dor satt mudderseelenallein, kein Kind üm sick un kein Kindskind. Väl rod Dag' wiren dat nich wäsen, de sei in de föfteihn Johr in ehren Klenner rot antaustriken Ursak hatt hadd. Ach, wenn Hans doch noch läwen ded! Ach, hadd uns Herrgott ehr doch man lütt Anning laten! So väl Glück un so väl Sägen, un doch den einen Sägen nich, ahn den all dat anner Glück in de Welt nich Fisch un nich Fleisch, nich Pott un nich Stülp is! Ja, ja, föfteihn Johr wiren dat nu, dunn hadden sei den Schulten dorhen führt hatt, wo kein Minsch wedder her kümmt, dunn was grad Friedrich Amtmann worden un hadd Hanßen sin Recht an de Städ afstahn. Nahst hadd Friedrich jo dat smuck Frölen frigt dor achter von den groten Eddelhoff un Riking dat smuck Frölen ehren Brauder, den Rittmeister von den sülwstigen Eddelhoff; man dat Fru Jörn dat nich weiten kunn, dat de Rittmeister, ehr Swiegersœhn, de sülwstige Junker was, de vör dürtig un so väle Johren up den Goldvoß vör den leiwen Herrgott œwer de groten Grabens un achter de langhoorten Windhunn' un Meister Lampen her – hep hep hep Has! – vörbi simmt was, un dat de gnädig Fru Amtshauptmannin kein annere nich was as dat lütt krusköppte Frölen, dat dunn noch von den Kikœwer achter den Hakeltun den leiwen Gott sülwen nah den Wihnachtsmann fragt hadd. Ja ja, wohr was dat, Friedrich was hoch anschräwen bi de Regierung in Swerin, de güll väl bi de hoge Kammer, de hadd dat richtig dörchsett't hatt, dat dat grot Buerndörp, dat dor achter in de Löwitz noch in Rusch un Busch lagg, heil un ganz wedder upricht't würd in sin oll Feldmark un dat dor nu wedder en halw Stieg Buern will un woll un warm in satten. De hadden dunn jo dor noch Duckserien mit maken wullt. Dat hadd den einen Grafen dor noch so schön paßt tau sin eigen Hauwen, un de hadd dat ok sacht farig krägen, wenn Friedrich dor nich sin Hand hadd mit in 'n Spill hewwen müßt. Un as allens nich hadd helpen wullt, dunn hadd de slukrawig oll Graf em noch 'n slusuhrigen Avkaten up de Baud schickt hatt, un de hadd em ne Flöh int Uhr setten süllt, wat dor för in Wien sorgt warden süll, dat Friedrich Herr von Jörn würd, wenn hei man mit dat oll dumm Buerndörp dat Mul hollen wull; en Eddelfrölen hadd hei jo tau Fru, un maken let sick dat denn sacht. Friedrich hadd sick œwer doch den Deuwel wedder nich blenden laten as dunnemals noch up den Dörpdik bi dat Glitschen, hadd nich an den Satan sin Päpernœt lutschen wullt, hadd ierst den slusuhrigen Avkaten ut de Dör smäten un was nahsten sülwen nah den Herzog hengahn un hadd den dat vörstellt, un dunn hadd de Herzog em hell ankäken un hadd tau em seggt: »Du hast recht, lieber Jörn! Das Bauerndorf soll da wieder her, oder ich will nicht Friedrich Franz heißen!« Un nu was Fritz jo Amtshauptmann un kunn jo woll noch gor Drost oder Kammerrat warden. Ja, soans was dat all recht schön! Warm seten ehr Fritz un ehr Rike, un vergäten hadden sei ehr oll Mauder ok nich, kamen deden sei un segen sick nah de oll Fru üm, wenn de hogen Festdagen kemen. Un de grot Armstauhl, wo sei in satt, de was von den Rittmeister, un de Rittmeister kluckert so väl mit ehr rümmer, sin eigen selig Fru Muttern hadd dat nich bäter verlangen kunnt. Un de nige Wandklock dor in de Eck de was von de gnädige Fru Amtshauptmannin, dor was orig en Wark in, dat fläuten ded as ne Nachtigall, wenn de Klock vull slog. Un sei deden ehr alles tauleiw, wat sei ehr an de Ogen afseihn kunnen – von den ollen Hoff runner un tau ehr Kinner trecken, dat wull sei jo nich –, un bröchten ehr ümmer wat mit, wat ehr Freud maken süll up ehr ollen Dag', allein œwersten wat sei nich mitbrochten un wat sick nich köpen let för all dat mäkelnborgsch Valür, wat in de Welt ümlöp, dat bröchten sei nich mit, un dat kunnen sei nich mitbringen, dat wiren Kinner, un de hadd uns Herrgott sei verseggt, de hadden sei all beid nich, nich Friedrich un nich Rike. Ach, wenn Hans doch man noch dor wir, ehr eigen Hans, ehr leiwe Hans un ehr lütt Anning, ehr oll lütt grall Boßel von Anning, wenn de man noch dor wiren! Ja ja, Jakobi würden dat nu ok föfteihn Johr, glik in de ierst Aust dunn hadd Hans sick jo bi dat Roggenmeihen so dull verküllt, dat hei den Dod dorvon namm un Anning sick so väl dorœwer grämt, dat kein Dokter, nich de Crivitzer un nich de Sweriner, sei dorvon hadd afhollen kunnt, Hanßen nah un von ehr aftaugahn tau ehren Herrgott, de sei beid vör ehr Tit afröp. Nu legen sei dor beid up den Groten-Bukowschen Kirchhoff all de langen, langen Johren, un sei satt allein in all ehr Glück un all ehr Unglück.

Dunn säd de grot Wiser von de Wandklock an un füng ierst de Vagel dorin an tau singen un slog nahst de Klock; dunn süfzt de oll Fru recht swor up, as süll dat oll Minschenhart lut upschrigen un kunn nich; dunn stunn Fru Jörn up von ehren Armstauhl un namm dat ein Licht un güng dormit nah dat ein Finster. Un dor stunn up dat Sims von dat Finster en groten Blaumenstock, un dat was ne Maandros, den hadd Anning sick noch in den Pott plant't hatt dat Johr, wo sei stürw, un dor wiren nu all twei Rosen an einen Stengel an, de all half upbraken wiren, un de Maandrosenstock was nu Fru Jörn dat leiwst, wat sei up dese Welt hadd. Sei stünn lang vör den Rosenstock, de ollen Ogen vull Tranen, un tauletzt brök sei sick de beiden jungen Twäschenrosen vörsichtig af. Nahst hüng sei sick wat Warms üm de Schullern un bünn sick en wullen Dauk üm 'n Kopp, un dunn makt sei de beiden Lichters ut un gung ut de Dönsk un gung ut dat Hus, un dat slot sei achter sick tau, un von den Hoff un üm de grot Steinmuer den Ackerweg rupper un dat up den Swarten Soll tau un kamm nich wedder trügg.

As de Köster von Groten-Bukow den annern Morgen mit sin Slœtelbund nah den hogen Kirchtorm beiern gahn wull, dunn satt dor wat up dat Graff, wo de beiden Lehnschultenkinner in legen. Dat dat Fru Jörn was, de dor up dat Graff so still sitten ded, dor brukt hei sick nich ierst lang up tau besinnen, dortau kennt hei ehr väl tau gaut. Un as hei dunn heranner kamm, dunn sach hei dat glik an de glasigen Ogen, dat sei dot was, un dunn markt hei dat an de twei Rosen, de dor up dat Graff nu all sörre vierteihn Johr jeden Christdagmorgen henleggt worden wiren, dat dat ok Fru Jörn sülwen wäsen müßt, de de Blaumen in de Kindjes-Nacht nah den Kirchhoff bröcht hadd. Dat Füer œwer, dat dor in de glasigen Ogen sick speigeln ded, dat kamm dor von den Morgenstiern her, de dor so hell von den hogen Häwen runner up den Kirchhoff un Fru Jörn sülwen schinen ded.