Autoren

∞

Werke

∞

Neu

∞

Information

∞

Shop

∞

Lesetips

∞

Textquelle

∞

Erzählungen in Prosa

De Konterlör sin Dochder

Dat weer merrn in Winter, sowat um Faßlabend ut, un en gruliche Küll. Dat frör, dat dat knack; anne Ruten wussen de krusen Isblom, un buten öwer de Straten hen glitzer de Snee in'n Sünnschien. In't Weertshus awers in Schaapstedt, een vun de letzten Geestdörper in ganz Süderdithmarschen, seet de grote Dörnsch vull vun Burn. Lusti gung dat Book der veer Könige vun Hand to Hand, un bi'n Lüttjen un'n Glas Beer, en Piep Tobak un en Mundvull Snack wurr dar fix een afkloppt, un darbi bischurns mit de Korten op'n Tisch rappst, dat dat Fürfatt klöter un de Brannwin- un Beergläs' hoch inne Höchd sprungn. Wat wider torügg awers, achtern Kachelabnd, seet en ole Bur, vun den man gliks seeg, dat he ni mit darto hör, un dat weer de ol Peter Klaßen ut Albersdörp. He weer sowat vör'n Stunnstid op'n Slerrn mit sin Knech ankam, wull sick en Föder Jungstöck hal'n, bi Antj' Krögersch en Tass' Kaffee drinken un tonöst wedder op'n Weg. Peter-Ohm weer ni veel för't Snacken; he smök ruhig ut sin meerschum Piep, un Antj-Mellersch, de dar lik öwer em seet, schenk all um't lütt ut ehr grote blaubunte pozellein Kaffeekann em sin Tass vull vun Bohnsupp. Awers ditmal drev em dochen de Nischier darto; he mügg gar to geern weeten, wat denn vundag de Schaapstedter inne Röhr harrn, un als he Antj-Mellersch ebn darum frag harr, mal se en Gesich als en Armsünnergesich, un fung nu an, em en Geschich to vertelln, de egntli ok hel trurig weer.

Och, Peter-Ohm, sä se, he weet doch ja, dat uns' Konterlör dod is?! – Du leewe Gott, ja! mi dünk noch als weer't güstern we'n, dat dünk mi, als he vör welke Jahrn mit sin junge Fru vunne Gündsit de Eider hier ankeem. Wa weer't en smucke Fru, dat weer se! rein so fien un so witt als en Lilg un darbi in Gold un Sid den ganßen Dag als'n Eddeldam! Se bröchen man een lütt Kind, de lütte Lena, mit; de weer en Jahr old un en lütte prächtige Deern. Ick weet ni, wa't tugüng, awers de Lüd steeken bald de Köpp tohopen un wussen allerlei Slechtes vun den oln Konterlör un sin junge Fru to vertelln. Uns' Herrgott mag weten, wat dar Wahres an weer! awers soveel is gewiß, de beiden passen man hel slecht för 'nanner, dat de'n se! He weer ja ok meist twee mal so old un darbi vull vun Pokkennarbn un so häßli in't Gesich als'n Prükkel! De lütt Lena wurr en lütte söte Deern; se leep und speel mit de annern Kinner in't Dörp; gung aber tonößen bi ehr egen Vader inne Schol, un wat se dar ok allens lehr, dat harr uns' Persepter ehr all sin Dag ni bibröch. Se kunn singn als en Nachtigal un darbi speln up de Klafir, oder Fortepijano, als uns' Persepter dat nöm, noch beter als de Möldörper Muskanten op't Hackbrett!

Du leewe Gott! un dar wurr malins op eenmal de Konterlörsche krank. Dat wahr ok ni lang, so muß de Physikus herut. Ik wet ni, – se harr ja wul de Uttehrung. Se wurr nun Dag to Dag jümmers leger un swunn darhin, als de Snee vunne Sünn. Wat wurr dar nich allns brukt un da'n! De Dokter vun Schenfeld keem ok noch rut; awers dat holp nix! als dat Vörjahr wann wull, bleev se dod. De arme lütt Lena! Wa hett se weent un schregn, de arm Deern, als wi röwer weern un ehr Moder in't Sark le'n, un als den annern Dag de Burn mit ehr affahrn de'n! Dat sne een rein als mit'n Mess in't Hart, awers wat holp dat all? keen Mensch kunnt ännern!

Twee Jahr later, in Winter, ebn vör Wihnachen, storv nu ol uns' Konterlör. He weer man veer Weken krank, un se sä'n, he harr dat Nervenfewer. Sin Lena, de dar nu all dörtein Jahr weer, hett em opwart, als de beste Wartfru dat ni beter kunn. Se heel ok bannig veel vun em, dat de' se! awers för em weer keen Krut mehr wussen!

Als tonößen de Saken versegeli wurrn, un de Vagt darmank keem, seeg dat för de Stackelsdeern man trurig ut! Alle Möbeln un ehr Moder ehr smucken Kleder un Gold- un Sülwersaken wurrn verbolt, un dochen keem dar man knapp so veel rut, dal de ol Kunterlör en ehrlichen Nam mit in't Graff neehm. Für de arme Lena blev dar awers nix als de wide fremme Welt; un wanehm schall se hen?! – Se is nu op eenmal en Bettelkind, dat is se! un darto noch ahn' Vader un Moder! – Vun Namiddag sünd denn nu de Burn hier tohopen un wüllt ehr utdo'n för Kaspelsreken inne Kost bit tokum Jahr, denn kummt se ut de Schul un kann tonößen sehn, wasücken se sick dörsleit! Nu segg he mal, Peter Ohm, kann een dat ni leed do'n?! Dat hett mi drückt den ganzen Dag als'n Steen op'n Harten; ick wull dochen so geern, dat se't gut kreeg, de arm Deern de!! – –

Antj-Mellersch sweeg still un wisch sick mit ehrn Platen en Tran ut de Ogn. Peter-Ohm awers sä keen Wort. He stülp sin Köppen um, stunn up un gung rut. Buten reep he sin Knech un sä, he schull nu man de beiden Brun dat letzte Foder ingeben un bidessen, dat se't opfreten, de Imstöck tohopen haln un opladn. Nößen leep he noch en Tidlank in'n Stall op un dal, un als he so en temlichen Stot buten we'n weer, gung he toletzt wedder herin inne Dörnsch.

War binn weer awers allns in den Ogenblick hel veel anners wurrn. Persepter weer kamn, un de letzten, de dar noch feilt harrn. De Burn harrn de Karten anne Kant leggt, un Antj-Mellersch stunn bi'n Abend mit Tran inne Ogn un kek röwer na'n Tisch, wo babenan de Burvagt seet un dat Wort harr.

Wasücken is't denn, sä he, wakeen will de Deern insetten?

För hunnert Daler will ick't versöken, sä dar nu forts en groten grisköppigen Kerl, awers ol keen Schülnk billiger, un darto Scholböker un Kledasche ut de Armkaß.

Hunnert Daler! – wakeen deir't billiger?! –

Tachndi! reep de lütt krummpuckliche Scholmeister mit sin quickeliche Stimm, un denn desülwigen Bedingn.

Tachndi Daler! – wakeen deit't billiger?! –

Awers de Burn swegn alltohopen still, un de Burvagt sung wedder an! Tachndi Daler! – Is dar keen, de't billiger deit?! Tachndi Daler to'n eersten! – Tachndi Daler! – Tachndi Daler to'n tweeten! – Tachndi Daler Stopp! reep dar nu op eenmal een ganz vun'n annern Enn inne Dörnsch un dräng sick heran na'n Disch, un dat weer de ol Peter Klaßen. Ick will ehr hebbn! ick neehm ehr ganz umsünst, un ju Schapsteder Burn künnt ju tachndi Daler geern beholn! – Is dar een, de dar Lust hett, noch wat totogeben?! sunst is de Deern min!

De Burvagt mak grote Ogn, un de Burn pann alltohopen dat Mul apen un keken em an.

Ja, ja, sä Peter Klaßen, umsünst! ganz umsünst will ick ehr beholn! – Un se swegn all still; un topp! slog de Burvagt em ehr to!

Keen Mensch kunn dar awers vergnügter we'n als Antj-Mellersch: un als Peter-Ohm wedder nun Disch torüggtre un ehr neger keem, harr se em küssen kunnt, so fröhli weer se.

Dat is recht, Peter-Ohm! ja, ja, dat is recht! Beter harr se't garni kriegn kunnt, dat harr se ni! – He schall ok man mal sehn, wat't för'n lütte smucke Deern is! ja! ehr Moder gans up un dal! – Als de Burn keemn, de arm Deern, da leep se rut na de Käk, un dar sitt se noch oppe Kamertrepp to ween'n. Nun will ick ehr em ok forts herinhaln! och, wa mi dat freut! ick kann't garni seggn!! – Un darmit leep se rut na de Käk.

De Per' harrn dat Foder vertehrt, un de Slerrn mit de Imstöck stunn torech, un Peter-Ohm let anspann.

Antj-Mellersch keem mit Lena anne Hand wedder torügg inne Dörnsch. De arm Deern schreg lud ut. Als awers de Krögersch un Peter Klaßen man eerst beid anfungn, ehr to begöschen un sä'n, se keem ja na'n grot, smuck Dörp, wo ok ehr Vader un Moder begrabn legn, un se schull dat ok gut bi em hebbn, dar let se toletzt dat Schriegn na, heel ehrn Platen vör't Gesich un stunn dar still to snukkern.

In'n Ogenblick weern de Per' anspannt, un de Slerrn heel vor de Döhr. Peter Klaßen tog sin groten Kawei an un sett de ruge Pudelmütz op mit de langen Ohrnklappen. Antj-Mellersch awers tog Lena en Paar vun ehr egenknütten Hannschen an, geev ehr en gruten Dok un wickel ehr vun baben bit nerrn in ehrn egenreten Mantel un bröch ehr so herut vor de Döhr.

Als Peter-Ohm un Lena instegn weern, baller de Knech mit de Swep, un vorwärts mit'n Slerrn flogn de beiden wähligen Blässen, den Alberstörper Karkweg henlank, in'n vull Draff ut Schapsted.

*

Wenn du ovpe Heider Landstrat na Alberstörp herin kummst, un sowat merrn in't Dörp büst, so bögt dar to linker Hand, ebn vor de Krüzstrat, wo de mitte Wispahl steiht, en lütten Weg hendal, ov beide Siden mit en smucke Reeg vun junge Lindnböm. Un steift du baben still un kiekst mal ünner de düstern Böm henlank, so sühst du nerrn en hoge Port, un darachter uv en groten, frien Platz twee lange brandmürn Schüns, un en beten wider lank, im'n Grashof hen, en smuckes Wahnhus mit düstergröne Eekenstenners, en Hadbarnest babn oppe Föst, un nerrn en prächtigen Blomhof lik vor de Döhr. Nur weer't, wo Lena hinkeem, denn allns, wat dar twischen de Böm an Gebelwark herutkiken de', dat hör den oln Peter Klaßen. Sin Sted weer een vunne besten in ganz Alberstörp, de ol Peter Klaßen awers ok een vunne besten Burn inne hele Landschap. Wa weer't uk to verwunnern, dat he sick so gut stunn! he harr den Hof ja all schuldenfri vun sin Vader kregn, un Fru un Kinner harrn em noch all sin Dag nix kost, denn he harr noch nümmer welke hatt. Awers beter weer't dochen för em we'n wenn he frit harr; de Ol stun egntli man mat alleen un verlaten oppe Welt dar. Sin Vader un Moder weern all lang dod, un Süstern un Bröders harr he nümmer hatt. Sin Vader weer awers ok man, ebn so als he, eenzig Kind we'n, un sin Moder harr man een Bruder hatt, vun den noch en Söhn an't Leben weer, un de un sin Famili weern den oln Peter Klaßen sin gantze Fründschap. Dat weer en Bur mit en halwe Hof op'n annern Enn in' Dörp, un sin Nam weer Detlf Thießen; se nöm em amers all Detlf Roßkämmer, denn he Handel mit Per' un leeg de meiste Tid ope Landstrat. He weer awers keen Kerl de dar wat dägn de', denn he bedrog de Lüd, wo he man ankamn kunn, un dat weer em ganz endo'n, wenn he uk sin Seel un Seligkeit darüwer verflöken schull. Toletzt fung he ok noch dat Supen an, un dat weer den oln Peter Klaßen eerst recht en Dorn inne Ogn. Wat schull dar denn ok vun warrn, wenn sin Kram tonüßen mal an Detlf Roßkämmer öwergüng? denn wurr dar seker noch allns hendör bröch, dat let sick ja anne Finger aftelln. Detlf wuß ok recht gut, dat Peter-Ohm em ni grön weer, darum flier he ok jümmers so wat um den Oln herum, un wull em wedder gut hebbn, awers dat hölp em dochen man wenig; Peter-Ohm blev darbi, Detlf Roßkämmer weer en Daugenix un en Supjökel.

So weer denn de ol Peter Klaßen sowat ebn so gut als gänsli ahn' Fründschap, un desto gröter wurr sin Totrun un sin Leevde gegen Menschen, de he liden much un vun de he wuß, dat se gut weern.

Sin grötste Vergnügen weern de Imm. Dicht achtern Stall inne Wisch harr he en smucken Immhof un en grot Schur vull vun Immstöck. Alle Summer, wenn de Saattid keem, reis' he mit sin Imm na de Masch. Dat let he sick nu eenmal ni nehmn; un wenn he denn na acht oder negn Weken wedder torrügg keem, weern alle Stock vun baben bit nerrn vull vun Honnig. Mennig Bur harr dat wul ni da'n, un für mennig een weer dat ok ni recht we'n, op so lange Tid vun Hus un Hof aftoreisen, awers Peter-Ohm wuß, dat he twee Lüd to Hus harr, worop he sick verlaten kunn, un dat weern sin ole Hushöllersch Trin-Magaret un sin junge Buknecht Johann Peter.

Trin-Magret weer en ole, brave Fru, gung flidig to Kark un heel veel op't Gotteswort; dat Slimmste weer man blots, dat se ni lesen kunn. Dat weer awers ok dat Enzigste, wat ehr feiln de', denn wat de Husholung anbelang, so harr Peter-Ohm wit un sit gar keen betere krign kunnt als ehr. Se harr ok all in alle Jahrn bi em deent, dat he den Hof hatt harr, un de dar wat up sin ol true Trin-Magret seggn wull, de kreeg dat alle Mal seker noch mit em to do'n.

De annere awers, de Buknech Johann Peter, weer en groten smucken Bengel, in sin een un twintigst Jahr, un so recht en düsterbrun Kruskopp. Jümmers weer he flidig un so gut un brav, un reken un schriebn kunn he ebn so gut als de Scholmeister. Vun em sä'n de Lüd mit Recht, dat he Peter-Ohm sin rechte Hand weer, denn de Ol kunn ok nix anfangn un do'n ahn' sin Johann Peter. He weer all vun sin söbnt Jahr an bi em we'n; sin Vader un Moder weern allbeid dot, un wenn Peter-Ohm mit de Imm inne Masch weer, so harr Johann Peter op'n Hof in Allerstörp allemal dat Kummando gans alleen. Awers en Fehler harr he dochen, un de weer, dat he bischurns en beten gar to dull achter de Frunslüd her weer. He neehm dat, wo he't man kriegen kunn, un mit em un Trin-Magret ehr junge Deenstdeern, Tilsche Sackmann, weer de Pott all jümmers bannig warm. Tilsch weer ok en slanke, smucke Deern, awers de Lüd wulln vun ehr seggn, dat se ni veel dägn de', un ehr Moder naslech, de dar bischurns geern mal lange Finger maken much un ok all enmal wegn Spitzboweri in't Tochhus seeten harr. So lang se awers bi Peter Claßen deen, harr se sick noch jümmers gut schickt, un als dar malinst Trin-Magret twee sülwerne Lepels un en sülwern Suckertang wegkamn weern, full dat keen Menschen in, an Tilsche Sackmann to denken, un en Handwarksburs, de dar ebn vörher to betteln we'n weer un inne Käk en Mahltid Eten vertehrt harr, kreeg de Schuld. Leevde is blind, plegg man wull to seggn, un so keem dat denn ok, dat Johann Peter sick in ehr verseeg un ehr för gut un brav heel un ok jümmers drödiger mit ehr anfung to frien. Tilsch much em bannig geern lidn; darto keem awers ok noch, dat de Lüd in't Dörp sä'n, Detlf Roßkämmer kreeg gar nix un Peter-Ohm harr Johann Peter sin heln Kram all vermakt. Ick weet ni. wanehm de Snack herkeem; dat weer allns ni wahr! awers dat dur gar so lang ni mehr, so harrn de Lüd dochen recht!

Malinst op'n Abend, seeten Peter-Ohm un Johann Peter alleen inne Dörnsch. Dat weer all lat, un Trin-Magret weer all lang to Pug gahn. Dar fung de Ole op enmal vun Dinger an to snacken, de den annern all sin Dag in'n Drom noch nich infulln weern. Hör mal, Johann Peter, sä he, un fat em anne Hand, du büst nu all veertein Jahr bi mi we'n un in alle Tid hest du di jümmers gut un brav schickt, un ick heff nix als Freuden an di belevt. Min Enzige ut de Fründschap, den ick heff, is en grundslechen Kerl, un wenn öwer kott oder lang min Kram mal in sin Hann keem, so wurr he't dochen man allns hendörbringn un versupen. Segg sülm, weer't ni Sünn un Schann um de smucke Hof, wenn he op so'n Wis'schull rujeneert warrn?! – Süh, ick heff mi all lang allns gehörig öwergrüwelt, awers je mehr ick dat da'n heff, je mehr heff ick ok de Sak vunne richtige Sit ansehn, un so bün ick denn jümmers mehr op den Gedanken kamn, an di min ganßen Kram to vermaken. Trin Margret schast du awers nößen bi di beholn, un so lang se noch leben deit, ehr dat Gnadenbrod gebn. Annerdags heff ick dat Testament sülm opsett, un min egen Nam un Siegel steiht darünner, un uns Preester sin ok, un wenn ick nu mal de Ogen tomaken schull, so hest du't swart op witt. Inne best' Dörnsch heff ick't bi de Brandböker inne Drahkist leggt, un wenn ick man Tid krieg, will ick't leewer noch mal mehr afschriebn, denn man kann bischurns dochen ni weeten, dat's jümmers beter so'n Slag Papiern twee mal to hebbn! – Sühst du, so is't! un nu weetst du Besched un nehm di in acht un hol rein Mund!

Johann Peter weer to Mot, als harr em de Blitz drapen. He kunn keen Wort herutbringn, de Ol awers neehm dat Lich un sä gu'n Nach un let em in Düstern alleen. – Dat weer awers malins all lat in'n Harst, als densülwigen Winter, un Faßlabnd ut, de ol Peter Klaßen na Schapsted weer un det Abnds lat wedder torügg keem mit'n ganßen Slerrn vull Immstöck un mit – den Konterlör sin Dochder.

Antj-Mellersch harr recht, Lena harr dat würklich gar ni beter drapen kunnt, als se't bi den oln Peter Klaßen kreeg. He schick ehr forts inne Schol, un wenn ok inne eerste Tid de Alberstörper Burnkinner öwer de Schapsteder Armkassendeern de Köpp tohopen steken, so wahr dat dochen gar so hel lang ni mehr, dat se ehr alltohopen all geern verdregen muchen: un Persepter sä sogar wat wider hin mennig Mal to Peter-Ohm, dat sin Lena de best' Deern inne ganße Schol weer. Als se des Winters na'n Preester gung, wurr se sogar de bäwerste vun alle Kaspelskinner; dar weer awers ok Gröndunnersdag oppe Konfermatschon keeneen inne Kark, de dar so gut Bescheed wuß un so gut antworten kunn als Peter Klaßen sin annahm Deern. Peter-Ohm harr recht sin Häg daran, un als se nößen to Hus weern, sä he ehr dat ok, wa he sick an ehr freut harr, un tog sin leddern Büdel rut un schenk ehr en blanken Spetschendaler. Wat weer dat en Freud för Lena! nu harrn nu man blots ehr Vader un Moder man noch levt, so wuß se ok nix mehr oppe Welt, wat se sick wul noch wünschen müch, so glücklich un tofreden weer se. Wenn se awers bischurns mal öwern Karkhof gung, so kunn se dat Ween'n doch ni laten, un bi Summerdag keem bat wul faken ins, denn so lang als dar man noch Blom weern, hung dar ok jümmers op twee lütte swatte Krüzen ebn rechts vunne Karkendöhr hendal, den ganzen Summer hendör en smucken Blomkranz. Des Sünndagmorrns in'n Hof bunn se de Kränz allemal torecht, un det Abends, wenn't düster weer, bröch se se röwer, un wenn se denn wedder torügg keem, gung se op ehr Kammer un let sick för den annern Dag ok ni wedder sehn. Dat wussen de annern ok all, se seet dar denn wul sach to ween'n un dach an ehr Vader un Moder, un darum leten se ehr uk jümmers still betebn. Des Mandagsmorrns weer se denn awers allemal ok wedder de ole; jümmers vergnögt un munter, un wenn se denn mit de Arbeid anfung, so wuß se darmit 'rum to springn, als wenn ehr allns man Spelkram weer. Trin-Magret lehr ehr to; se wurr en däge Deern, un na'n Jahrstid harr se sogar all ebn so gut Grotdeern we'n kunnt, als Tilsche Sackmann. De ole Hushöllersch harr ehr jümmers leewer, se weer toletzt sogar rein grothartig op ehr. Se harr awers ok Orsak darto un kunn't wul we'n. Wa weer't'n Deern, als se man eerst twee Jahr ut de Schol weer. Rein so knepsch un so slank als en junge Dam! un denn wa smuck, vör alln des Sünndags in ehrn bunten Wullnrock un de siden Spenßerjack un mit den sneewitten Platen! Wenn man ehr denn seeg in ehrn gehln Schäperhot, wovun de blausiden Bänner na achtern öwer de dicken, düsterbrun Flechen hendal hungn, un worünner ehr smuck Gesich mit de swatten Ogn un de roden Backen herut lachen de', als weer't en Ros ebn inne beste Blöt, so schull man richti meen'n, man seeg een vun uns' Herrgott sin lütten Engeln in'n Himmel. Un wa kunn se singn! All de smucken Leeder, de se noch vun ehr Moder lehrt harr! Dat klung als 'n Klock un dat gung, een dör de Seel, rein so söt un so smödi, als Vöhrjahrsdag, wenn de Böken grönt un inne Feern, in't Holt de eersten Drosseln sitt to fleuten! – Des Sünndags, wenn de annern to Middag slepen, denn let ehr Trin-Magret allemal keen Ruh. Denn steeg de Olsche opn Stohl un lang Peter-Ohm sin grote swinslellern Bibel mit de mischen Haken hendal, un Lena muß ehr denn dat Evangeln noch mal wedder vorlesen um bischurns ok wul welke vun de annern smucken Stückschen, als de Geschichte vun Joseph un de vun sin Vader Jakob un de vun Susann un Daniel. Am leevsten hör de Olsche awers wat ut dat nie Testament, un vor alln unse Herr Christus sin Leidensgeschicht un denn sin Bergpredigt; dat verstunn Lena awers ok rein so smuck un so schön to lesen, dat allemal de ol Trin-Magret de blanken Tran öwer de Backen lepen.

Mit Johann Peter stunn dat awers bald, – he wuß sülm ni, wasücken. Dat weer rein, als wenn Lena em wat anda'n harr. Wenn se man blots mal singn de', oder mit ehr düstern Ogn em ankeek, so lach em all dat Hart in'n Bossen. He muß sick ok sülm gestahn, Lena weer dochen noch en gans annere Deern als Tilsche, un bischurns wull em bedünken, als harr he bither dochen egntli noch garni richti wuß, mat de Leevde weer. Nu wuß he't awers, dat weer seker nog! Denn so als nu weer em noch all sin Dag ni to Mot we'n! Bischurns wull sogar de beste bunte Mehlbüdel em ni smecken, un wo Lena man weer, dar weern sin Gedanken ok, des Dags so gut bi de Arbeid, als des Nachts, wenn he slep un dröm! –

Un Lena much em ok, obschons se vun sin Leevde to ehr noch gar nix wuß, vun Dag to Dag jümmers leewer. He weer ja ok so grot un so smuck un darbi de Gutmödigkeit sülm! Allns wat se man wull, dat kunn he ehr jümmers anne Ogn afsehn, un wenn't denn tonößen man jichens mägli weer, so verhölp he ehr darto. Dat dur ok gar so lang ni, so düch ehr all, dat dar wul nich een vun alle Bursähns un Knechen in't ganze Dürp so smuck weer, als Peter-Ohm sin krusköppigen Johann Peter, Keeneen mark awers wat, weder an em noch an ehr; un dat nu Johann Peter bit öwer de Ohrn in Lena vernarrt weer, dat müssen Peter-Ohm un Trin-Magret un de Dörplüd ebn so wenig, als se't wußt harrn, dat he all sit Jahr un Dag un vun besten Stücken mit Tilsche Sackmann tohopen frit harr.

Un dochen weer dar een, de scharper seeg als alle annern, un dat weer Tilsche sülm! Je fründlicher Johann Peter mit Lena de', desto duller wurr Tilsche ehr, un je mehr he anfung, sin ole Brut ut'n Weg to lopen, desto duller lep se em na. De arm Lena harr dat amers am slimmsten darbi, denn Tilsche wurr vun Dag to Dag jümmers häßlicher gegen ehr, un allns wat Lena de', un mak se't ok noch so gut, so kunn se Tilsche dat dochen nümmer recht maken! Des Abnds, wenn se oppe Kamer gung'n, wo de beiden jeder ehr Bett un ehrn Kuffer harrn, weer Tilsche jümmers lunsch un snack keen Wort, un Lena much ok anfangn, wat se wull, – mit de anner weer toletzt garni mehr uttokamn. Als awers malins. bi't Melken de Koh bang wurr un Lena ehrn Ammer umstött, un alle Melk in't Gras lep, mak Tilsche dat sogar so dull, dat Lena lud ut anfung to ween'n. Johann Peter weer jüst inne Neegde, un als he den Larm hörn de', keem he heran. Als nu awers Tilsche eerst recht anfung, Lena slech to maken un op ehr dal to slan, dar kunn he sick ni länger holn, geev Lena Recht, un schull de anner ut, un vun de Tid an wull he gänßli nix mehr mit ehr tu do'n hebbn. Wat schull awers op'n letzten Enn darvun warrn?! – Se harr sick wull all bischurns als Burfru op Peter Klaßen sin smucken Hof drömt, un schull sick nu so op enmal vunne Schapsteder Armkassendeern utstecken laten?! – Ni un nümmer! – un wenn ok alle Strängen reeten, se wull daran setten un wagen, allns wat se man to wagen un daran to setten harr!! –

Dat weer jüst inne Saattid, un Peter-Ohm noch inne Masch mit sin Imm, als malins oppen Sünndag Tilsche Sackmann ui ehr Moder weer, un an de ehr Not klag. Se seet ebn buten't Dörp in een vun den Burvagt sin Katen to Hür. Dar keem se awers ok jüst bi de Rechte! – De harr all lang densülwigen Plan mit Tilsche hatt, denn wenn Johann Peter noch mal ehr Dochder kreeg un dartu Peter Klaßen sin smucke Sted, so weer ja för ehr to liker Tid ok all sorgt. Moder un Dochder seeten den ganßen Namiddag tohopen, un Gott mag weeten, wat de beiden Frünslüd aftokarten harrn! Se harrn dat awers hel wichti, un Tilsche keem eerst des Abnds lat wedder torügg na Hus.

Den sülwigen Abnd seet Lena in'n Hof inne Luv. Se weer ebn mit'n Kranß na'n Karkhof röwer we'n, un de Ogen weern ehr noch natt. Als se dar wedder torügg dör'n Hof in't Hus wull, flog jüst de Nachtigal so schön, un de Mand schien so hell, dat se Lust kregn harr, noch en beten inne Luv tu sitten. Op enmal – wakeen stunn dar vor ehr? – – Johann Peter! – – Se kreeg rein en Schreck, un se wuß garni, wat se seggn schull; de Bossen gung ehr up un dal, un se wurr rot un hitt öwer't ganße Gesich. – Gott Lov, dat dat düster weer, sunst harr se sick schämt un weer weglopen! Johann Peter sett sick awers bi ehr dal, fat ehr anne Hand un fung mit ehr an to snacken. Wat dar nößen in ehr vörgung? – wer kann't vertelln? – Dat dur ni lang, so düch ehr de Abnd so schön, als se noch nümmer en Summerabnd belevt harr. Dat keem ehr vör, als kunn se de Nachtigall verstahn, un hörn, wat to Föten sick de lütten BIom vertelln in'n Drom. Se weer so fröhlich to Mot un so selig, als en Engel in'n Himmel! – Dar tut de Wächter op ölm, un dat weer Tid, herin to gahn, Johann Peter awers heel ehr fast, lä sachen sin Arm um ehrn Nacken un küß ehr, – un da sack ehr Kopp allebn torügg an sin breden Schullern un se drück em de Hand un wuß sülm ni dat se't de', un de hellen Tran fulln ehr ut de Ogn vör Seligkeit un vor Lust!

Als se so tohopen stunn, röhr sick op eenmal wat achter de Luv inne Büscher. Dar flogn se ut 'nanner un maken, dat se weg keemn. Se weern ok man ebn weg, als Tilsche Sackmann ut'n Busch keem, de se belurt harr un nu vüllig wuß, wasücken de Saken stunn. Se sä keen Wort, knep awers vor Wut de Hann tohopen un drau na't Hus heröwer. Nößen dreih' se sick um un mummel twischen de Tähn: »Min Moder hett dochen recht!« un darmit slek se den Stig tohöchd un verswunn fachen dör' de Blangdöhr in't Wahnhus.

Acht Dag later, op'n Sünndagvörmiddag, stunn Tilsche alleen inne Käk vörn Fürherd tu kaken. Trin-Magret un Lena weern to Kark gahn, un Johann Peter weer all fröh na Tensbüttel röwerredn, um dar för de Ahrntid op veer oder fif Weken en Daglöhner to hürn. Dat let meist, als wenn Tilsche un ehr Moder all vergangen Sünndag darop rekt harrn, dat dat sodenni kamn schull, denn Trin-Magret un Lena weern man eerst en Viddelstunn wegwe'n, als ok all de ol Sackmannsch vun achtern dör'n Hof, den Stig inne Höchd un in't Hus slek. Se harr bestänni den ganßen Weg dör't Dörp vörsichtig de eene Hand ünnern Platen holn, als se nu awers inne Käk bi ehr Dochter stunn, tog se ehr herut un wis' Tilsche twee ni wittlinn Taschendöker, de dar jeder inne eene Eck twee krusstickte Bockstaben harr, jüst desülwigen, womit de Kaspelvagt sin Vör- un Achternam anfung. Tilsch neehm ehr se af, beseeg se un nick tofreden mit'n Kopp. Nößen gungen de beiden Frunslüd herin na de Dörnsch. Anne Sit öwern Kachelabnd un lik ünnert Bort, wo Peter-Ohm sin grote Bibel ehrn Platz harr, weer in't Paneel en lütte Schapp, wo sunst man Trin-Magret un Peter Maßen bikeemn, wat dar awers garni slaten warrn kunn, un wo de Slötels in Verwahrung legn vun alle Kisten un Kasten in't ganße Hus. Tilsch steeg op'n Stohl, dreih' den Warbel um un lang in't Schapp, un als se funn harr, wat se söken de', steeg se wedder hendal mit en lütte fine Slötelbund, vull vun blanke Slötels, inne Hand. Als se nu normal vörsichti buten rut un öwerall herumkeken harr, dat se seker weer nun nüms belurt to warrn, gung se na Trin-Magret ehr grot Tassenschapp, slot dat apen un tog oppe eene Sit en lütte Schuvlad herut, de dar vull leg vun luter smucke sülwern Et- un Teelepels. Se neehm en Teelepel un en Etlepel herut un lang se ehr Moder hin, de awers en Gesich mak, als wenn ehr dat noch lang ni nog weer un mit lüstern Ogn giri oppe Schuv vull Sülwersaken seeg. Wat meenst du denn, mummel se sachen, schull ick denn gar nix für min Hölp un Mögd hebbn un för nix un wedder nix man so allns för di op't Spill setten?! Wa du dumm büst! – Wenn dochen eenmal een to'n Deep makt ward, is dat dar denn ni ganz enerlei, ob he man weni stohl, oder forts en beten mehr un so veel, dat sick't noch de Mögde lohnt?! Un als se't seggt harr, heel se de Schuvlad torügg un neehm noch veer dicke, sülwern Etlepels herut, de se ünnern Platen inne Tasch stek. Tilsche sweg still, obschons se dat wul leewer ni sehn harr, un nößen wurr de Schuvlad wedder herin schabn, dat Schupp affslaten, un dat Slötelbund an sin ole Sted leggt. Als de beiden Frunslüd wedder inne Käk keemn, kak de Supp all in'n vulln Sprung. Tilsche hak den Grapen af un sett em anne Kant an't Für, un mal de Stubendör apen un seeg na de Klock; se weer halwi ölm, un dat weer de höchste Tid, denn Klock ölm mußen Trin-Magret un Lena wedder torügg kamn. Nu gung de Sackmannsche vörop un ehr Dochder achteran öwer de Lohdehl na de Kammer rop, wo Tilsche un Lena slepen un ehr Kuffers harrn. To Koppen öwer jeder Bett seet en Nagel inne Wand, daran harrn se ehrn Kufferslötel. Tilsche slot ehrn Kuffer apen un tog ut de Bilad en lellern Büdel, worin se ehr opspart Lohn harr, un de dar halv vull weer vun Preusche Dalers. Se tell twintig Stück af un lang se ehr Moder hin, de dar ok all parat stunn mit Lena ehrn Slötel inne anner Hand, un mit de twee linnen Taschendöker un Peter-Ohm sin beiden sülwern Lepels. Nößen wenn' Tilsche sick af; dat weer meist, als wenn se't ni sehn kunn, un ehr Geweten ehr flog. Se weer ok noch vüllig so slech nich als ehr Moder, awers se weer dochen so swach, un vör alln to swach, als ehr all dat infull, wat dar op't Spill stunn un warum se't de'. Se let ehr Moder till betebn. De keem nu awers bi un slot Lena ehrn Kuffer apen, lä de twintig Preusche Dalers ganz nerrn hendal oppen Borrn un darto de beiden Taschendöker mitsamms de Lepels, un nößen lä se dat Tüg wedder vorsichtig hin, just so als't legen harr, slot af un hung den Slütel wedder op'n Nagel. Als se darmit klar weer, gungen de beiden wedder vunne Kamer hendal; Tilsche herin na de Käk, de annere awers den sülwigen Weg, den se kamn weer, ut de Blangdöhr, achter na'n Hof hendal, dör't Dörp un so to Hus.

Des Middags seeten de dree Frunslüd alleen bi Disch, denn de beiden Knechens, de dar noch weern, eten für sick inne Lüdstuv, un Johann Peter meer ja na Tensbüttel un Peter-Ohm noch inne Masch bi sin Imm. Tilsche snack man wenig, se weer bannig still, un wenn Trin-Magret oder Lena mal mit ehr anfungn, so kunn se nix wider seggn als »ja« un »ne.« Se leten ehr toletz ok ganz tofreden, denn se harrn ehr fragt, ob ehr wat feiln de', un dar harr se seggt, dat se so veel Koppweh harr. Als se eten harrn un Tilsche de Schötteln wusch, muß Lena de ol Trin-Magret noch mal dat Evangeln wedder vörlesen. Nößen wurr dar Kaffe drunken un snackt, un so lep de Namiddag hin. Des Abnds keem Johann Peter wedder vun Tensbüttel; Trin-Magret weer möd un gung fröh to Bett, un he un Lena seeten noch lat, bit de Wächter tuten de', in'n Hof inne düstere Luv.

De ganße Wek passeer dar nix, als dat Trin-Magret tofälli darachter keem, dat ehr fif sülwern Etlepels un en Teelepel feil. Se sä dat forts an Johann Peter. De meen awers, dat weer beter, de Sak eerst mal en paar Dag antosehn; dat kunn ja vellicht we'n, dat se man verleggt weern un sick noch wedder anfunn.

Dat weer awers Lena in welke Dag all hel dösig vörkamn, Jümmers wenn se mal bi ehrn Kuffer weer, so harr Tilsche wat för ehr to do'n, un de anner muß denn alle Mal wedder darvun af. Als de Sünndag keem, harr Lena dat Kaken, un Tische kreg Verlöv, to Karl to gahn. Se mal sick smuck un güng fort, lep awers vörher nochmal na ehr Moder, denn vundag weer de Dag, wo't öwer Lena hergahn schull. Als se wedder ut de Kark keem, un eten harr, gung se rop na ehr Kamer, denn se harr den ganzen Namiddag fri un Lena muß de Arbeid alleen do'n. Dat dur ok gar ni lang, so harr se de Käk rein, un se un de Olsch un Johann Peter seeten ebn gemütli bi'n Kaffee achtern Disch to snacken, als op enmal Tilsche öwer de Del schreg, de Stubendöhr apenret un mit Ween'n inne Dörnsch störrt. Se kregn all Dree en bannigen Schreck; keeneen wuß ja ok, wat dar los weer; als se ehr awers frag'n de'n, un Tilsche nu jammer un schreg, dat se ehr Geld natellt harr, un dat ehr twinti Preusche stahln weern, dar kregn se eerst recht en Schreck. Trin-Magret stött vor Angst ehr Koppen um, un Johann Peter un Lena wussen gar ni, wat se seggn schulln. Se lepen alltohopen herop na de Kamer. Tilsche stell sick awers an, als wenn se unklok weer, se störrt de Trepp wedder hendal, un ween un lep ut't Hus na ehr Moder. Dat wahr ok ni lang, so keem se mit ehr an, un de Olsche schreg un lamenteer ebn so dull als ehr Dochder. Darbi let se awers saken ins Wör falln vun »en Deev in't Hus« un vun »Hussöken« un toletzt verlang se sogar rein herut, dat de Sak bi'n Vagt meldt un oppe Sted Hussöken da'n wurr. De annern weern ok alltohopen geern darmit tofreden; de beiden Knechens, de den Lärm hört harrn un ok heran kamn weern, ebn so gut als Lena; se weern ja all unschulli un ehr Sak gewiß, un dar lep denn Johann Peter forts röwer na'n Vagt, un keem ok in'n Ogenblick mit em sülm un sin Genchtsdeener wedder torügg. Als Tilsche den Vagt seeg, bewer un flog se an'n ganßen Liv. De Vagt let sick awers de Sak noch enmal genau vertelln, un nu gung dat Hussöken los. Natürli weer Lena ehr Kuffer de eerste; se weer ja de enzige, de mit Tilsche de Kamer tohopen harr. Se lang sülm den Slötel hin, un de Kuffer wurr apen slaten. De Gerichtsdeener harr all somat den ganßen Kuffer lerrig packt, un noch weer dar nix funn. Dat letzte weern veer smucke tohopen wickelte linne Hemm, de een op'n anner legen; se wurrn een bi een herut langt. – Wakeen kann sick amers den Schrecken denken, als dat letzte uplüggt wurr un dar nu en gantzen Barg blanke Preußen, twee sülwerne Lepels un de beiden linn Taschendüker vör'n Dag keemn!

Lena schreg, lud up; se murr witt als de kalkte Wand, de Kamer fung an mit ehr herum to susen, un se sack tuhopen un füll in Ohnmacht. Johann Peter bewer an Hann un Föt. He bör ehr sachen op un lä ehr öwer't Bett, un Trin-Magret schreg un lep na de Käk na Water. – De Kaspelvagt awers stunn un tell dat Geld na. – – Richti! – twinti Preusche Dalers! – twee sülwern Lepels mit Peter Klaßen sin Nam un – als he genauer toseeg, sogar twee vun sin egen Taschendöker!! –

Als Lena wedder to Besinnung keem, set se inne Stuv in'n Lehnstohl. Johann Peter un Trin-Magret stunn inne Käk, beid de Ogn uull Tran, un de Vagt weer alleen bi ehr inne Dürnsch. Se ween jümmers in een Tur los, un he kunn ok nix anners ut ehr herutkriegn, als dat se unschulli weer un dat ganß gewiß ni da'n harr. Als he ehr awers nützen sa, dat se dochen mit em muß un fast sett warrn, dar de' se en Schrei, dat dat harr en Steen röhrn kunnt, un füll to'n tweeten Mal wedder in Ohnmacht.

De Vagt gung weg: – un Johann Peter un Trin-Magret bleben den ganßen Namiddag bi ehr alleen. –

Des Abnds awers, als dat düster weer, un alle Lüd slepen,keem de Gerichtsdeener, un de arm Deern wurr afhalt, als en Lamm na de Slachbank.

Allns wat sick man jichens für Lena do'n let, wurr dar da'n. Trin-Magret let ehr forts den annern Morrn ehr Kunfermatschonsbibel un Gesangbok röwer bringn un kreg vun de Kaspelnagt Verlöw, dat Lena knütten un neihn dörft un alle Middag ehr Eten vun Peter Klaßen kreg. Se harr ehrn Arrest in den Gerichtsdeener sin Hus, keen Mensch dürft ehr awers besüken, un de Stuv weer bestimm verslaten. Ehr grütste Sorg meer um Johann Peter. Sit den Abnd inne Luv weer de Leevde mit all ehr Glück un Seligkeit in ehr Hart kamn un he weer so gans ehr ebn so gut als se gans sin. Se be' um Papier un Fedder un schrev em en Breef un beswör em, dat se unschulli weer un he schull ehr ni bös warrn, dat wurr wul sach noch mal an'n Dag kamn, un he weer ehr eenzig Trost, – Jeden annern Dag keem de Vagt un neehm ehr in't Verhör, dat holp em awers nix, he keem ni mit ehr ut de Sted. Jedesmal wenn he ehr hin un her fragn de', un wenn dat bischurns ok wul let, als wenn se fast weer un ni mehr wuß, wat se antworten schull, so sä se dochen toletzt jümmers wedder, dat se unschulli weer, un ween so veel, dat se sogar slimm Ogn davun kreeg. Allns mögliche wurr mit ehr versöcht, sogar de Preester muß hen un ehr vermahn'n, awers se bestunn darop, dat se unschulli weer, un hör em an, un ween ehrn Platen natt un sweeg. – Als dar so nu gar nix mit ehr antofangn weer, dörft de Kaspelvagt ehr ni länger beholn, un se muß na Möldörp röwer in'l Gefangnhus. Den Namiddag vörher schick Trin-Magret ehr noch all ehr Tüg, un des Abnds, als dat düster weer, fahr de Gerichtsdeener mit ehr fort. Den annern Morrn seer se all in Möldörp in en lütte, smalle Stuv mit isern Stangn vor de Fenstern un ween ehr Bibel vull vun Tran un wünsch sick dusendmal den Dod.

För Johann Peter weer dat Unglück mit Lena awers en Slag, de em weher de', als wenn he een mit'n Hamer öwern Kopp kregn harr. Wa weer't ok to verwunnern?! – Sin Leevst, wat he hatt oppe ganße Welt, he harr't ja nu op eenmal un för jümmers verlarn. Em weer to Mot, als weer em mit'n Meß dör't Hart stecken, un bischurns stunn de grote Kerl to ween'n als 'n lütt Kind. He kunn un kunn dat ni vun ehr löben; un dochen muß he't ni?! weer de Bewis ni klar un dütli nog?: En Deern awers, de dar stahln harr, dörft he ni mehr leev hebbn, un dochen, wa leev harr he ehr noch! – un wa geern harr he för ehr seten, un weer't ok en gans Jahr we'n! Em leep dat Gräsen öwer, wenn he daran denken de', dat dat nu verbi we'n muß, un bischurns wünsch he sick denn wul nix leewer, als dat he man dod weer.

Lena ehr Schicksal bröch ok dat ganße Hus in Verännerung. De ol Trin-Magret gung dat garni hel veel beter als Johann Peter. Se un Lena harrn sick all an enanner wennt un wöhnt als Moder un Dochder. Wa leng se awers nu na ehr! vör alln des Abnds inne Schummerntid, wo Lena ehr bischurns een vun ehr smucken Leeder vörsung, oder des Sünndags-Namiddags, wo se ehr ut de Bibel allemal dat Evangeln vörlesn de'. – Dat weern de slimmsten Stunn; denn seet de Olsche jümmers achtern Abnd in'n Lehnstohl un dach an Lena un ween; – un babn öwer ehr op Peter-Ohm sin grote swinslellern Bibel leeg bald de dicke Stoff, un de Spinnwippen fungn an, twischen de mischen Haken un öwern Umslag ehrn Wevstohl optoslan.

Peter-Ohm harr fört eerste noch nix davun to weeten kregn. Als Johann em awers ut de Masch hal un ünnerwegns mit Tran inne Ogn em dat vertelln de', verfehr de Ole sick so, dat em vor Schreck sin sülwern Piep ut de Hann full. He weer forts na'n Kaspelvagt röwer un reis' den annern Dag gliks na Möldörp, awers he kreeg man weni Trost, denn de Landvagt meen, dat se't da'n harr, weer gans gewiß, un let sick ja bi de Fingern aftelln; un wenn se ok garni bekenn de', so muß se likers en Tidlang sitten, denn de Verdacht weer gar to grot, un de Bewis ja ebn so gut als dar! –

Int Dörp wurr dar ok inne eerste Tid nun nix anners snackt, als vun Lena. Keen Mensch harr lövt, wa't mögli weer, un vun de jungen Deerns un Knechen weer dar mennig een, de sogar mit Freuden en gans Jahrslohn hingebn harr, wenn damit Peter Klaßen sin smucke Lena man wedder to'n ehrliche Deern wurrn weer, so veel heeln se vun ehr!

Twee weern dar awers dochen, de keen Mitleiden mit ehr harrn, un dat weern Tilsche Sackmann un ehr Moder. Tilsche weer op enmal hel anners wurrn un innerli nix als Freud un Lust, wenn se sick ok vun buten anstell, als wenn ehr dat leed de'. Gegn Johann Peter weer se rein so blid un so fründli, dat em dat gans towedder wurr un he gar ni mehr wuß, wat he darvun denken schull. Wenn he bischurns mal recht truri weer, fung se sogar an, em to trösten, un versöch denn up alle mögliche Wis' ein optoheitern. Se meen nu wul, se harr all wunn Spill, awers – se harr sick dochen banni verrekt! –

Johann Peter leev för nix mehr! – Mit de Brut weer em allns nahm, un sit dat Schicksal em sin Lena ut't Hart reeten, weer sin Lebenslust för jümmers dahin. Peter-Ohm kunn garni mehr klok ut em warrn; he weer fakenins mit em tohopen, un frag un be', he schull em dochen seggn, wat em feiln de', awers Johann Peter wik den Oln un sin Fragen jümmers so veel als mögli ut, un wenn he garni anners kunn, so sä he toletzt jedesmal, dat he meisttiden slecht to Mot weer un wul sach dat Fewer oder sünst en Krankheit ünner sick harr. He weer awers dochen ni stark nog, sin Leid alleen to dregen; em feil en Hart, dat em verstunn un mit em föhl, sin Bossen weer em gar to vull, un als he mal mit Trin-Magret alleen weer, un mit ehr öwer Lena snack, dar kunn he sick ni länger holn un fung an to ween'n un klag ehr all sin Not. De Olsche tröst em, so gut als se man kunn, un wenn ehr dat sülm ok ebn so weh de' als em, so söch se bi lütten doch jümmers mehr, em de Deern ut de Seel to snacken, un kreeg em toletzt sogar so wit, an Lena to schriebn. Se weer sülm darbi, als he den Bref opsetten de', dat wurr em gräsig swar, awers he dwung sick dochen. Vun dat, wat eenmal passeert weer, schrev he keen Wort; he sä ehr man to'n letztenmal adjüs un be' ehr, em to vergeten, un schreev, dat em keen Mäten mehr glückli maken kunn, un wenn Peter Klaßen sin Hof wirkli noch mal sin egen wurr, so wull he allns verkopen un na Amerika gahn.

Als Lena den Bref kreeg, gung ehr letzt Glück ünner, un vun de Tid an harr se nix mehr als ehr Bibel un Gesangbok; un de enge Kamer mit de isern Tralln weer ehr ebn so leev, als darbuten uns' Herrgott sin schöne Welt. – Se dach an nix als an'n Dod.

Dat dur awers ni lang, so weer de Summer hen un de Harst de keem, un ehr Straftid weer to Enn lopen. Se harr nu dree Monat in Möldörp op Verdacht seten, un de Landvagt harr ehr ebn so weni to Bekenn bringn kunnt als de Alberstörper Kaspelvagt. Den eersten Sünndag na Micheli, des Morrns, keem de Gerichtsdeener un sä, dat se wedder fri weer un gahn kunn, wohen se wull. Se hör em glikgülti an un sweeg still, se kunn ni wedder fröhli warrn, un statt sick to freun, pack se ehr Saken tohopen un ween. Wa kunn se ok anners?! – Alle Lüd mussen ja vun ehr meen'n, dat se en Deev weer, un wanehm schull se nu hin?! – Wedder na Alberstörp? – Peter-Ohm wurr ehr seker nog hartli geern wedder neehmn; awers um allens in de Welt nich! – Leewer wull se alles annere versöken, un wenn se ok inne eerste Tid bi fremme Lud ehr Brot beddeln schull! – Ehr meisten Saken wull se torügg laten; se wull nix mitneehm, als ehr beiden Böker un en lütten Bündel mit Tüg, in en Taschendok tohopen knütt. Den Gefangenwärter un sin Fru de' dat led umme arm Deern; se harrn ok jümmers nich anners vun ehr dach, als dat se unschulli weer; un als se nu gahn wull un sick bedank un adjüs sä, geev de Mann ehr noch en Daler Reisgeld, un de Fru drück ehr en Breef inne Hand un sä, wenn ehr dat endo'n weer, so schull se na de Heid gahn, dar wahn ehr Moder, de en Medfru weer, un se harr ehr in den Breef schrebn, un bed, dat se ehr dar enerwegns bi en Herrschap ünnerbringn de'. Lena dank de guden Lüd mit Tran inne Ogn un mak sick opn Weg.

Als se des Namiddags inne Heid ankeem un dat Hus opfragt un den Breef afgeben harr, wurr se ok ganz fründli opnahm. De fremme Fru beheel ehr sogar umsünst de Nach un güng den annern Dag glieks mit ehr hen na en Sted, wo en Deenstdeern feil, un harr ok forts dat Glück, ehr to vermeden. Dar blev se un de' ehr Arbeit tru un brav, un de Lud weern gut mit ehr tofredn, un harrn nix an' ehr uttosetten, als dat se jümmers so still un, truri weer. –

In Alberstörp wussen de Lud awers bald, dat Lena inne Heid bi'n Bramminsbrenner weer un en gude Lohn verdeen; un Johann Peter un Trin-Magret un de ol Peter Klaßen freun sick, dat se wedder fri weer un dat ehr, dat gut gung!

De Harst gung vöröwer un de Winter ok, un de Lurken bröchen dat Vörjahr torügg, un Luft un Leben darto! Allns fung an grön to warrn un schot Knuppens un wull blöhn; un Peter-Ohm sin Imm wurrn ok wedder lebenni, – un mit de Imm de ul Peter-Ohm sülm! – – Dat dur ni lang, so stunn de Rappsaat wedder in vulle Blöt, un Peier Klaßen pack sin Immstöck opn Wagen un leet sick vun Johann Peter wedder na Eiderstedt herömer fahrn. De ole Mann weer noch jümmers de sülwige, un wenn he ok all in sin dreeunsäbndigst Jahr gung un sin Haar all sneewitt weer, so harr em dochen, noch keen Mensch für so hoch taxeert. De meisten, de em seegn, heeln em für ebn inne Sößdig, so rasch un rüsti weer he noch! – – un dochen schull't ditmal all sin letzte Reis' we'n!! –

Als he veer Weken weg we'n weer, stunn opn Sünnabnd Abnd Detlf Roßkämmer vör sin Döhr un seeg na en Rüter to Per', de ili un hasti to Enn vun't Dörp, wo sin halwe Hof leeg, herin keem. He re' opn Swatten un muß banni jagt hebbn, denn dat Perd weer witt vun Schum, un de Swetparln leepen em in'n Strikenstrom lank de Lenn hendal. Als he bi Detlf Roßkämmer sin Port weer un em dar stahn seeg, heel he an un frag em basch un kott, op he em nich wisen wull, wanehm den oln Peter Klaßen sin Hus leeg. Detlf hör hoch op; he kunn glieks marken, dar muß wat Wichtigs passeert we'n un he leep an't Perd un sä to den Knech, he schull man mitkamm, günd bi'n Wispahl to linker Hand inne Böm leeg de Hof, awers he schull em dochen um't Himmelswilln seggn, wat dar los weer, denn he sülm weer ja een vun den oln Peter Klaßen sin neegste Fründschap, Als de Fremme dat hör, vertell he em denn, dat Peter-Ohm Fridag Middag op eenmal krank wurrn weer un glieks achterna en Slaganfall kregn harr un dat he nu hel slech leeg. He sä, sin Bur harr em vun Morrns forts afschickt, un Johann Peter schull so gau als mögli heröwer kamn; he harr ok reden, wat't Tüg holn kunn, un he un sin Swatte weern beid liker möd un mör, awers he weer bang, dat't dochen all to lat weer, denn als de Dokter ut Friedrichsstadt ankamn weer, harr he mit'n Kopp schüttelt, un de Lüttknech harr forts mit dat anner Perd un twee lange Rezepte na de Apthek müß! – Bidessen dat he em dat vertellt harr, weern se bi'n Wispahl ankamn, un Detlf Roßkämmer bedü' em dat Hus un leep ganz in Gedanken verlarn un hittli als he weer, wedder torügg. To Hus sä he awers keen Starbenswort darvun, sogar sin egen Fru nich un gung to Bett. Sin Kupp weer em awers so vull un sin Gedanken so lebenni, dat an Slap garni to denken weer. Wat de Lüd all sit Jahr un Dag seggt harrn, vun Johann Peter, un dat de Ol em sin ganßen Kram vermakt harr, gung ja ok keen Menschen neeger an als Detlf sülm! He leeg de ganße Nach bit hellichen Dag un wak. – –

De ol Trim-Magret gung dat ni beter. Se kreeg ebn so weni en Og to als Detlf; awers twischen ehr un sin Gedanken weer dochen en hel groten Verschäl! – Dat weer ehr garni mögli, sick darin to sinn, dat Peter-Ohm vellich garni mehr lebenni torügg keem; se be' uns' Herrgott mit de hittsten Tran, he mögg em dit mal noch an't Leben laten; un se dach wul ok bischurns an sick sülm, un wat tonößen darvun warrn schull, un se leeg un ween de hele Nach.

Johann Peter harr noch de sülwige Stunn en Perd sadelt un weer wegreden; de Knech ut de Masch bleev awers noch bit to'n annern Dag un re' eerst achterna, als he un sin Swatte sick gehöri wedder verhalt harrn.

Dat weer en smucken Sünndag-Vörmiddag. Hoch baben sungen lusti de Lurken, un öwert Dörp hin klungn de Albeistörper Klocken un reepen de Lüd inne Kark. Trin-Magret leng sick mit ehr Hart vull Leid un Kummer oprichti darhin. Tu Hus weer ja ok, sit Lena weg weer, de grote Bibel für ehr verslaten we'n. un inne Kark weer doch ok gewiß uns' Herrgott de Lüd, de em söken de'n, am neegsten. Dar wull se sick denn trösten un de Predigt hörn, un den leewen Gott vun ganße Seel beden, dat he noch ditmal dar Unglück gnädi wedder afwenn mögg. Als dat Tid weer, sä se Tilsche Sackmann Besched, neehm ehr Psalmbok un tell den Weg vun't Hus na de Karkendör mit Tran.

Tilsche weer de eenzigst in't ganße, grote Hus, de beiden Knechens weern na'n Hof gahn un harrn sick ünnern Appelbom leggt, wo't schatti un köhli weer un mackli to liggn. Se stunn inne Kok un schrap Wutteln, dach awers an ganz wat anners, als an ehr Arbeit, un de Kopp weer ehr vull vun kruse un bunte Gedanken. Dat Mallöhr mit Peter-Ohm reep ehr dat letzte Jahr mal recht lebenni wedder für de Seel; se dach an Lena un an allns, wat se ehr toweddern da'n, un dat mit de bösen Menschen ehr Ansläg dochen keen Glück weer. Bald dach se awers ok wedder an Johann Peter un wasücken se't man anfangen schull, dat he ehr wedder gut wurr; he harr sick ja, sit Lena weg weer, garni mehr um ehr bekümmert, un de Plan, den se un ehr Moder glückli utföhrt un all de Sünn gegen de anner arm Deern, womit se ehr Geweten beid so swatt makt harrn, weern ja likers un gänsli umsünst we'n. Se harr wul ok geern mal mit ehr Moder snackt, de vun Peter-Ohm sin Anfall noch gar nix wuß, awers se weer ja man alleen un muß för't Eten sorgen, un een muß dar ok dochen dat Hus höden. – Als se so allerlei dach un för vull bi to schrapen weer, gung op enmal de Kökendöhr apen, un Detlf Roßkämmer keem herin un sä ehr sliri gu'n Morrn, Detlf weer all sit Klock dree inne Been we'n un harr den ganßen Morn in't Hus un opn Hof herumwankt, un keen Mensch kunn begripen, wat em inne Knaken stek. Als de Küster beiert harr, weer he jüst bi de Port we'n un harr de Strat hendal na de Karklüd sehn, un dar weer he ok de ol Trin-Magret wis wurrn, als se mit ehr Psalmbok inne Hand de Strat tohöchd un nößen links un dör' de Port herop na'n Karkhof bögt weer. Als en Blitz harr em dat dör'n Kopp schaten; – un worop he de ganße Nach umsünst grüwelt harr, – nu harr he't rut! – –Awers de Tid weer knapp; un wenn't gut gahn schull, muß allns fix un klar we'n, ehr noch de Karklüd wedder torügg keemn! un so harr he denn gau sin Rock antagn un weer ili heröwer lopen, um en Schelmstück uttoföhrn, dat den grötsten Gaudeev keen Schann makt harr! – – – –

Tilsche harr sick knapp mal na em umdreiht, als se ok all anfung, em de Niigkeit to vertelln. Detlf Roßkämmer de', als wenn he noch gar nix darvun wuß; toeerst verfehr he sick un slog de Hann tohupen, nößen wurr he awers op'n mal gans anners un meen, dat harr wull sach keen Not; Peter-Ohm weer ja noch en oln rüstigen Mann, un wenn de Slaganfall man ni gar to slimm we'n weer, so weer he seker de Meenung, dat he't dit mal noch wedder dörhaln de'. He vertell ehr ok noch nun sin egen Grotvader, de sogar dree mal en Slag kregn harr, un dochen jedes Mal wedder glückli darvun kamn weer. Toletzt fung he awers vun gantz annere Saken an, he sä to Tilsche, se kunn em en groten Gefalln do'n, un se schull ok en gudes Drinkgeld hebbn, wenn se gau mal hinleep un ehr Moder heröwer hal; dat weer ja in tein Minuten da'n, un he sülm wull sick so lang op'n Fürheerd setten un op't Hus passen. He sä, ehr Moder weer för welke Dag um Arbeit bi em we'n, un he kunn ehr nu bi't Törffchubn jüst bruken, am leevsten wull he dat forts mit ehr afmaken, denn se schull morrn all mit to Moor, un he wull ehr ok gebn, wat se verlangn de'. – –

De Deern sä ja, leet de Wutteln so lang we'n un bunn en witten Platen vör un gung weg.

Als se ot man fort weer, mak Detlf Roßkämmer sick gliks an't Wark. He muß genau int Hus Bescheed, he weer dar ja all so wennig mal we'n, un he wuß meist ebn so gut, wo Peter-Ohm sin Geld un sin Papiern harr, als Johann Peter un Trin-Magret sülm. He mak lisen de Klink apen un tre' inne Dörnsch, steeg bi'n Kachelabnd op'n Lehnstohl un lang in't Slötelschapp. Als he dat rechte Bund harr, slek he sick sachen oppe Töhn dör' de Dörnsch inne Staatsstuv un gung mit sin Slötels anne Dra'kist un paß een bi een in't Slötellock. Dat dur ok man en Ogenblick, so harr he den rechten funn, un de Schatullklapp apen. Inne Geswindigkeit wurr nu een Schuvlad na de anner uttagn, bit he bi de veerte keem, worin niz leeg als en oln Kopbreef, twee Brandböker un en Bagen Papier, smuck inne Veerkant tohopen leggt. He reet dat Papier vun 'anner un bewer an Hann un Föt, als he mit de Ogen daröwer hinflog. Richti weer't Peter Ohm sin Testament mit Nam un Siegel, un darto noch mit den Preester sin Ünnerschrift. Dat weer man kott affat, awers klar un bünni. Johann Peter schull sin ganßen Kram arben un Trin-Magret dat Gnadenbrod gebn; nößen weern dar noch twee Paragrafen mehr, de een mit dusend Mark für de Armenkaß un de anner mit fifhunneit Daler för en nie Reparatur anne Alberstörper Kark; dat weer allns, wat darin stunn. Detlf harr, wat he söch, he gnitter dat Pavier mit de Fust tohopen un stek dat inne Tasch. In'n Ogenblick harr he de Dra'kist wedder to, un dat Slötelbund an sin oln Platz un Deltf weer wedder inne Kök. Dat Letzte muß noch da'n warrn! – He reet dat Testament ut de Tasch un stek dat ünnern Grapen. Als de Luchen daröwer hinflagn weern, rak he de swatte Asch mit de Fürstang ut'nanner, lä' en Käl oppe Piep un sett sick wedder ebn als he seeten harr, op'n Fürheerd tu smöken.

Dat wahr ni lang, so keem Tilsche mit ehr Moder an. Dat eerste, wat dar snackt wurr, weer natürli öwer den oln Peter Klaßen. Nößen tog Detlf de Klock rut, als wenn he keen Tid länger harr. He geev Tilsch en Twölfschülnkstück un mit ehr Moder wurr he licht eenig, denn he versprok ehr, wat se fellert harr. Als se't afmakt harrn, sä he adjüs un gung weg.

Dat weer awers ok de höchste Tid, denn als he buten keem, beier all de Küster un de Kark weer ut!

*

Johann Peter keem noch ebn to rechter Tid in Eidersted an, Peter-Ohm leeg op'n letzten; de Sprak weer all weg, awers de Besinnung harr he noch, un als Johann Peter inne Dörsch tre, rich de Kranke sick hoch up un streck em beide Hann inne Möt. Johann Peter sett sick oppe Bettkant un heel em in sin Arm un ween. Dar fung de Ole op en Mal an unruhi to warrn, un dat leet, als wenn he noch wat op'n Harten hau un snacken wull, un in bat Sülwige stött he de Wör herut: »inne Dra'kist – – – Testament! – – Du allns! – de Bibel!« – – – – – – wider keem he nich! – sin letzte Ogenblick weer dar; he fol de Hann un sack tohöch, hal noch eenmal swar Aten un sack torügg; – – – Peter-Ohm weer – bi Gott, den Herrn! –

De Ol sin Dod weer för Johann Peter en harten Slag. Dat weer dat tweete mal sit he keen Kind mehr weer, dat he bitterli ween'n muß; een mal um Lena, un nu um den, den he allns verdank, un de em mehr me'n weer, als sin egen Vader un Moder. Dat weer des Vörmiddags umme Karktid, als Peter Klaßen darvun gung, so wat um de sülwige Stunn, als Detlf Roßkämmer in Alberstörp dat Testament ut de Dra'kist stohl. Johann Peter seet tonößen alleen bi em inne Stuv un wak de ganße Nach bi em, ahn weder Natt noch Drög to sick to neehmen; he weer als'n Kind, – so neeg gung em dat! –

Den annern Dag spann de Maschbur an, un Johann Peter un een vunne Knechens fahr mit den Doden in dat sülwige Bett, worin he storbn weer, na de Geest wedder torügg. Ganz Alberstörp verfehr sick, als dat vun Hus to Hus gung, dat de ol Peter Klaßen dod weer, un Trin-Magret kreeg so'n Schreck, dat se sogar beswög, als se des Nachs mit de Lik ankeemn. Den annern Morrn keem forts de Kaspelvagt un versegel den Kram. So lang de Lik öwer de Eer stunn, harrn Johann Peter un Trin-Magret dat Kummando alleen in't Hus; de Olsche stunn em awers man slech bi, för dat meiste muß he alleen sorgen; se weer gar to wit hendal! Op'n Fridag wurr Peter-Ohm to Eer dragn, un des Sünnabnds keem ok all de Landvagt mit den Alberstörper Kaspelvagt un Preester, wat dar versegelt wurrn weer, wedder to breken, un allns to Protokoll to neehmn. De Dra'kist weer natürli dat eerste, denn de Preester sä forts, dat dar en Testament we'n muß, un als se darmit anfungn, reep he Johann Peter rin, dat he sülm mit darbi weer; se wussen ok ja all lang alle beid, wat darin stunn. Awers de ganße Dra'-kist wurr dörsöch, – un keen Testament weer to finn! un mal noch wurr se dörsöch, to'n drüdden mal, – – un jeder Lappen Papier wurr genau öwerlesen. – – wat sick awers nich angeev, weer Peter-Ohm sin Testament! – Johann Peter wurr hitt un kold öwern ganßen Liv; un he sä, dat de Ol em't dochen fröher all seggt un dat he sogar wedder darvun snackt harr in sin letzten Ogenblick, un de Preester bestunn darop, dat he't sülm ünnerschrebn harr, un sogar twee mal, denn ungefähr en halv Jahr later weer de Ol noch mal wedder kamn mit en Afschrift darvun, un de harr he ok ünnerschribn muß, un he wuß. sogar noch Wort för Wort, wat darin stahn harr! – Wat hölp dat awer allns! – Wo nix is, hett de Kaiser sin Recht verlarn! – un för Johann Peter un Trin-Magret stunn de Saken man hel bedenkli! – –

Toerst harrn se noch Höpen, de wichtigen Papiern sunst annerwegns op'n Sted to sinn, un dat de Ol se vellich man verlegt harr, awers als se na twee Dag mit'n Opnehmn un mit alle Schriberi'n klar weern, harrn se't noch ebn so weni funn als vörher. De arm Johann Peter! – he kunn dar nix bi do'n; un de annern, so geern se em ok dat Glück günnt harrn, ebn so weni! De Landvagt meen: de Ol kunn sick ja vellich noch wedder besunn un dat Testament in't Für steken hebbn un de annern alltohopen mussen em togeben, dat he am Enn ok gar so grot Unrecht ni harr!

Dat leep als'n Für dör't ganße Dörp; un alle de' dat leed um Johann Peter, un jedermann wuß, dat nu Detlf Roßkämmer den oln Peter Klaßen sin ganße Arvschap tohör. – –

Detlf wuß ok wul, wat he to do'n harr; he steeg forts to Per' un re' na Möldörp un neehm en Afkaten an; he harr dat awers garni nödi hatt; de Kram weer em seker nog, un Johann Peter full't ok gar nich in, noch wat anne Sak to versöken; he wuß recht gut, dat dat dochen umsünst weer, un geev sick in sin Schicksal un sweeg.

Wat de Afkaten man eerst eenmal inne Klaun hebbt, dat lat se ok so lich ni wedder fahrn, un vör alln, wenn dar eerst düchti wat bi to riten is! – So hungri als Detlf Roßkämmer ok na Peter-Ohm sin Geld weer, un so dull he ok jümmers nadreev, dat holp em dochen man weni, un de ganße Summer gung darmit hin, ehr de Kram em toschrebn wurr. Inne Tid awers vun Peter Klaßen sin Dod bit to Harst, wo Detlf sin Arvschap in Hann kreeg, blebn de Lüd noch all oppe Sted, un Johann Peter föhr de Weertschap als gewöhnli, man blots mit den Verschäl, dat de Kaspelvagt dat Kummando un de Böweropsicht har.

Endli weer de Tid kamn, un Micheli föhr Detlf Roßkämmer all, als een vun de größten Alberstörper Burn, mit Fru un Kinner to Möldörper Jahrmark. Noch de sülwige Wek als he antre', heel he forts en grote Aukschun. Wat schull he uk mit all den Kram? he harr ja sülm noch en temlichen Barg vunne anner Sted mit heröwerbröch. Dat Beste wurr utsöcht un torügg beholn, un wat dar nößen öwri bleev, wurr allns verbolt. Johann Peter weer all garni mehr in't Dörp, he harr sick vörher in Norderhasted vermed un weer forts in Deenst gahn. Detlf wull em ok ni beholn, un he kunn un much ok ni länger in Alberstörp we'n! – Tilsche Sackmann weer för't eerste na ehr Moder gahn, wo se den Winter öwer blibn wull, nößen harr se en Deenst in Tensbüttel un schull Ostern ingahn. Trin-Magret bleev man alleen inne Neegde; se harr en Platz kregn in't Alberstörper Armhus, wo jüst en lütte fründliche Stuv för en ole Fru apen weer, un als de Aukschon afholn wurr, weer se de enzige vun den oln Peter Klaßen sin Lüd, de mit oppe Bol weer. Bi jeder Stück, dat dar wegslan wurr, keemn ehr de Tran inne Ogn; se harr sick dat ok sparn kunnt, weer se smuck to Hus blebn, awers dat harr ehr rein mit Gewalt darhin traken, un dat weer ehr we'n, als wenn se vun allns, wat se in so veele Jahrn ünner Hann hart harr, noch to'n tweeten un letzten mal wedder Afsched neehmn muß. Als de Bol ungefähr verbi weer, keem Detlf Roßkämmer noch mit Peter-Ohm sin grote swinslellern Bibel an. Dat is ni vun min Slag! sä he un fung an to lachen un smeet ehr vör den Verboler opn Disch. Wakeen hert dar Lust to't Gotteswort?! – Trin-Magret stunn inne Eck, dat gung ehr dör un dör', so mit uns' Herrgott sin Wort to spotten!! – se harr sick in fröhern Tiden ok so mennig mal daran tröst un dat weer ja ok dat sülwige Bock, worin all de smucken Stücken stunn, un de Lena so sinnt un so wunnerschön harr vorlesen kunnt, un nix vun allns, wat dar oppe Bol we'n, weer ehr mehr an't Hart müssen, als de grote Bibel mit de mischen Haken. Se wurr för acht Schülnk insett. Trin-Magret bo' forts tein, un als de Burn man seegn, dat de Olsche ehr geern hebbn wull, sweegn se alltohoven still, un se wurr ehr för't eerste Bott toslan. De Bol weer to Enn; se betal ehr tein Schülnk un gung mit de Bibel weg.

Awers wat wull se darmit?! – Se kunn ehr dochen ni lesen! – Als se to Hus keem, lä se ehr in't Schapp un sett sick hin un ween.

*

Unrecht hett noch nümmer Segen bröch! – un wenn dat Leid ok noch so lang wahrt, kummt doch ümmer mal, en Tid, wo't anners ward! –

De Winter weer vöröwer gahn, un mit de eersten Osterblom dat grüne Vorjahr wedder dar. Lena weer noch jümmers oppe ole Sted inne Heid; ehr Herrschaft weern ok hel gude Lüd, un se harr dat wul in'n ganßen Ort garni beter drapen kunnt, als jüst dar, wanehm se henkamn weer. Mit de Leevde is dat awers dösig! – Wat sick man eerst eenmal würkli leev hatt hett, dat blivt sick ok för Tiden un ewig mit 'nanner verwandt! un mag dar ok dazwischen kamn, wat dar will, vergeben kann wul warrn, awers vergeten nümmer! – Johann Peter un Lena gung dat liker gut un slech. Wat sin Deenst anbelange so harr he sick ok gar keen betern wünschen kunnt, awers dar binn bi em weer dar ebn so veel twei als bi ehr! – De beiden kunn sick nu eenmal ni wedder vergeten, dat weer se garni mögli; se harrn sick ok gar to leev hatt! Harr Lena ahnt, dat he ehr so neeg weer, se weer gewiß all lang mal in Hasted we'n, un harr Johann Peter ehr man nich eenmal den bösen Breef schreebn, he weer seker all lang mal inne Heid we'n un harr ehr besöch.

Ebn in Juli, inne beste Tid, hebbt de Heiders en grot Permark. Johann Peter sin Bur feil dar ok vun't Jahr ni. He harr dit mal twee smucke dreejährige Schimmels to verkopen un Johann Peter mitnahmn, denn he wuß, dat he düchti snacken kunn un gut reken, un de franzö'schen Roßkämmer handeln meisttiden in Lujedors, denn weer't jümmers gut, wenn man licht Besched un sick gau to faten wuß. Als se den Landweg herinfahrn, dach Johann Peter an nix als an Lena. Sin Bur harr dat all vör lange Tiden markt, dat em wat up'n Harten liggn muß un dar frag he em denn mal recht totruli, un Johann Peter wun apenharti un verteil em, bidessen dat se inne Heid herinfahrn, sin gans Unglück. Als se nößen mit de Schimmels op'n Mark heeln, kreeg he se ok bald an'n Mann, un als he se aflewert harr un mit dat Geld wedder na't Weertshus torügg keem, geev sin Bur em en Spetschendaler Drinkgeld un neehm em mit herin na de anner Stuv. He harr för sick un sin Knech warm Eten bestellt, un dat kunn dar ok wul op stahn! – De beiden weern för'n Ogenblick man alleen inne Stuv, un de Disch stunn all deckt, se setten sick darachter. Johann Peter weer man ensülbi; he harr toffälli Detlf Roßkämmer sehn un ok dat Hus, wo Lena in'n Deenst weer, un he weer nu mal wedder recht truri wurrn, un de smucke Mark mit de schöne Musik un all dat annere, wat dar sunst noch to sehn un to hörn weer, dat weer em alles in'n Dod toweddern. He seeg still vör sick dal un drei, in Gedanken verlaren, mit'n Lepel twischen de Hann, un sin Bur seet un tell de blanken Dalers inne Geldkatt. Dar sprung he op enmal inne Höch, knep den Lepel fast inne Hand und flog vun'n Stohl, dat de anner tohopen schot un en Stücker veer vun de blanken Dalers anne Eer trünneln. Johann Peter muß sick verfehrt hebbn; – dat harr he ok! – un wat harr he sehn!! – Op de Rügkant vun den Level stunn klar un dütli den oln Peter Klaßen sin Nam!! – –

De Winsupp keem herin; se wull em awers garni smecken, un de fette Ossenbradn ebn so weni! He weer satt wurrn vun dat, wat he sehn harr, un als dat Eten man afdragen weer, vertell he't ok forts an sin Burn, un de Weertsfru wurr herinropen, to seggn, wanehm se de Lepel her harr.

Se weer en Wetfru un all ehr Dag ehrli un brav we'n, und Johann Peter sin dösige Frag jag ehr in den eersten Ogenblick rein so'n deepen Schrecken in, dat se sick knapp mal faten kunn un verlegen wurr, wat se antworten schull. Se neehm den Lepel un beseeg den Nam, un dar vertell se denn, dat se em vun en öllerhaftige Fru köfft harr vör en halv Jahrstid, un noch dree ebn so'n Lepels mehr. Se harr dat eerst ni wullt, awers de Fru weer biblebn to quäln un harr ehr bedn, se schull se dochen neehmn, denn se weern in Not un ehr Mann leeg to Hus un weer kränkli, un wenn se de Lepels ni to Geld kreeg, so wurrn se inne eersten Dag pannt vun Gerichtswegen un vör Schulden. Dar harr se denn Mitleiden mit ehr hatt un ehr de Lepels abköfft. Wasücken awers de Fru heeten de' un wanehm se wahn, dat kunn se ehr mit'n besten Willn ni seggen, denn als se man eerst dat Geld kregn harr, weer se gans vergnögt wedder weggahn, un se harr ok in'n Ogenblick wider garni daran dach, ehr na ehrn Nam to fragn; se wuß sick awers noch dütli to besinn, dat de Fru en pockennarbi Gesich hatt harr, un se meen, wenn se ehr man mal to sehn kreeg, dat se ehr wul sach noch wedder kenn wurr. – – –

Keen Spökelsch harr Johann Peter duller versehrn kunnt, als dat, wat de Weertsfru dar vertelln de' vun en pockennarbi Gesich. Tillsch ehr Moder weer ja ok pockennarbi un harr all enmal in't Tuchthus seeten, – – un wenn't mögli weer, dat Lena unschulli weer!!! – – – He leet sin Burn keen Fred länger; dar wurr forts anspannt; de Fru kreeg fört eerste wat se för de Leppels geben harr, un se neehmn se all veer mit na Norderhasted. Den annern Dag kreeg Johann Peter en Perd un jag na Alberstörp. Sin eerste Gang weer na'n Kaspelvagt, un als he em de Lepels wist un de Sak vertellt harr, gung de Vagt ok forts mit sin Gerichtsdeener na de Sackmannsche heröwer. Tilsch ehr Moder weer awers veel to dördrebn flau; se wuß all, wasücken dat in'n Verhör hergung un se sä gans beleidi, dat se ebn so weni wat vun de Lepels wuß, als vun en Wetfru, de dar Weertschap harr inne Heid, un dat dat schändli weer, unschullige Lüd ahn Grund un Orsak in so'n slechen Verdach to bringen. De Vagt verstunn de Sak awers anners; he sä, de Verdacht weer nu eenmal dar un dat annere wurr sick nößen finn, fört eerste muß se mit em röwer! – Se gung denn ok gutwilli mit, um man keen Opsehn to maken, bleev awers in't Verhör jümmers bi dat, wat se eenmal seggt harr. – Johann Peter re' wedder na Hasted; dat weer jüst inne hildste Tid un he wull geern so bald als mögli wedder to Hus kamn; he leet sick sogar ni mal so veel Tid, dat he Trin-Magret mal gu'n Dag sä. De Vagt kunn awers nix mit de Sackmannsche anfangn. Toletzt weer dar keen anner Rat, als dat se mit na de Heid muß, un als de Weertsfru ehr ok man seeg, kenn se ehr forts wedder un sä fast un stif, dat dat de Fru weer, wovun se de Lepels köfft harr. Tilsch ehr Moder weer awers dochen so slau, se bleev eenfach bi ehr Ne! un log allns af. Wat kunn de Vagt ehr do'n?! – – He muß en annern Weg inslan! –

De Olsche wurr wedder inpannt, un nu neehm de Kaspelvagt de Lepels un fahr den annern Dag mit sin Gerichtsdeener na Tensbüttel, wo Tilsche Ostern ingahn weer un noch vun Nix wat ahn un wuß. He leet ehr ropen, wis ehr dat stahln Gut un sä, dat se mit em muß, ehr Moder har all allns bekennt un seet fast, un dat weer ja en böse Geschich! dat de' em leed um ehr, dar wurr wul jach nix anners herutkamn, als dat se ok mit na't Tuchthus keem. – De Deern weer als ut de Wulken fulln; se kunn sick knapp oppe Been holn un bewer vör Angst an Hann un Föten. Se fung an to schrign un tu ween'n, un ehr Moder weer Schuld daran, de harr ehr darto snackt, un harr ehr ok de Taschendöker bröch! un se be' vun Himmel to Eer, – se wull uk allns gestahn, wat se wuß! – awers se schulln ehr man ni mitneehmn! – Op disse Wis' keem dar Licht inne Sak, un nu weer't klar, dat Lena unschulli weer – Tilsche much sick ok noch so dull tiern, dat holp ehr nix; se wurr insteken ebn so gut als ehr Moder, un in't eerste Verhör keem denn ok all forts de ganze Geschich vör'n Dag.

Wakeen weer dar vergnögter als Johann Peter, als de Kaspelvagt em en Expressen schick, dat Lena unschulli weer, un dat Tilsche Sackmann ok all allns gestahn harr. He wuß sick vör Freuden knapp to faten un to laten. Sin Bur muß em forts op welke Dag Verlöv gebn, un als he en Daglöhner für sick inne Sted kregn harr, mak he sick glieks op'n Weg na Alberstörp, un sin eerste Gang weer nu na Trin Margret. He muß een hebbn, de mit em de Freud deel, un he muß, wa veel se vun Lena holn harr. De Olsche sprung un hüpp herum als'n Kind; en grötere Freud harr se ok garni belebn kunnt. Johann Peter gung awers heröwer na'n Kaspelvagt, un de Vagt stell en groten Schin ut, dat Lena unschulli weer, un nöß schull dat ok noch in alle Bläder; – un als he mit sin Schin inne Tasch wedder bi Trin-Margret seet, weern de beiden so glückli, als hör ehr de ganße Welt to. Nu wurr dar forts en Expressen mit'n Breef na de Heid schick, Lena schull un muß den annern Dag op jeden Fall na Alberstörp kamn, denn Trin-Magret muß mit ehr snacken un harr ehr gans wat Wichtigs to vertelln. De Vagt sett noch sin Nam mit darünner, dat se't man löben de' un de Herrschaft ehr man lopen leet. De Breef weer vun Johann Peter schrebn, awers he harr sin Hand verstellt un sin egen Nam utlaten, denn Lena schull't ni weeten, dat he hier weer. Wenn se ankeem, wull he oppassen un sick versteken un tonößen up enmal inne Stuv kamn, mit den Schin inne Hand. Wa weer't en Freud för em!! – He kunn de ganße Nach ni slapen! un bit to'n annern Morrn düch em en Ewigkeit!

Wer man mal den Weg vunne Heid na Alberstörp kamm is, de denk gewiß noch lang anne smucke Gegend, wanehm he hendör keem. Gröne Höltungen un prächtige Koppeln wesselt bunt mit enanner af, un to rechter un linker Hand oppe Walln blöht de Dorn un hangt de Hasselbüsch; un Sötblom un wille Rosen darmank in de Hüll un de Füll! – Als Lena twischen de hogen Knicken so för sick hingung, lach de Himmel so blau, un de Vagels weern so lusti, un uns' Herrgott sin grote Welt so smuck un so schön, dat ehr to Mot wurr, als muß se allns vergeten un sick ok mitfreun, un to'n eersten Mal na all ehr Leiden föhl se so recht mal wedder den Freden. Se be' den leewen Gott um Vergebung, wenn se't ni dragen harr, als se't egntlich harr dregen schullt, un se wurr sogar so fröhli, dat se to'n eersten Mal na lange Tiden wedder en Leed sung, wat fröher ehr Leevlingsstück we'n weer, un wat se malins vun Johann Peter lehrt harr; – un wullt du't weeten, – dar hest du't:

En Leed in Ehren,
Wakeen will't wehren!?
Singt ni de Vagels lud bi Dag?
De Engeln lisen dör' de Nacht?
Man jümmers Lust und Mot,
De Backen frisch un rot,
Denn hett't in alle Deeln keen Not!
En Drunk in Ehren,
Wakeen will't wehren!?
Drinkt ni den Dau de Blom op't Feld?
De Landvagt ok sin Glas fört' Geld?
Wer bi de Arbeid steit
Dag ut Dag in, – den deit
Des Abnds en Glas gewiß keen Leid!

En Kuß in Ehren,
Wakeen will't wehren!?
Küßt di de Engels nich in'n Drom?
Un küßt sick ni de Bläd an'n Bom?
In Ehren! – heff ick seggt,
Un Unschuld! – mark di't recht!
Denn mak dar ok en Kuß ni slecht.

Allns, wat in Ehren,
Wakeen will't wehren!?
Un hest du allns in Ehren da'n,
Wa ruhi kannst du slapen gahn!
Wer wull sick grämn un ween!?
Is't ni dar baben schön!?
Dar schüllt wi all uns wedder sehn! –

Als se awers in Alberstörp ankeem, wurr ehr wedder gans anners to Mot. Wa weer't ok to verwunnern!? – Dat weer ja datsülwige Dörp, wo an Freud un Leid all so veel un rikli uns' Herrgott ehr mal to dregen geev! Harr se ni so genau Besched wuß, dat se en Fotstig gahn kunn achter öwer de Wischen, bit gans nat't Armenhus hen, se harr leewer buten so lang tövt, bit dat düster wurrn weer, ehr se bi Dag lanks de Alberstörper Strat gahn harr. Se kunn Peter-Ohm sin Hus nun feern inne Böm liggn sehn; se stunn lang still und kek darhin un ween. Als se to Sted weer un bi't Armenhus ankeem, wog ehr de Bossen op un dal; se wuß ja ok noch garni mal, wat se hier egntli schull, un de Breef weer ehr so wunnerli vörkamn, se harr em garni verstahn kunnt, un darto keem ok noch de grote Freud, de ol Trin-Magret na so lange Tid mal wedder to sehn un to spreken. – Johann Peter harr all lang op ehr lurt, he weer ehr glückli wis wurrn un harr sick versteken. Als Lena inne Dörnsch tre, sprung de ol Trin-Magret vun'n Stohl, dat ehr de Tüffeln wit vörutflogn. De beiden Frunslüd heeln sick lang umfat, un dat weer en Hartlikeit un en Leevde, als se twischen en Moder un ehr enzi Dochder wull ni gröter harr wesen kunnt. Dar gung op eenmal lisen de Kökendöhr apen, un herin tre – Johann Peter! – Lena de' en Schrei – un sack torügg. – He fang ehr lisen up un heel ehr in sin starken Arms, – un als se de Ogen wedder opslog, leeg ehr Kopp an sin Hart un sin Arm um ehrn Nacken, – un he heel ehr fast un still, un allns, wat he sä, weer: »Min Lena!« – Da kunn sick awers de Olsche ni länger holn; – un ehr he ehr noch dat Papier geev, wuß se't all, wat darinn stunn, un dat ehr Unschuld klar un dütli an'n Dag kamn weer. – Lena harr Not, ehr Glück to dregn; se weer bald to'n tweeten mal umsack; – se full Johann Peter um'n Hals un ween, – un de ol Trin-Magret ween ok, – un dat weer en Glück un en Freud, – un se harrn den Bossen so vull, als weer inne grote Welt für de dree lüttjen Harten keen Platz mehr! – – –

Dat wahr awers ni lang, so leet de Olsche keen Fred. Se kreeg de grote Bibel ut't Schapp un reet dat Mäten vun em los; – se muß de Bergpredigt hörn, – un Lena muß se ehr vorlesen! – – Wat weer dat?!! – – – als se de Bibel opslog, un jüst dar, wo se lesen wull, leeg dar en groten Bagen Papier, inne Veerkant tohopen fohlt. – Johann Peter reet ehr't ut de Hand, – se seet op sin Schot, – un als he't apen makt – – – Herrgott! – – – dat Testament!! – – den oln Peter Klaßen sin würkli Testament!!! – – –

Wat dar nu awers in den eersten Ogenblick de dree föhln, un wasücken se sick darbi harrn, – dat to beschribn, is ok den Besten bi'n besten Willn ni mägli!! – Lena anne een Hand und de Olsche anne anner. so leep Johann Peter darmit röwer na'n Kaspelvagt. Allens weer richti un in Ornung, un als de Preester dat seggt, un de Vagt schick forts en Baden na Möldörp. – Den annern Dag fröh weer de Landvagt ok all dar. – Dat ganze Dörp weer inne Röhr, un wo man twee Lüd tohopen stunn, dar snacken se vun Lena un Johann Peter, un vun Detlf Roßkämmer un vun Peter-Ohm sin opfunn Testament. –

Detlf muß sin unrecht Gut wedder herut gebn, un Johann Peter verfahr noch gnädi mit em, denn mit dat, war dar verbolt un weg weer, let he't so hingahn. Twee Monat later weer allns in Ornung, un Johann Peter een nun de glücklichsten Menschen oppe ganße Welt!

Gott mag weten, wasücken dat Testament inne Bibel kamn weer! Peter-Ohm harr dat wul sachen, als he't to'n tweeten mal affschrebn harr, sülm herin leggt un dat tonößen vergeten un nich ehr wedder daran dach, als he op'n Dod leeg un dat all tu lat weer. –

De Geschicht awers vun dat anner Testament bleev de Lüd noch lang en Rätsel. Un dar weer man een, de't lösen kunn, un dal weer – de Preester! – he hett't ok da'n, als Detlf Roßkämmer upn letzten leeg un dat Abendmahl nun em kreeg. –

*

Wenn du awers mal dör Alberstörp kamn schullst, un bin Wispahl büst, so gah man ni verbi, un bög eerst mal inne schattige Allee hendal un beseeg di dar nerrn den smucken Hof! – En stattliche Bur, den de Gutmödigkeit ut de Ogen lacht, kümmt di fründli inne Möt un drückt di warm de Hand. – Dar binn, achtern Avnd in'n Lehnstohl, sitt en Olsche und tüggt de Weeg. – Anne Wand lik ünnern Spegel steit en blanke Dra'kist, un babn darop, als up'n Ehrenplatz, liggt en grote swinsleddern Bibel. – Du hest awers noch nich allns sehn, un schullst du dat annere inne Dörnsch ni drapen, su gah man mal na de Kök, oder na'n Hof, – da finnst du't sach – – en junge smucke Fru! – un Lust un Freud allns, wat dar an ehr is! – en Ros, als se levt un lacht! – un mit Ogen, – so wunnerbar schön, – als weer't en Engel, de di ankikt!! –

Wenn du awers nößen wedder geihst, un ni weest wo du we'n büst, – schall ick di't seggn?! –

In en Hus, wo dat Glück wahnt!!