Veteranezyt

Anzeige. Gutenberg Edition 16. 2. vermehrte und verbesserte Auflage. Alle Werke aus dem Projekt Gutenberg-DE. Mit zusätzlichen E-Books. Eine einmalige Bibliothek. +++ Information und Bestellung in unserem Shop +++

VIII

I der Gandegg umenandere hei d’Hoschteten afa blüeje. Di früechen Öpfel- und Biresorte hei scho Meie gmacht, di spetere hei sech no bsunne, öb si ihri rosige Chnöpf wellen uftue oder di bösi Sophie zerscht zum Gartetöri la use düüßele. Uf de hilbe Matte zwüsche Linden- und Ulmehof sy d’Söublueme scho nümme rächt ufcho zwüschem Schuumchrut und de Chirbele. A den Eiche vo ds Rhagors Waldwäg hei di allererschte rotbruune Blettli d’Öhrli gspitzt, ob’s es Chäferjahr well gä. Me het drum öppis ghöre sumse, chly bas im Wald inne, wo sech ds Buecheloub i sym guldgrüene Gwunder scho wyter uf d’Escht use trouet. Was isch o los? Das isch nid Chäfergsurr. D’Wildtuben und d’Herrevögel luegen emel o über Fäld, d’Eichhorne mit spitzige Pänseli und Chrälliouge hinder de Buechestämm vüre, und e Chuz blinzlet i sym Aschtloch: «Han i scho lang gseh cho.»

Lüt syn es, e Huuffe Lüt. Es gramslet nume so uf dene Waldwääge. Es züglet alles, was uf zwöine Beine geit, dür di schmale Fueßwägleni zwüschem Underholz zum höchschte Buggel ufe. Dert steit jitz, wi nes verwunsches Schlößli, di großi Houptbrunnstube, und us ihrem stockfyschtere Verließ ghört me’s dür di chlyne Gitterfänschterli brummlen und brodle wi nes Volk im Ufruehr.

Z’ringsetum isch es schwarz vo Lüt. Uf eier Syte steit e bsunders dicki Kuppele. Vor jedem schwarze Filzhuet gseht men es ufgschlages Buech. Und jitz stellt sech eine vor se zuechen und fälet mit de Hände. Es isch der Singlehrer vom Seminar. Zwo Wildtube, wo von ere höche 207 Buechen abe luege, schüttle d’Chröpf vor Lache. «Lue, lue!» seit di einti, «er macht grad, wi wenn er ne ds Gsang müeßti mit de Händ us em Hals vüre härde. Eh, wi geit das emel o so gnue!»

Aber jitz schwygt men überobe. Schnabel und Blatt hei sech still. Und wo öppen under em Härd no e Müüslimuetter nid vom Söugge wägcho isch, louft si jitz vo de Chlyne wäg: heit ech still! und chunnt under ds Schlupfloch cho lose. Ja, das tönt. Das ghört me nid all Tag im Wald.

O wi schad! Isch es jitz scho fertig? — Es macht Gattig. Vor der Brunnstube stägeret der Oberscht vo Mannebärg uf nes Tütschi und fat a: «Liebi Gandegger! Herren und Froue, Buren und Handwärksmanne, Arbeiter und wär dr syd!» Er brichtet nen es längs und es breits, wi di Wasserleitung z’stand cho sygi, wär alles derby ghulfe heigi — nume sich sälber vergißt er — und wi me sech jitze drüber chönni freue, daß das früsche, lutere Wasser ändlech dür ds Land loufi, und was es für Säge stifte wärdi, wenn me’s mit Dankbarkeit und Verstand welli bruuche. Es isch fei e chly e Red gsi, und mängem, wo zueglost het, isch zum erschtemal so rächt z’Sinn cho, wettigs Glück es eigetlech für nes Land sygi, daß me da so jahruus, jahry chönni ab der Röhre trinke, ohni numen öpper müesse z’frage.

Dernah isch e Pfarrer vüre gstanden und het d’Wasserleitung ygsägnet und bättet, der lieb Gott söll mit däm lutere Wasser o d’Liebi und der Fride dür d’Gandegg la loufe. Und du hei si ume gsunge. Me isch no chly umenandere gstande, het zsäme brichtet, und du het der Wald nah-ti-nah di ganzi Feschtgmeind verschlückt.

Der Peter isch vo Afang a derby gsi, chly näbenusse, 208 am Bort, wo me zwüsche de Böume düren i d’Wyti use gseht. Dert isch er am Bode gsässe, mit den Ellbögen uf de Chnöi und het a d’Chrone-Wirti vo Murte dänkt. D’Lüt hei gmeint, er gseji öppis i de Steibruchflüeh am Oschtermaniger äne. Währed der Red vom Herr Oberscht hei du d’Hünd, wo hinder de Lüten im Gstrüpp umenandere gfislet sy, en Eichhorn erschnuflet und agfangen e Buechen abälle. Da wirft der Herr Armand dem Peter e Tannzapfen uf e Buggel. Das heißt, so isch es gmeint gsi; aber der Zapfen isch ihm a ds Ohr gfloge, so daß er hässig umeluegt. Der Herr Rhagor winkt ihm, er söll di Hünd ga gschweigge. Das het ihms gar nid chönne. Gärn hätt er gmugglet, für das syg är de nid da; aber er het’s möge bha und nume dänkt: «Mira! Aber nümme lang — nümme lang!»

Der sälb Tag isch guet Wätter gsi, i der ganze Gandegg. Uf de Höfe hei sech d’Chinder nid gnue chönne tue mit Choslen und Göutsche. Brunnetrög, nid vil größer als e bravi Suppeschüssle, sy zu Meere worden und hei allerhand Schiffli treit. Und di Chlyne hei nid lugg gla mit Sturm und Wälle mache, gäb ne ds chalte Ferrebärgwasser platschwys über ds Büüchli ab gloffen isch. Zu andere Zyte hätti’s Brätsch gä, aber hütt — wo sogar hie und da ne Papa mit mene Sprützbrunne gvätterlet und e Schueh voll usegno het, isch alles rächt gsi, vowäge d’Mamanen und d’Chöchenen und d’Buucheren und wär sünscht öppe no gwüßt het, was e großi Wösch mit bloß mene Sood bedütet, sy «hälluf vo Portugal» gsi. Die, wo nid mitgmacht und lieber bim Sood blibe sy, hei sech dermit tröschtet, daß alles syni zwo Syte heigi. Es bruuchti ja nume z’Ferrebärg oben e Schärmuus i d’Brunnstube z’falle, so würdi di ganzi Gandegg vergiftet. 209 Ds Hase Maji het a de Brunnröhre Bündtle vo Wasserchälber welle gseh ha, und der Herr Grichtspresidänt het a de Häls vo denen übersüünige Herre troupiers scho Chröpf wi napolitanischi Dudelseck gseh. «Me cha de einisch ihres Gchrös für Tuffstei verchoufe», het er zu syr Tochter gseit.

Schad, daß der Herr Houpme Doxat das nid ghört het, er hätti emel de wider öppis z’lache gha, und das wär äbe nötig gsi. Er isch mit syr Frou im Garten unde gstande, vor mene Weierli, öppe so groß wi nen Oschtermändigs-Chümichueche, aber luschtig arrangiert. Me het’s us em Brunnenablouf härgrichtet, weniger wägem amusement, als wil so öppis gar kommod isch, für d’Bschüttchanne z’fülle. So Weierwasser isch besser für d’Pflanze als früsches ab der Röhre. Damit es e Gattig machi, het me z’mitts dry nes Bärgli vo Tuffsteine bouet, und der Wasserstrahl het es heimelig schläferigs Liedli vo Garterueh plöderlet. Anderthalbe Guldfisch — einen isch guldig gsi, der ander nume tschägget — sy flyßig z’ringsetum gschwummen und hei geng mit eim Oug d’Wyti gsuecht. — Ja, das wär alles ganz luschtig gsi, wenn — ds Lotti no da gsi wäri. Me het das Weierli exakt eso usgäggelet, wi wenn es drum z’tüe wäri, dem Meitschi Freud z’mache — aber äbe...! Überhoupt, es isch gar nümme ds glyche, wi albe. An allen Orte het ds Carlotta gfählt. Doben und dunde, im Linde- und im Ulmehof het me Längizyti gha na-n-ihm, i de Herrestöck und i de Schüüre. Es isch wahr, hei si alli gfunde, di Chrott het ein doch mängisch toub gmacht; aber me gseht jitz grad: es isch geng am rächten Ort uverschant gsi und het, wi men es Ei i d’Pfanne schlat, allimal es Lachen i giechtigschten Erger gschlage. Und het men ihm 210 gseit: Du hesch guet lache, so het’s g’antwortet: «D’Lüt sy dumm, i nünenünzig vo hundert Fällen isch es sech gar nid derwärt, sech z’ergere.»

Wenn der Papa sy Längizyti het la merke, so het d’Frou Houpmänni ds Muul büschelet, ds Visier vo ihrne Blicken uf di großi Dischtanz gstellt und ihm d’Backe tätschlet. Er het wohl gwüßt, was das het sölle säge: dänk a La Sarraz! — Aber er het i sech yne brösmet: «Ach, i weiß halt doch nid, lue, das Züüg mit dene Gingins...!» Das het si nid gärn ghört. Es het nere gä z’dänke, gäb wi si sech allerhand ygredt het. Und ob däm Grüble het si ds Yschlafe vergässe, isch ulydig worden und het dem Brunne d’Schuld gä. Vom Hof här ghör me der Brunne brödele, vom Garte här der Weier, wär da no chönnti schlafe! Der Brunnen abstelle chönni me nid, het der Herr Houpmen erklärt, wo ei Morge ds Wätterglas im andere Bett änen uf grande pluie gstanden isch, aber villicht der Sprützbrunnen abeschrube. Nam Déjeuniere het me nam Peter gfragt, er söll das cho mache. Aber es isch wyt und breit ekei Peter umewäg gsi.

Für e Momänt het me nid vil Lärme druus gmacht. Aber bim Herr Houpme het’s doch gheiße: «Er isch afange nie, nie meh zur Hand, wenn me ne bruuchti. Das chunnt vo der donners Ryterei. I ha wohl dänkt, das chömm de so.»

Das Rüefe nam Peter het emel du o der Lächema zueche glöökt. «Er wird öppe jitz de ahe cho, Herr Houpme», seit er. «Der Herr Rhagor isch vori uehe gfahre. Er wird ihm sy ga ds Roß abnäh.»

Der Lächema zuckt mit der Achsle. «Nei, aber was i säge möcht, Herr Houpme, wäge däm Ablouf. Der Herr dobe het der Ablouf vo sym Brunne nume so alli Gredi i d’Matten abe g’reiset, u das louft mir i my Chornacher. I wett ja nüt gseit ha, we’s numen in e Matte chäm. Dem Gras schadti’s ja nid. Aber i ds Gwächs yne, das hingäge chan i nid eso anäh.»

Wo si vo ihrer Inspäktion umecho sy, isch der Peter im gläärte Weier gstanden und het am Sprützbrunne gniggelet. D’Frou Houpmänni het derwyle, uf mene Gartebank, di beide Fisch in ere Cuvette ghüetet.

«Das wär eke Sach, Herr Houpme», meint der Peter, «me mueß nume ds wyter Mundstück ufsetze. Aber i bringen äbe dises vo Hand nid ab. Me sötti äbe...» Jitz chehrt der Peter der Frou Doxat der Rüggen und seit mit büschelete Läfzge zu sym Meischter: «I mangleti drum en änglische Schlüssel, sünsch bringen i dä Chätzer nid ab. Me het eke Hebi a där glatte Ründi.»

Der Peter git nid Lut; aber mit mene Blick us sym vom Chnorze rote Gsicht git er z’verstah: «Jä, von ihm sälber chunnt dä nid vo Murte hei.» Der Herr Doxat 212 versteit dä Blick nume z’guet. «Me mueß halt eine ga entlehnen und de i das Murte schrybe», seit er, «me cha doch nid wäge so öppisem derthi fahre.»

Der Peter het sech uf e Wäg gmacht na menen änglische Schlüssel. Im Wäggah seit er du no zum Herr Houpme: «Äbe han i scho lang geng welle frage, ob i nid einischt übere dörft, uf Murte. Der Badertscher würd mer underdesse scho zu de Rosse luege.»

«Ja, dobe... das gieng dem Hämme ja i eis mit syne Rosse, aber i ha äbe gmeint, i wetti’s de uf ne Tag reise, wo der Herr Houpme Rhagor uf La Sarraz rytet.»

Es sy du nes paar Tag cho, wo di beide Napolitaner Straß uuf und Straß ab bim Tubake schwygsamer blibe sy als sünsch. So isch es äbe geng gange. Si sy nie redsäliger worde, als wenn si sech nüt hei gha z’säge; aber so gwüß, daß men öppis im Chropf gha het, sy si viertelstundelang stumm blibe. Si hei wohl gwüßt, daß das d’Fridesgarantie isch, und drum hei si’s mit keim Finger wellen arüehre.

Ändlech het’s du aber doch müesse sy. D’Glägeheit het sech ergä, wo einisch d’Sunne so schön uf der Glunggen i ds Badertschers Chornacher zwitzeret het. Da isch der Herr Doxat blybe stah, het d’Pfyffen us em Muul gno und dermit, ohni nes Wort z’säge, uf das Wasser zeigt.

«Ja, i weiß scho», antwortet der Herr Armand ulydig, «aber was söll i mache? I cha emel my Brunne nid ussuuffe. Wo söll i hi mit dem Ablouf? Dert use han i der Bürki zum Nachbar und hinden use d’Burgergmeind.»

213 «Undere füüren und verdampfe!» lachet der Herr Doxat. «Oder probier’s mit nere Ryspflanzung. — Nei, ohni Gspaß, frag doch bi der Burgergmeind. La’s i Wald loufe. D’Böum suge das uuf wi Schnupf.»

Mit däm isch der Handel zwüsche dene beiden im Blei gsi. Di blaue Wülkli sy wider im guete Tämpo gfloge. Na öppe zäche Minute seit du der Herr Doxat nume no: «Aber pressier de chly!»

Me hätti du no vom Peter sölle rede, daß er nid sy Zyt, wo-n-er dem Ulmehof schuldig gsi isch, mit dem Rytroß verplämperi. Aber das sygi e chutzeligi Sach, het der Herr Doxat dänkt, und drum isch es einschtwylen im Portefeuille blibe. Speter de villicht — wenn de öpper ume da isch, wo im rächte Momänt dem Rächten um e Hals fallt oder sünsch uf nen Art ds Ghürsch verhout.

Übrigens het es mit däm gar nid eso pressiert, wil der Peter i dene Tage sy Ma gstellt het. Er het gschaffet für zwe, isch gueter Luun gsi und het bi der Arbeit alles i d’Finger gno wi eine, wo a sym eigete Huus bouet und geng scho ds Ufrichti-Böumli uf em Firschtbalken i rote, gääle, blaue, grüene Bändeli gseht flattere. Wenn öppis wäri z’chlage gsi, so villicht öppe das, daß er hie und da ne Kommission vergässen oder Wärchzüüg verschleipft und de nümme rächt gwüßt het, isch es doben oder dunde. Das isch äben o so ne kritische Status gsi. Der Ulmehof het sys Wärchzüügchämmerli und sys Inventar gha und der Lindehof sys Gartezüüg-Huus, und jede hölzige Stil isch mit dem Brand zeichnet gsi; aber Sache, wo me nid het chönne brönne, hei äbe kei Heimetschyn gha. D’Jumpfer Mathilde het hie und da für guet gfunde, 214 z’säge: «Peter, das Schüfeli ghört de üs» oder «Peter, wo isch ds Chännli mit dem länge Zouggen», oder «d’Bruuse mit de reinere Löchli?» — Der Peter het nüt uf em Eigetumsprinzip vo dene Sache gha. Für ihn het es sech nume gfragt: was isch gäbig? Und drum het me ne sälte mit lääre Hände gseh zwüsche beide Höfe hin und här loufe. Me het a beidnen Orte dänkt, das gäbi de einisch e nätti Erläsete, wenn öppe der Peter um nes Huus wyter wett. Das mueß jitz de i d’Ornig, het me geng gseit, und derby isch es Wuchen um Wuche, Monet um Monet blibe. Di Froue hei i ihrne Wärchzüügchämmerli heimlechi Inspäktione gmacht und nie öppis vom Nachbarguet drinne gfunde. (Natürlech, was der Peter bruucht het, isch nid im Chämmerli gstande.) Aber jedesmal het es se dunkt, dises oder das fähli, und si hei der Verdacht gschöpft, es sygi doben oder dunde, jedefalls nid, wo-n-es sy sötti. Bsunderbar d’Chöchene sy stark gsi uf settige Verdächt, aber si hei afangen öppis glehrt gha bim Peter und nümme Mux gmacht.

Mit dem Peter het’s jitz niemer welle verderbe. Är het gwüßt, wo d’Sach isch. So het men emel gmeint. I Wahrheit hei’s nume di andere nid gwüßt (und mängisch der Peter o nid, aber als alten Underoffizier het er’s no so im Handglänk gha, derglyche z’tue, er wüssi alles). Är het gseit, öb me chönni fahren oder öb de Roß öppis fähli. Är het alli fournisseurs i der Stadt i de Hände gha. Är het der Gartekaländer gmacht und gseit: «Das cha me nid» oder «das cha me ja». Es isch nid wyt dernäbe ghoue gsi, wo d’Flörlen einisch gseit het: «Früecher het i der Gandegg es Gnömli regiert, jitz hei mer e Statthalter.» Der Chammen isch ihm hübscheli gwachse, und es isch ihm meh und meh wider z’Sinn cho, daß er 215 eigetlech ds Züüg derzue hätti, uf eigete Füeße z’stah. Für was also no warte? Wenn es fründlechs Gschick uf der Gaß vorby geit, so blybt me nid uf em Löubli sitze, emel nid was öppe no e Ma isch. Me geit usen und hänkt ihm der Arm y: da bin i, wei mer?

Drum isch der Peter Wyme, sobald er gwüßt het, daß er Urleb überchunnt, für der änglisch Schlüssel ga z’reiche, i d’Stadt, zu mene bekannte Marchand-Tailleur und het sech es Complet vo gstrichletem Cheviot la amässe. Bim Huetmacher het er e Strouhuet à la mode gchouft. Das und d’Schueh, wo-n-ihm der Herr Doxat zum Ustrage gä het und was sünsch no zum Habitus vo menen ehrsame Bärnburger ghört het, isch bald schön binenand i der Chnächtestube gsi und het uf ds Signal «Auf nach Murten!» gwartet. Für ja nid dernäbe z’cho, het er der Chrone-Wirti gschribe, öb’s nere rächt sygi und wenn. Und wo der Brief cho isch, het er ne mit i d’Stuben ufe gno und wider, wi i den erschte Tage vom Ulmehof, d’Füeß gäge d’Türe gstemmt, zum Zeiche, daß es wyt und breit niemer nüt agangi, wenn er sys Schicksal uf d’Schoß nämi und fescht i den Arme heig. Bi mene Haar hätt er mit mene Juzer verrate, wo-n-er sech vor der Wält versteckt heigi. Het ihm nid d’Chrone-Wirti g’antwortet: Ja, es syg nere rächt; aber er söll nid a mene Sunntig cho, wo si vom Morge bis zum Abe nie vo der Arbeit ewäg chönni und ds Huus voll Lüt heigi. Si welle sech lieber a mene Mäntig halbwägs zwüsche Murten und Bärn finde, öppen im Biberebad. Meh het er nid chönnen erwarte. Ganz verliebt het er d’Adresse wider und wider agluegt: «Herrn Peter Wymann, p. a. Herrn Hauptmann Doxat, Gandegg, Bern.» — «Herrn Peter Wymann...! Herrn!»

Mit der Herrschaft het’s wyter keini Häägge meh gä. Im Gägeteil. Dem Herr Rhagor het’s juscht passet, über ne Sunntig ga La Sarraz z’ryte, so daß er a däm Mäntig der Peter nid nötig gha het. Der Peter het ga Murte gschribe, er chömi, und du mit ganz bsunders guetem Luun no ne Wuche düre gschaffet. Und du isch du wider so ne Sunntig cho, wi si de äben i der Gandegg hinde hei chönne sy, so heiter und fridlech, grad wi wenn d’Schneebärgen als Spiegel der ganz Sunneglanz, wo si vom Himmel här überchöme, würden i ds Land abe schicke.

Überall, wo ne Wäg louft, het me de Heeg nah wyßi und farbigi Sunntigsröckli gseh und di erschte Strouhüet. D’Chinder sy a de Börter grübelet, und wenn si nes paar Blüemli binenandere gha hei, sy si mit Jubiliere den Alte nachegsprunge, wo sech sittsam a di herte Charrglöis ghalte hei. A mängem Ort het’s under de junggrüene Böum gsunge. Und gäb wi-n-es an allnen Orte gschnäderet und göißet und gsunge het, isch doch di ganzi Landschaft fascht so still gsi wi nes Ölgmäld.

Der Peter het wider einisch der Chehr gha, z’hüeten im Ulmehof und isch so um di füfi ume mit dem Lächema vor em Stöckli gstande, wo ne Lehrgotte mit nere Trybete Meitscheni ds Sträßli uuf cho isch, alli i glychlige, rot und wyß ghüsleten Ermelfürtech und glychlige rosefarbe Haarlätsche. Aber sünsch, wenn so ne Schuel derhärchunnt, ghört me se scho vo wytem, und a mene settige Tag wär no zächni gägen eis z’wette, daß si würde singe. Die da hingäge hätti gar nid g’achtet, wär nid grad uf d’Gaß gluegt het. Chuum ds Trogle vo de Schueh uf em herte Wäg het me ghört, trotzdäm si alli 217 ehnder ungschickt d’Füeß gstellt hei. Derfür hei si de uf all Wys und Wäg d’Händ verworfen und enandere Zeiche gmacht. — «Ach, Herrjerregott!» seit d’Lächefrou, wo nid wyt vo ihrem Ma gstanden isch, «di Toubstumme. — Eh myn Gott doch o! So Ching, wo de o gar nie chönnen es Gsätzli singen u nüt ghöre, we’s z’ringsetum i allne Böume liedet! Das mueß ja grad sy, wi wenn me di ganzi Wält geng nume hinger eme Ladepfäischter gsuch.»

Si sy scho vorby gsi, so löst sech hinden am Zügli eis vo de größere Meitscheni ab und blybt am Ygang zum Ulmehof stah. Grüüslech eso nid schön steit es uf synen ungschickte Füeße. Es luegt yne, luegt vüre gäge d’Lehrgotte, wo voruus zuget und nüt merkt. Und du chunnt’s yne — ds Nääri. Kei Möntsch macht sech e Begriff dervo, wi-n-es dem Peter um ds Härz isch, wo-n-er’s uf sech zue gseht cho. Wi ne Wätterschyn fahrt ihm der Gedanken a d’Chrone-Wirti dür e Chopf. Was seit si ächt de, wenn si’s zum erschtemal gseht?

Es chunnt ihm cho d’Hand gä und git se dem Lächema und der Frou und luegt so glücksälig dry, wi wenn es us Amerika umechäm und für geng wider dörfti daheime sy. Und d’Lächefrou seit: «Wart, du muesch öppis ha», und geit ihm e Hampfele vo ihrne chüschtige Bireschnitz ga reiche. Ds Nääri nimmt sym Vatter geng und geng wider d’Hand, und er strychlet ihm mit der andere d’Haar und d’Backen und fragt: «Wi geit’s der?» und «Bisch gärn i der Anstalt?» und no anderi Sache. Er weiß wohl, daß es ihn nid versteit; aber me mueß doch enand öppis säge. Und ds Nääri het das Gfüehl o, ja, es möcht grüüslech gärn öppis vo sech gä vo däm, wo-n-es afange glehrt het. Es reckt der Hals und bringt es mißtönigs 218 «Pa-pa» vüre, ds erscht Wort vo allne Toubstumme, und derzue lüüchten ihm d’Ouge vor Freud. Der Peter und der Lächema stande da wi Pföschte. Si sy schier erchlüpft. Chinder hätte villicht glachet, aber di Manne, wo gwanet sy, ds Läbe vo der ärnschte Syten az’luege, wäre neecher dranne, Ougewasser z’übercho.

Aber jitz hei di andere toubstumme Meitscheni gmerkt gha, daß ds Nääri furtgloffen isch. Si zupfe d’Lehreren am Rock und düte mit große Rätsch-Ougen und mit Chleger-Hände gägen Ulmehof. En Ougeblick no wartet d’Gotte. Warum ließ men eis nid syni Bekannte grüeße? Aber di andere Meitscheni standen um se-n-umen und glotze se-n-a, si söll ds Nääri strafe. Ihreren es paar mache mit ihrnen Arme geng und geng wider es Zeiche: dert isch es, dert isch es. Anderi lachen über ds ganze Gsicht und freue sech, jitz wärdi’s de tschupet. D’Lehrere weiß nid, daß ds Nääri hie daheimen isch. Ihre het me nume gseit, es sygi ds Chind vo mene Chriegsveteran und z’Neapel gebore. Si fragt sech, öb es nid am Änd eifach sygi ga bättle. Jitz befihlt si mit ihrem ganzen uf ds Artikuliere dressierte Gsicht dene Meitscheni: «Da bleiben!» und geit i Hof abe. Zerscht blybe si stah wi nes Völkli Hüehner am Schärme. Si verfolge numen alles mit übergwunderige Blicken und zeige zum hundertschte Mal uf ds Nääri. Aber der Gwunder zieht und rupft a ne. Schritt für Schritt chöme si neecher, und nah-ti-nah rücke si alli nache, bis di ganzi Kuppele hinder der Lehrere vor em Peter steit. Ds Nääri, wo-n-es se het gseh cho, het sech hinder e Vatter versteckt, und wo-n-er sech umchehrt, für’s der Lehrere zrück z’gä, chrallet es sech i syr Chutte fescht und schlüüft geng und geng wider hinder ihn. Aber di starken Arme vom Peter sy natürlech 219 Meischter worde. Er git sys Chind der Lehrgotten ume. «Gang, gang jitz», dütet er und «du muesch folge!» Zerscht wehrt sech ds Nääri no. Es förchtet sech vor der Lehrere, wil d’Ouge vo der ganze Schar ihm verheiße: Ai, du wirsch gstrublet! Aber da isch ja nüt gsi vo Struble. Ganz lieb und fründlech nimmt si’s a ihren Arm.

Jitz chunnt d’Lächefrou mit ihrem Schnitzseckli. Si isch erschrocken ob der Schar. Si het e Hampfele, zwo, für ds Nääri parat gha. Und jitz sy si ihrere so mängs. «Wartit, wartit!» rüeft si und springt ne mit dem Seckli nache, teilt uus und teilt uus bis uf ds letschte Brösmeli und het e Freud ob däm Glück, wo si mit ihrne Schnitz cha stifte. D’Lehrgotte danket, aber si zieht wyter und bhaltet ds Nääri a der Hand.

Es paar Minute nachhär isch im Hof niemer meh umewäg gsi. Jedes isch syne chlyne Pflichte nachegange, wi se-n-o der Sunntigabe bringt, und het sech syni Gedanke gmacht über das churzen Erläbnis.

Der Peter isch e gueti Stund speter mit syr Stallarbeit fertig gsi und het juscht no mit der Bschüttchanne de Bluemenétagères nah welle, da chunnt d’Frou Hase, ganz vor Ate, cho z’loufe: «Enangerenah chumm uehe, Peter!»

«He, ds Meitschi — ds Meitschi!... Gschwing chumm, i weiß mer süscht nid z’tüe.»

«He, so säg doch emel afe, was los isch! I mangleti zerscht da no fertig z’mache. Dernah mueß i ja sowiso de no ufe.»

«Ja lue, i ha’s ja geng gseit. Lue, so nen Anstalt, das isch halt eke Läbtig, i ha’s wohl däicht, das chömm de nid guet. Eh weder nid het das Ching nid gnue z’ässe. Lue, we de sövli mängs binangeren isch, so geit’s de 220 mängisch parteiisch zue. Wi gschwing wird de eis tschupet oder verchlopfet, we’s nen öppe chly uf d’Närve chunnt. Bsungerbar, we si öppe wüsse, daß d’Eltere nid derwyl hei, alli Bott cho ge z’luege.» Di gueti Frou het halt geng mit dem Mäß vo der Haseburg gmässe.

Währed däm Schwall vo ihrer Red het der Peter d’Händ am Schurz abtröchnet. Es isch ihm doch afange vorcho, es chönnti öppis lätz sy. Währed er der Schurz abzieht, seit er: «Aber der tuusig Gotts Wille, so säg mer jitz afen einisch, was es gä het!»

«He, bi mir oben isch es! Drusglüffen isch es ne. Ja, das cha me ja däiche, wi das dert e Sach isch. Lue, Peter, i säge’s geng, so nen Anstalt, das isch halt mängisch...»

«Das isch halt mängisch wi nes Schallewärch. — Öppe vor ere Viertelstung isch es cho, tropfednaß vor Schweiß u grad i ds Stübli i sys Eggeli hingeren u plääret u tuet eke Wank. Es cha scho by mer blybe, bhüet is, wäge dessi. I ha no geng guet zue-n-ihm gluegt. Mi wunderet’s doch nüt, daß es zu mir hei chunnt. Es gseht jitz, was es ammer gha het. Wi-n-i säge: es isch halt ekei Liebi so i ren Anstalt. Vorume heißt’s albe grüüsli, wi me zue ne luegi. Weder äbe...»

So isch es du der ganz Wäg uuf gange. Me hätti zletscht afe chönne meine, ds Nääri sygi bim Schindterhannes z’Choscht. Der Peter isch nah-ti-nah hässig worden und het ekei Bscheid meh gä. Wenn er villicht o nid jedem Verdacht usgwichen isch, es chönnti öppis lätz sy mit der Anstalt, so isch er doch vil z’fascht Soldat gsi, für hurti hurti jedem Bäägg nahz’gä. I gloube halt doch geng no, es sygi am rächten Ort. U wenn’s uf eigeti Füeß cho söll, so isch es niene besser versorget.

221 «Mer wei jitz emel afe zerscht luege», seit er ändlech. «Het’s Plätzen ab oder Schnatte?»

«Eh, du bisch jitz o eine! Mueß eis de halb z’tod gschlage sy, gäb daß men ihm öppis gloubt? — I säge dir nume: a der Liebi fählt’s eifach, süsch wär das Meitschi nid eso vergellschteret. Du chasch jitz de luege. Du bringsch es nümme dert yhe!»

Si hei du ds Meitschi richtig i menen Eggeli hinder em Schaft vo der Frou Hase gfunde, wo-n-es albe scho als chlys Chind dry isch ga duble.

Der Peter het’s, ohni sech lang z’bsinne, vüre zogen und fescht a der Hand bhalte, währed d’Frou Hase wyter lamäntiert het, me sötti mit so menen arme Tröpfli doch anders umgah.

«Chumm!» het der Peter befolen und ds Nääri mit sech gäge d’Türe zoge. — «Da mueß me nid erchlüpfe. Es chunnt ihns nume chly hert a, z’folge. Ornig mueß halt sy i ren Anstalt. U das gfallt ihm nüt. So hei’s Chinder. Si gange lieber wider i alte Dräck. Das isch ja nüt anders.»

Der Peter het sech uf nüt meh ygla und isch mit sym Meitschi d’Stägen ab. Nid wyt vom Huus begägnet er der Lehrgotte, wo’s wott cho sueche. Ds Nääri probiert wider, sech hinder sym Vatter z’verstecke; aber es nützt ihm nüt meh. Der Peter geit mit bis zum Böhlestock. Am Gartetöri wehrt es sech no einisch und wott nid von ihm la. Er mueß ihm d’Finger schier einen um en andere vo syr Chutte löse. «Gang jitz schön», seit er, «u stell di brav!» Es dunkt ne, es hätt ihm’s ab em Gsicht chönnen 222 abläse, was er meini. D’Lehrere mueß es grad fescht am Arm füehre, und der Peter ghört’s im Furtgah no bim dritten Alleeboum briegge.

Agseh het me dem Peter nid vil, d’Frou Hase scho gar nid; aber di Gschicht het ihm tief i ds Härz gschnitte. Niemer het besser als är begriffe, daß me z’mitts in ere Kuppele vo brave Möntsche cha sy und doch eso gar niemer ha. Das het ne ghörig nachegno, nume het er sech jitz nid la gah. Er het ja der Sach es Änd gseh und e Wäg gwüßt. Ja ja, het er sech uf em ganze Heiwäg geng gseit, es ma sy, wi’s will, dem Meitschi mueß ghulfe sy. Es mueß öppis gah. Aber bis mer gsädlet sy, mueß es sech i Gotts Name no lyde. Nachhär het es ja de umen e Muetter.

So isch du ändlech dä Mäntigmorgen ufgange. In aller Früechi het der Peter glüpft. A de Schneebärge hei erscht afange di alleroberschte Spitzli ne Rosehuuch treit, und ds ganz Land mitsamt dem Ulmehof isch no im blaue Schlaf gläge, wo-n-er bhuetsam i Herrestock überen isch, i d’Chuchi. Nid wäge de Roß, wo sy Trapp uf der Bsetzi gkennt hei, het er hübscheli gmacht, aber wäge de Gwundernase. Me het dem Peter ds Déjeunieren am Abe grüschtet und im Bratöfeli z’warme gstellt gha, und er het gmeint, es heig ne kei Chatz gseh. Aber für was wäre d’Brättli a de Felläde so schreeg use gstellt, wenn nid für z’luege, wi amene Peter di neui Sunntigskluft gangi? — «Chumm lue!» het ds Chöchi dem fülere Chammermeitli gwunke. Und du het der Huuch vo zwöine Müüler ds Grüen vo de Lädli nachedunklet. «Der Tüüner emel o», het’s gheiße, «lueg eis dä Peter a! Für ne vergässeni Zange ga z’reiche, bruuchti eine nid däwäg der Fitzer z’mache. Dä het misex es Wybervölchli i der 223 Nase. So vo wytem gluegt, kennti ne niemer ume.» Ds Anna het sech nid möge bha, ihm zuez’rüefe: «Lue emel de, wo d’ trappisch!» Aber er het’s nümme ghört. Mit usgibigem Schritt isch er d’Straß uuf marschiert, het der Stäcke gmacht z’schwirre wi ne Radspeichen und derzue pffife: Santa Lucia.

Ja, da meint me, es bruuchi eine nume chly früech ufz’stah, so chöm er ungseh us der Gandegg ewäg. Aber chuum hundert Schritt vom Ulmehof ewäg, gseht der Peter en andere Ma obenabe cho. Es isch der Nachtwächter, wo mit sym Hündli vo der Fabrigg hei chunnt. Gschwind stellt sech der Wyme hinder ne dicke Nußboum, bis der ander i sym Huus isch. Er dänkt nid, daß d’Frou Hase o scho nam Wätter usluegt und eine dert unde hinder em Nußboum gseht stah, wi wenn er öpperem ufluußeti. «Dert geit öppis», brümelet si und weiß nid, wo si söll Alarm ga schla. Da chunnt nere z’Sinn, daß hinder em Schaft no es Geißehorn hanget. Si het das früecher mängisch bruucht, wo si no ander Lüten ihri Hag-Gemschi mitgno het zum Hüete. Si nuschet’s vüren und wott zum Löufterli uus warne. ’s isch wäger guet gmeint; aber, wi so mängs anders i der Haseburg, isch das Hörnli voll Ruschtig, wo nid dry ghört, und ehnder versprängti’s ds Majis Backe, als daß dä Chätzer Lut gäb. Si nimmt e Haarnadlen und goret im Mundstück umen und probiert’s mit Blase, und underdesse wanderet der Peter Wymen a der Haseburg vorby, über e Hubel und gäge d’Stadt zue. Er isch scho uf em Galgefäld, wo der erscht Hornstoß gratet und d’Lächelüt under em Trouf vüre schnaagge: «Um ds Himmelsärdewille, wo brönnt’s?» D’Frou Hase git nid ab, bis es läbig wird um d’Hüser ume. Wo si du aber den erschte, wo chöme cho 224 frage, seit, es standi dert unden eine hinder em Nußboum, me sötti ga luege, gäb’s es Unglück gäbi, hei si nere du zum Dank no gseit, si sygi lätz im Chopf, das sygi allwäg nid der erscht, wo an e Nußboum zueche standi. Und währeddäm si enand allerhand nätti Komplimänt gmacht hei, isch der vermeintlich Röuber ds Galgefäldgäßli ab gsprunge, für a der Chramgaß no ds Gümmene-Pöschtli z’erwütsche.

Eigetlech wär der Peter am liebschte z’Fueß ga Bibere gange. Was git’s Schöners, als a mene stille Morge, wenn alles trybt und blüeit und zwitscheret, dür ds Bärnerland uus z’wandere? Und de gar no für eine, wo drannen isch, e Syte z’chehren i sym Läbesbuech, e bösi Syte, für uf eini z’cho voll Verheißung und Sunneschyn! Aber hütt het es gulte, als grangierte Mändel dert use z’cho, früsch und unverschwitzt und nid, wi wenn men uf mene Mülibode Tanzsunntig gha hätti. Er isch vil z’früech a d’Chramgaß ufe cho. Vo Poscht no wyt und breit nüt. Und d’Stadt — wenn nid a der Grächtigkeitsgaß e Beck dranne gsi wär, es Ris unbacheti Weggli under em Loubeboge mit Eigääl az’stryche, so hätti me wahrhaftig chönne meine, es sygi über Nacht alles usgwanderet. Ne Zytlang isch der Peter uf der Gaß uuf und ab träppelet und het sech afange gfragt, ob er sech am Änd im Fahrplan verluegt heigi. Du isch er uf mene Chällerstei abgsässen und het mit dem Stäcken ungeduldig zwüsche de Pflaschtersteine grüblet. Ändlech gseht er e Herr uf der andere Syte tiefsinnig, mit de Händ uf em Rügge, hin und här gah. Dä wartet allwäg o uf d’Poscht. — Das isch — o verfl...! — Das isch eine vo dene Predikante, wo alben uf der Porte rede. — Chunnt jitz ächt dä o mit? — Ja nu, jitz wird es sech de grad wyse, ob me mi umekennt. Dä het mi no nie 225 so gsunntiget gseh. Jitz nume d’Nasen i d’Luft und der Herr Wyme vüre gla!

Underdessen isch du ändlech, me het nid gwüßt us welem Chatzeloch, en Eidgenoß i brodierte Pantoffle zum Vorschyn cho und mit Seelerueh am Poschtbureau ga Türen und Fänschterläden uftue und du undereinisch wider niene meh gsi. Derfür hei du wahrhaftig bald druuf acht Huefyse, vier Reder und zwöj Gschäll der pflaschteret Gang vo der Poschtgaß här mit ihrem Lärme gfüllt, und füf Minute vor der Abfahrtszyt isch di gääli Gutsche vor em Loubeboge parat gstande. Me het im Bureau dem Pantöffeler dörfe ga ne Platz abchoufe. Der Peter het sähnsüchtig d’Louben uuf und ab gluegt, ob jitz würklech niemer anders mitchömm. Aber es het sech niemer zueche gla, und trotzdäm het me nid emal dörfe ga sitze, wo me gärn hätti welle. Der Poschthalter het befole, und der Herr Wyme het näbe Herr Pfarrer müesse ga sitze. Chuum im Wage, luegt ne dä impertinänt fründlech a und seit: «Gsunntiget, Peter — gsunntiget?» Dem Peter het’s vor Erger fascht der Magen obsig gchehrt. Was söll er antworte? — Mueß men überhoupt uf jedi Frag antworte? — Es sötti dänk doch schier sy. «Wenn me halt uf d’Reis geit, Herr Pfarrer...» porzet er ändlech vüre.

Zum Glück het du der Poschthalter no öppis gha z’brichte mit dem Pfarrer, und dernah hei d’Roß azoge, und ds Tschäder uf em Pflaschter het der schwarz Passagier gschweigget. Aber bim Murtetor, wo ds Pflaschter ufhört, dunkt’s der Peter, di beide steinige Bäre lache ne-n-uus: «Hä, gäll, Peterli, gäll, jitz muesch bychte!» — «Nei», het er ne im Geischt g’antwortet, «u das tuen i nid, so wahr i der Peter Wyme bi.»

226 Und grad druuf fragt der Pfarrer: «Wo uus, Peter?» — Was geit das di a? dänkt der Wyme, und für nid uhöflech z’sy, antwortet er: «I hätti bald gseit: weiß sälber no nid, Herr Pfarrer, es chunnt jitz äbe no druuf a.»

«So so. — Mhm. — Ja, es Zil sötti me doch eigetlech ha, Peter! Der Möntsch mueß wüsse, weß Wäges er geit. — Ja nu. D’Houptsach isch, daß me für sy Läbeswäg es Zil het, das eine Zil, wo üs allne verheißen isch. De cha me reise, wohi me will, geng geit es gäge heizue.»

Der Peter dänkt, wenn das däwäg afaji, so mög er’s nid bis Weyermashuus usgstah, gschwyge de bis ga Gümmene. Er schilet uf di inneri Türfallen und rächnet uus, wi-n-er’s müeßt mache, für i allem Fahre ständligen uf d’Straß z’cho. Hätt er nid di neue Chleider anne, so ließ er’s druuf abcho. Aber mit allem däm sitzt er halt geng no ganz fescht im Wage.

«Herr Pfarrer», seit er, scho ganz hälluuf ob sym gueten Yfall, «heit Dr öppis dergäge, wenn i mer e Pfyffe stopfe?»

«Mynetwäge rouket nume sovil Dr weit, Peter. I für mi ha’s ufgä; aber i begryffe jede, wo gärn sys Röuchli macht. Numen isch es, glouben i, verbotte, i den eidsgenössische Poschtwäge.»

«Das nimen i de uf mi, Herr Pfarrer. Wenn nume Dir nüt dergäge heit.» Dermit stopft sech der Peter mit Satisfaktion sy Pfyffe. So lang emel bruucht er nid z’rede; aber sy Pfyffen isch gleitiger gstopft als dem Reisgfährte sys Muul.

«E nu», seit dä, «es freut mi doch rächt, z’gseh, daß Dir so guet zwäg syd, Wyme. Da hei mer emel, Gott gäb’s, nid z’förchte, daß es Ech je wider achunnt, is drusz’stelle.»

227 Jitz überchunnt er aber e Blick vom Peter, wo nid na Dank heiget usgseht. «Herr Pfarrer», seit er, «wenn i den eidgenössische Poschtwäge ds Tubake verbotten isch, wil es de Mitreisende chönnti unagnähm sy, so isch es vo Verfassig wägen o verbotte, i den eidsgenössische Poschtwäge de Mitreisenden uf d’Seel z’chnöile. Mer hei Gloubes- und Gwüssesfreiheit i der Schwyz.»

Der Peter het settigs villicht no gar nie i ds Muul gno gha. Aber d’Zytunge sy so voll gsi dervo, daß me’s ufgsoge het, wi der Stoub mit dem Ate. Und jitz zum erschtemal i sym Läben isch es ihm chummlech cho, sech uf d’Verfassung z’beruefe.

Der Pfarrer isch aber dür dä Trumpf gar nid us syr Seelerueh use grate. Er het nume glachet uf de Stockzänd. «Ganz rächt, ganz rächt!» seit er. «Aber erloubet, daß i mi o uf d’Gloubes- und Gwüssesfreiheit beruefe. Mys freie Gwüsse befihlt mir äbe, mi um my Nächschten und sys Heil z’kümmere. I tue niemerem nüt z’leid und wott niemerem uf d’Seel chnöile. Nume my Pflicht möcht i tue, und die heißt mi, jedem, wo mir begägnet, uf e guete Wäg z’hälfe. Warum het men o geng Angscht vor üsereim? Vor dene, wo eim Gift i d’Seel streue, förchtet me sech nid halb eso!»

Der Peter isch e chly am Hag anne gsi mit syr Bundesverfassung und het sech du anders probiert z’wehre: «Ja lueget, Herr Pfarrer, der eint erläbt Schwärs und mueß tief unde düre. Ds Läbe schuelet ne. Der ander wird geng butelet und ghüetet, daß er emel ja nienen i Dräck trappet. Jitz begryffet doch, daß dä, wo syr Läbtig toll isch erhudlet worde, sech nid gärn lat la brichte vo so mene Verwöhnte.»

«Ganz rächt, Peter. Aber mir sy alli für enand da. Wi 228 söll men enand hälfe, wenn keine wott säge, wo ne de Schueh drückt? Me cha ja o schwyge. Mer chönnte zsämen um di halbi Wält ume fahre, ohni enand es Wort z’gönne. Aber was wär de gwunne? I wär Euch gärn zu Dienschte. — Aber i gseh, es git hütt nüt meh druus. I bi am Zil. I wott nämlech ga Brünne, i mueß hie use. Villicht chönne mer es andersmal wyters vo dene Sache rede. Läbet wohl!»

Der Wage het ghalte, und der Pfarrer isch usgstige. «Adieu, Herr Pfarrer», het der Peter gseit und bi mene Haar no öppis meh.

Der Poschtilion isch a Schlag cho und het gseit: «Jä losit, Herr, i möchti de nid Reprosche ha. Ds Rouken isch verbotte!»

Ohni wyter yne z’luege, seit der Poschtilion: «Ja nu mira» und chlätteret wider uf e Bock. Der Peter het sech breit gmacht, d’Füeß uf e vordere Sitz gstemmt, tubaket und sech vo neuem gschwore, hütt müeß öppis gah. Es sygi di höchschti Zyt, daß er us der Gandegg ewäg chömi. «Grad blutt steit me da vor aller Wält. Alls wüsse si, alls. So wott i nümme!» Syni Gedanke sy wider voruusgfloge, zur Chrone-Wirti. «Und wenn si es hölzigs Bei hätt, i nähm se, nume daß i ändlech loschume vo dahinde.»

Vo Gümmenen ewäg het er sy Reis z’Fueß müesse furtsetzen und het’s gärn gmacht. Wi-n-er us der fyschtere Brügg änen use chunnt, i breite Bode vom Saanetal, wo linggs und rächts alles i der Bluescht gstanden isch und graduus di wyße Hoschtete vor em dunkle Tannewald ob Rizebach, da isch er sech vorcho wi in ere neue Wält voll Glanz und Liebi. — Isch si ächt scho dert? 229 Er tuet Lufthiebe mit dem Stäcken und marschiert, wi wenn ihm d’Amsle der Bärnermarsch pfiffen und derzwüsche d’Lerchen «Alles zum Angriff!»

Es het ne dunkt, er syg im Handumdräje vor em Bibere-Dörfli, wo luschtig und malerisch i mene Rank vom Bach lyt. Vo Fuehrwärk het me niene nüt gmerkt uf der Straß. Si isch also scho däne, im Bedli, oder no gar nid umewäg. Ohni sech lang z’bsinne, schwänkt er ab gäge ds Bad zue. Lingger Hand brodlet der Mülibach i mene Chranz vo gääle Bachbumele. D’Wyde silberen im Luft, und d’Matte lüüchten i allne Farbe; aber der Peter gseht nüt vo allem däm. Isch si cho? Das isch alles, wo-n-er begährt z’wüsse. Zwöi-, drümal geit er vor em Wirtshuus düre, reckt der Hals und böumelet; aber es isch Mäntigsstilli, und niene steit e Wage. Daß men ihm us den obere Fänschter zueluegt und fragt: «Was wott ächt dä?» überleit er sech nid. Er geit es schmals Fueßwägli uuf a ds Bort ob em Huus, und wil me weder vo Huef, no vo Rad öppis ghört, geit er bis a Waldsoum ufen und suecht sech es Plätzli, wo me d’Straß änet dem Dorf bis ga Gempenach überen under den Ouge het. Es dunkt ne, si löj ne wohl lang la beite. Wi gschwind isch me doch parat zum Verdacht, daß ein öpper im Stich lai, und wi hurti zwäg mit böse Näme! Di blaue Felsbärge vom Ochse bis zum Moléson, di wüehlige Wälder und herrlech saftige Matte höische: Lue du einschtwyle, wi schön ds Fryburgbiet isch! Aber hütt gilt dem Peter e Stoubwirbel meh als ds halbe Paradies. — Jitz hingäge — jitz — ja bim Donnerli! Dert hottet öppis. Reder zwirblen und zwitzere. Das isch se. Si chunnt allei und gutschiert sälber. Ha wohl gmerkt, daß si öppis vo Roß und Fahre versteit. Jitz fahrt si i ds Dorf abe. Der Peter isch ufgstanden 230 und chunnt a ds Bort vüre, für z’luege, wi si yfahrt. Da chunnt si us de Hüser vüre, nimmt der Rank und fahrt derhär, wi wenn si all Tag gutschierti. Si isch büürsch agleit. Was chunnt jitz dere z’Sinn? — Was gilt’s, das tuet si mir z’lieb, für z’säge, me sygi vo Bärn. Isch mer o rächt. Si isch nid chällnerebüürsch. Ganz eifach, schwarz, es Meieli vo Stiefmüetterli im Gstältli. E große, flache Strouhuet uf em Chopf.

Der Peter het sech so nach zueche gla, daß er ghört, wi me d’Frou Ruprächt gottwillche heißt und gseht, wi me springt und louft, für nere zu Dienschte z’sy. Si brichtet mit der Bibere-Wirti, aber ihri Ouge gange dem Stallchnächt nache, bis si sicher isch, daß er gattlech umgeit mit dem Roß. — Jitz sy si yne, i ds Huus, jitz isch der Momänt. Der Peter zieht ds Gilet zwäg, fahrt no einisch mit der Hand über di styffglettete Hoserohr, und jitz yne, i d’Gaschtstube, wi wenn me grad erscht acho wäri. Es dunkt ne, me sött ne gmerkt ha, so ne stattleche Ma, wo ne Stube schier ma fyschter g’mache. Aber d’Frou Ruprächt chehrt ihm, wi agwachse, der Rügge, bis d’Badwirti zue-n-ihm seit: «Go’ grüeß Ech!» — Jitz chehrt sech di anderi um. — Famos e stattlechi Frou! Weiß, was si wott, und wott ds Guete, das merkti me fyschterlige, und witzig luegt si dry, wo si so tuet, wi us de Wulke gfalle, und seit: «Eh! Guete Tag, Herr Wyme. Syd Dir o z’Bibere? — Wohi geit d’Reis?» — Dermit weiß er o grad, was er antworte söll: «Grüeß Ech, Frou Ruprächt. Uf em Wäg ga Murte bin i, zu mene Schmid, wo sech bsunderbar uf änglischi Schlüssel versteit.»

Es isch e gäbigi Gaschtig gsi. Es jedes het geng zu allem, was ds andere befole het, gseit, das syg ihm o rächt.

«Das fählti sech no», seit die, «daß men amene jederen i menen anderen Egge särvierti!»

So isch me du ungsinnet vis-à-vis vonenanderen am Tisch gsässe, het zum erschtemal us der glyche Schüßle gschöpft und sech dür e Suppedampf i di glücklechen Ouge gluegt. Einschtwyle hei si ungfähr glych wenig mitenandere gredt, öb d’Badwirti da gsi isch oder nid. Längs Stück isch si mit verschränkten Arme derby gstande, het allergattig brichtet, schynbar zu de Fänschter uus gluegt und i Würklechkeit der Gwunderangel usgworfe. Si hei lang chönne derglyche tue, wi sech das jitz o guet breichi, daß si grad am glyche Tag da ygchehrt syge. Me mueß de nid zerscht e Längi um ds Huus ume stryche, wi der Peter, wenn men eim öppis eso wott vorgä. D’Chrone-Wirti het’s wohl gmerkt, daß d’Schlüssellöcher Ouge hei i där Gaschtstube, und dem Herr Wyme hie und da gä z’verstah, er söll e chly hindereha. Er het überhoupt no ne Chehr müesse Geduld ha, bis er du z’grächtem sym Härzesdrang het chönne Luft mache. Erscht, wo änet dem Husgang es paar Manne zum Jaß agrückt sy, het se du d’Badwirti viertelstundewys allei gla. Jitz isch der Peter usegrückt und het der Frou Marianne gwüßt der Chratte z’lääre, daß si scho vor luter Erbarme ’s nümmen über sech bracht hätti, ihm der Rügge z’chehre. Und derzue hei si beidi wi länger descht meh gfunde, si würde gar tuusigs guet zsämepasse. So isch du ändlech der Momänt cho, wo der Peter het dörfen es schön i Sydepapier ygwigglets Druckli vor d’Chrone-Wirti härelege. Zerscht het si’s nid wellen anäh. Das schicki sech nid, het si gseit; aber jitz spilt der Peter Wyme, ohni’s nume z’wüsse, sy 232 schwärschte Trumpf uus. Syni Ouge fa afa loderen und zündte, halb Härzeleid, halb Töubi, und ds ganz Gsicht, ja der ganz Ma, chunnt, wi d’Milch chunnt, wenn si über wott. Es isch e Chraft und e Zwang i sym Wäse, daß d’Frou Mariannen innerlech ganz us der Fassung chunnt. Alles in ere seit: So nimm mi — nimm mi! Und doch cha si’s nid über d’Lippe bringe. Aber der Peter gspürt, daß er se het. Er steit uuf, geit um e Tisch ume. Si steit o uuf, weiß nid, wott si flieh oder was und isch — i synen Armen und lat’s über sech ergah, daß er nere nes Müntschi git, und — git ihm’s ume. Und si lachen enand a, glücksälig wi Chinder.

«Tüet’s jitz uuf!» höischt er, und er wott luege, wi si Freud het dranne. Si cha ds Bändeli vor Ufregung nid ufchnüble. Er fahrt mit dem Mässer dry.

«Aber nei!» seit si nume, wo si’s offe het, «was dänket Dir o, Herr Wyme!»

Es isch e guldigi Brosche. Zwee großi Halbmönd inenand, mit Pärlen und Rubine bsetzt. Er seit nere nid, wohär si chunnt. D’Ohrebhänk vo syr erschte Frou sy’s. Der Guldschmid z’Bärn het ihm gseit: «Die treit Euch im ganze Kanton Bärn niemer. Dänket doch! Settigi allmänds Ringe. Die wäre guet für ne Napolitanere. Aber mer wein e Brosche druus mache.»

D’Frou Marianne het di Broschen a ds Gstältli und betrachtet se. Und jitz weiß si halt doch nüt anders, als ihm no einisch mit mene Müntschi z’danke.

Si bringt keis Wort vüre. Si nickt nume mit dem Chopf. 233 Ändlech seit si: «Nume no myr Muetter möcht i’s säge, gäb’s under d’Lüt chunnt. — Sobald si’s weiß, chumen i de ga Bärn für ds Wytere, gället?»

«Aber de bald!» Der Peter nimmt se bi der Hand, und so hei si sech lang, lang und luegen enand i d’Ouge. Es isch totestill i der Stube, und ganz hübscheli, wi wenn’s o der usgstopft Hüehnervogel uf em Glasschäftli im Egge nid dörfti ghöre, seit er nere-n-i ds Ohr: «Jitz wei mer’s de no einisch rächt schön ha z’säme, gället?» Und si lost ihm, wi wenn si d’Ängel ghörti singe, und ihri Ouge luege derwyle ganz wyt i d’Wyti.

Warum so hübscheli, i der lääre Stube? Ach Gott, es isch drumm z’schön, für’s lut z’säge, und so ganz ganz numen ihres Gheimnis.

Aber du isch es du uus gsi mit der Stilli. Es sy Lüt cho. Me het i der Jaß-Stuben äne gschwadroniert. Türe sy gangen und schwäri Schueh im Gang umetschirgget. D’Frou Ruprächt het befolen az’spanne, und der Herr Wyme het se zur Schüüre begleitet. Si het ihm, schön i Packpapier gschnüert, der änglisch Schlüssel us em Wägeli vüre gä. Und du sy si no nes paarmal dem Bach nah uuf und ab gange, bis si gseit het, jitz müeß es doch sy. Vom Sitz abe het si-n-ihm no einisch d’Hand gä, warm und unzwöidütig, und du het si ds Roß la loufe. Jitz het’s ihm o afa pressiere für hei. Was het er dem Gwunder vo der Badwirti no welle ga darha? Daß si gmerkt het, was Gattigs, isch liecht gsi z’errate. — Mirawohl!

Der Peter isch du wider ds Bort uuf, a Wald. Luegt si ächt no einisch ume? Si isch scho der Rank uuf änet dem Dorf und fahrt, wi wenn’s dem Roß pressierti, hei, i 234 «d’Chrone» ds allerneuischte ga zb’richte. Är sälber isch Gümmene zue gwanderet, wi ne widergwählte Großrat. Jitz isch es ihm no so rächt gsi, daß er Zyt het gha zum Studiere. I ds Pöschtli het er nid begährt. Es wär ihm glych gsi, mit sym stille Glück bis ga Thun z’loufe.

Zwüsche Bäthlehäm und Weyermashuus blybt er undereinisch stah. «Eh der Donner, jitz han i dä änglisch Schlüssel uf em Fuetterchrume vor der Schüüre la lige! — Was jitz?

Mirawohl! So gangen i de halt morn eine ga choufe z’Bärn inne. Choschtet mi nes paar Fränkli, wo-n-i sünsch bruuche chönnti — mirawohl!»

Inhalt

VIII