Mal ins do gungn so ok weg – dat weer oppen Sünndag vært Jahrmarkt –
Och, ik weet't noch so gut! wi snacken des Abends vunt Danzen,
Wa wi na'n Möller hin wulln, un wanehr un wasück un wadenni,
Un wi sticheln op Hermann, ob de uns den Block ok wul afneem,
Durn ok all æwer Hanne, dat se des Abnds ni ut Hus kunn.
Peter Wilhelm un ik – de später min selige Mann weer –
Seten noch ruhi to snacken – de Twee gungn jümmer wat fröher,
Dat ol Mumme sik inbild', sin Dochder keem vun Persepter –
Seten noch ruhi to klænen – mit eenmal flog di de Dær op,
Störtt dar Een rin na de Stuv un lingelank hin oppen Fotborrn,
Leeg da un wülter sik rum un schreeg un harr sik vertwifelt.
Wilhelm reep: »Hermann, wa is di! wat feilt di, wat hett di bedrapen?
»Kumm inne Höch un sta op un segg uns, wat is der vern Unglück?
»Is der Een dot oder krank? Is Trinaken Möllersche dot blebn?«
Darmit brok dat herut: »Johanna!« un »Hanne! min Hanne!«
Ween he ni lud as en Kind, un weer doch en Kerl as en Eekbom,
Snucker un kunn sik ni faten un wander herum inne Warksted.
Wilhelm weer gänzli entzückt – doch ik harr al lang de Gedanken,
Dach un dich in min Sinn: wenn dat man en glückliches Enn' nimmt!
Och! nu harrn wi de Noth! un dat Unglück tred æwern Drüssel!
Allnagrad keem em de Sprak, un he sä uns de ganze Geschichte:
Hannchen un he weern sik gut, un harrn sik dat lang apenbært;
Trinaken wuss der nix af, de harr he geschick achtert Licht föhrt;
Geld muss sin Vetter em gebn, sunst kunn he op Scholen keen Land sehn,
Harr he wat lehrt un weer Thierarzt, so dacht he em tru to betalen;
Awer sin Dochder to nehm', dat weer em vun Harten ni mæglich.
Mumme? dat weer ni to denken, as wenn he en Mann weer de Brot harr. –
Eben weern se nu beid achtern Dik gan un harrn dat bespraken,
Gungn bet na Mæl anne Brügg, wo dicht ant Stegelsch de Bank steit,
Setten sik dal in Gedanken un bu'n sik en glückliche Tokunft,
Gänzli vergeten un seli, un Een mit de Arm um de Anner:
Mutt dar ni jüst de Böse de Trina na'n Waterbek rutföhrn,
Oden en Fikenvertellersch, de Annerlüd Niigkeit todriggt –
Seker kunn he't nich seggn, doch hör he in Drom as en Ammer,
Denn stunn in Maanschin en Schatten, un vær em – sin Vetter, de Möller:
Hest du mi, kannst du mi! sieh! un lacht as de Döwel bi'n Schandpahl,
Fangt an to schantern un schelln un »Kumm mi man nie æwern Drüssel!«
Ruhi hört he em an, as en Sünner dat Heider Constoren;
Doch as he Hannchen beschimpt, er breet vært Stegelsch in Weg tritt,
As he er »Minsch« nömt und »So Een« un Trina er Kopp umme Eck schult,
Stiggt em de Gall inne Bost un löppt em de Lus lank de Lewer,
Kriggt den Möller to faten un smitt em koppheister inn Mælnbek.
Hanne schriggt op un darvun, un he löppt in Rasen nan Discher.
Nu weer gude Rath dür! de Möller kunn jüst ni verdrinken,
Awer de Unglückskinner un all dat Jammern un Hartleed!
Mumme war je katholsch, denn de Möller war je nich swigen!
Un wi dachten an Hanne er unglückselige Moder;
War er dat eben so gan, so leeg se wul bald oppen Karkhof.
Awer de grötste Noth de weer mit den rasenden Hermann!
Kum mit Vertellen to Enn', so smeet he sik æwer de Snibank,
Denn sprung he op un leep rum un sä, he wull glik na ol Mumme,
Warrn kunn nu doch nix ut em, so wull he denn Bös un Gewalt don.
Wilhelm tüsch em un bed em, un ik weck' de Discher sin Vader –
De harr en anslägschen Kopp, harr reis't, weer old un vernünfti –
Sä em gau de Geschich un vertell em dat, as he sik antrock,
Bed em vun Himmel to Eer, he schull doch sin Best don, wat mægli.
Gutharti hör he mi an, doch schüttel he oft mit den Graukopp,
Gung denn herin na de Warksted un söch ok Hermann to trösten.
»Nich to hasti, min Sæn, wull weet, wa Allens sik dreihn kann!«
Sä he un fat em de Hand un tippel em sach oppe Backen.
Eerstan weer he ok still, doch full he bald wedder int Rasen,
Slog sik un fluch op sik sülbn un harr sik, as wull he sik umbringn.
Endli keem he to Ruh, un wi menen, nu kunn dat noch gut warrn,
Dachten gar nich daran, wa vel dar sunsten noch tohör.
Bleek as en Lik seet he dar un trock sik de Mütz inne Ogen,
Stunn denn op un gung rut, wi leten em ruhi betemen,
Dachten, he war sik besinn' un seten gedülli to töben.
As wi so lurn un lurn, de Tid wahr länger un länger,
Hermann keem ni torügg, wi wussen nich, wa dat wul togung,
Schicken wi Wilhelm herut, dat he na seeg, wo he doch afblev.
Wilhelm ruter, un seeg, un söch, un nöm em, un reep em –
Gung noch den Hof langs un pral – de ni antworten de, dat weer Hermann.
Weg weer he, weg as verweiht, Gott wuss, wo he stabn oder flagn weer.
Annern Dags fragden wi rum un söchden in Söd un in Dik na,
Dachten noch jümmer, he keem, verfeern uns, wenn Abends de Dær gung,
Sproken vun nix as vun em – de ni wedderkam' de, dat weer Hermann.
Eerst weern wi All as verlaten, de Discherwarksted as utstorbn.
Allnagrad keem wi wul wedder, doch wull dat min Dag' ni mehr flaschen.
Nößen vertell uns en Slachter, de fette Ossen heropbroch,
He harr in Hamborg Een sehn vun Buart jüst as de Thierarzt –
So weer he nömt vun de Lüd, – he weer em bi'n Eck ut Gesich kam'.
Hannchen weer ok as verswun'n, un keem mit keen Fot æwern Drüssel.
Wi harrn en Schrecken un Angst, ol Mumme much er wat to neeg don.
Krüschan de Farwer, de Ol, de nu so krumm un so stif is,
Weer do en hennigen Jung un flink oppe Been as en Vagel,
De muss denn öfter to Weg' un rin in Kastanje to luern.
Denn vær de Wahnstuv weern Luken un dicht bi de Pump leg de Kednhund.
Nix weer dært Lichtlock to sehn, as Mumme sin Mütz un de Kalkpip,
Jümmer in Eck op sin Stohl, un Allens so still as en Beenhus.
Mumme sin Knechen un Dierns harrn er Stuv rut na'n achtern bi'n Pesel,
De kunn' uns ok nix vertelln, un Een arm Diern muss wul swigen,
Dat weer en Stukel un dof, witlöfti vun Mumme sin Fründschop,
Keem ok int Jahr ni to Strat, un eet er barmhartige Gnadbrot.
As ik er doch enmal drop bi'n Kopmann, wo Mumme Taback hal,
Wink ik er to mitte Hann' un schreeg inne Ohren: Johanna!!
Och! wat mak se'n Gesich un keek, as wenn se verblixt weer,
Neem denn de Eck vunne Schört un wisch sik de Ogen un sä denn:
»Weent jümmer los, jümmer los« – un mit dem so streek se ut Hus rut.
So vergung wul en Jahr, min Wilhelm un ik geben Hochtid,
Grotvader Discher blev dot un de Möller trock ræwer na't Holsten,
Allens war anners un still, un bi Mumme dar grön de Kastanje.
Ik un min Mann weern tofreden un jümmer den Dag lank bi't Arbeidn,
Sproken ok selten vun Hanne: dat weer uns, as wenn se begravt weer.
Do mal en Morgen, noch fröh, ik stunn bi de Tassen to waschen,
Kumt dar de junge Barbeer, de sik hier in Winter eerst sett harr,
Kumt un læhnt sik ant Schapp, min Mann weer ok vun sin Kunden,
Hett sik un deit sik so wichtig, as wenn he den Freden in Sack harr,
Seggt: »Nu weet ik wat Nies: ol Mumme sin Dochder schall'n Mann hemm.«
Slog mi dat doch oppet Hart, as de Dunner bi helligen Sünnschin!
Full mi de Tass ut de Hand un entwei, un ik frag em: Wokeen denn?
Rath enmal, seggt he, un grint, un na Nælen un Dweren un Quälen
Keem denn doch endli de Kater tum Sack rut: de Vullmacht sin Steefsæn!
Dat weer keen boshaften Minschen, doch mi weer't en Bengel tum Breken,
Dræni tun tauli un tæsi un rech as en vulle Verstandskist:
Gras hör he wassen un Geld kunn he rüken un Allens besiweln;
Næswater nöm' wi em jümmer un ok wul Herr Vullmacht sin Handlamm.
De un Hannchen? – dat weer mi, as kreeg de Prinzessin den Kohharr,
As uns wul Märken vertellt – wo de Kohharr sik awer verwandelt.
Disse seet fast in sin Hut, de war sik gewiss ni mehr pöppen,
Weer al so drög inne Wickeln, as anner Lüd hoch inne Föffdig.
Awer de Bengel harr Geld un Utsicht ton wichtige Arfschop;
Mumme bereken sin Zinsweerth un keek na't Gesich oppe Speetschen.
Doch ik much dichen un denken, un dat dat ni mægli un mægli:
Enige Weken derop, do stunn' se tosamen værn Altar. –
Breken vull weer de Kark; se stegen op Stöhl un op Banken,
Kopp an Kopp bet na't Chor, un Persepter de spel oppe Orgel.
Hanne kunn ik ni sehn vær all de Minschen un Kinner;
Awer as se torügg keem un langs den Stig na de Dær gung,
Sän de Kinner: Wa witt! un wücke sän: Mutter Maria!
Och! dat drop mi de Seel, un ik slog de Ogen na baben,
Süh! un seeg den Persepter, de æwert Geländer herafkeek;
Och! wa schov he sin Kapp, de ol Mann, un wa bitterli ween he!
Un as se alle herut weern, do spel he noch lisen: »Was Gott thut.« |
Jahren verlepen un kemen, dat weer inne grulige Kriegstid,
Nix as vun Krieg un vun Krieg, un von Bonpart un all de he dot slog,
Eerst ut de Feern un Avisen, un bald darop neger un neger.
Denn keem de schreckliche Winter vun Veertein un mit em de Russen,
Nößen de Dütschen un Spanjer, Franzosen un all wat en Nam' harr.
Nargens en blibende Sted, un dat Volk as wennt' jümmerlos umtrock.
Denn keem de Brand inne Burstrat, de't halwe Dörp inne Asch le;
Mumme sin Hus brenn ok af, mitsamt de grote Kastanje.
Mumme weer al begrabn bi den Steen, wo ik sunst dær de Port keek,
Un unse Vullmach sin Steefsæn de kreeg to vel bi dat Redden.
Kümmerli sük he der hin un leeg ok bald oppen Karkhof.
Gott heff em seli darna! op Eern harr he weni Vergnögen!
Mumme bruk em as Knecht un stött mit em rum as en Tüffel,
Hannchen much em ni liden un dacht wul noch jümmer an Hermann,
Kinner harrn so ok nich, de sunst doch de Harten tosamholt;
Un bi all sin Vernunft un all sin Knausern un Schrapen,
As de wirrige Tid keem, verlor he sin Kopp un sin Rikdag'.
Mumme harr nie so vel, as wi toværn uns wul inbilln,
Arfschop un Allens blev ut, de Lasten stegen un stegen,
Rüggwarts gung dat un rüggwarts, bet Föhr un Fähr oppen Sand seet:
Hannchen harr kum noch to leben, as endli de Burstell verköfft war.
Harstid darop ins en Dag do heet dat, nu keemn der Soldaten,
'n heel Regiment un so vel, as wi noch min Lebend ni sehn harrn.
Ik stunn jüst vær de Dær, dat weer en mulleri Wedder,
Gegen Martini un so, de Kreiden spazeern oppe Straten.
As ik so stunn un dat hör un jüst nix wichtigs to don harr,
Neem ik min Knüttüg in Hand un gung hinop na den Karkhof.
Dar weer do wit hin en Utsich, as Mumme sin Hus noch in Dutt leeg,
Wit langs de Landstrat hentlank bet baben na't Holt anne Heidbarg.
Richti! dar weern se to sehn, vun Norwold bet dal na de Depen,
Jüst as en Ked sünner Enn', de de Schipper ut Water heruttreckt.
All, as de værsten verswunn' vær de sottigen Muern un Balken,
Keemn wedder nie ut Holt, de eben de Ogen noch recken.
As ik so keek inne Feern, ob noch nich de letzten to sehn weern,
Trampeln al Per oppe Brügg, wo de Bek achter Mumme sin Hof leep,
Un in en Ogenblick drop so keem' ok de Eersten tum Værschin
Twischen de Prester un Mumm', wo de enge Strat na de Weg föhrt,
Hoch to Per un bestaben, mit rode Röck un mit Säweln,
Reden heran na de Mur un heeln mi to Föten ann Karkhof.
Een dervun smeet sik vunt Perd un gev en Annern sin Tægel,
Steeg denn herop na de Port, as wull he sik ok mal herumsehn,
Lik op mi to, denn ik stunn op de Steen dich achter de Müer.
He weer en Kerl as en Esch, mit rode Backen un Snurrbart.
Langsam tred he herin un seeg sik um un herummer,
Westen un Süden un Norn, un harr sik, as weer he verbistert,
Söch wat un kunn dat ni finn', un wuss doch, wo he't verlarn harr.
Endli seeg he op mi un de Likensteen, wo ik hendalkeek –
Mumme sin Fru leeg derünner un sleep er selige Dodsslap,
Un er Nam stunn derop, doch leeg der nu Steengrus un Schutt rum
Wegen den gruligen Brand un all dat Fahren un Smiten –
Tred heran mi un les' mit dütligen Worden: »Johanna...«
»Mumme..« dat keem der ni rut, so fulln em de Arms na de Kneden,
Sunk em de Kopp op de Bost un he mummel: »So ruhe denn selig!«
Denn keek he op na'n Heben un stunn mi jüst pall vær Ogen.
Herr du mein Gott nach mal to! – un weer he eben lebenni
Ünner min lebndigen Föt ünnern kolen Likensteen rutkam:
As ik de Ogen anseeg, so blau, un de brünlige Snurrbart –
Hermann, de Thierarzt, he weer dat!
Ik full em to Föten int Stengrus,
Grappel dat Sand vun de Schrift un wis' em: »geborene Weinberg.«
»Garderut«, reep he un kenn mi, »och Garderut, segg mi doch, levt se?«
Awer wat kunn ik wul seggn, ik ole barmhartige Sünner?
Stunn ik doch sülbn un snucker un wisch mi de Ogn mitten Platen,
Fat em ann Arm, as weer'k stumm un trock em in Bistern vun Karkhof,
Lik æwern Damm dærn Grasweg, denn achterum dær bi de Bäcker,
Dal na de niebuten Hüs', wo Johanna den Summer to Hür wahn,
Reet em de Stratendær op un de Stubendær, een mit enander,
Un noch en Ogenblick drop, do heeln se sik beid inne Armen.« –
Garden sack wedder tohop u bewer un sä man noch lisen:
»Bald war de Freden ok slaten un Allens keem wedder int Ole;
»Hermann weer Regimentsthierarzt, un hal sin Hanne ut Frankrik,
»Fohr mit er weg inne Kutsch un lev mit er glückli in Preißen.« |
