Autoren

∞

Werke

∞

Neu

∞

Information

∞

Shop

∞

Lesetips

∞

Textquelle

∞

Flinserln

2. D' Maná-r ohni Köpf'.

(Á g'spáßig's G'schicht'l.)

So oft als ih so á-n alti V'ron'l siech', dö z'sammág'hockerlt auf dá-r Ofábank sitzt, d' Brill'n auf dá Nas'n und á »kiniglichi Halszierdt'« in dá Hand', in der s' mit dö eing'netzt'n Finger umábláttelt, – so fallt má mein seligi Máhm', d' Welser-Kád'l, ein, wie s' an Sunn- oder Fei'täg'n uns Bubmán was vurg'sábelt hat.

Da hat áh schon richti koan' Jahrszeit und koan Wedá-r án'n Untáscheid g'macht. Wie dá Seg'n aus war, hat sá sih mit dá Dirn', mit dá-r alt'n Pfarrá-Köchin, wann dá geistlichi Herr grad auf Aushülf' war, und mit noh á par Nachbáriná z'sammág'setzt, und da is dá Plausch angangá. Z'ert hab'n s' freili von was andá'm g'red't, als von Geistern, vom Umágeh'n und vom Anmeldt'n; wie 's abá finstá z'wer'n ang'hebt hat, und mir Bubmá vom Lepoit'n hoam kummá sán, da hat 's ás schon nimmer ánderst tan; hersetz'n hab'n má-r uns müss'n, und zualos'n, dáß má ja koan Wirt'l nit übáhör'n. Und was s' da fur Fábeln vázählt hat, – dáß má-r uns völli nimmá umz'schau'n traut hab'n, noh dös war schon aussá dá-r Art. Von dá Klag', wie s' á sih, in G'stalt áná feuringá Kug'l, vur 's Turná sein' Tür' hing'walz'n hat, ehwenn á vom Turn abág'fall'n is; vom goldán Schüsserl, was dá Reg'nbog'n a-wirft, wann má durt, wo-r á-r auf d'r Erd'n aufsteht, á schneeblüah'lweiß's Tüch'l untábrát't; von dö Kránl-Schlangán; von dá Haus-Adán, dö nur d' Mili und koani Brockerln fress'n will; von dá Hex', dö au'm alt'n G'schloß drobmád alli Nacht 's Bett' z'sammádruckt und in dá Fruah' fur 's Ausbett'n á-n Ásperl z'rucklaßt, – und, God wáß 's, von was sunst all'm noh. Oan' Fábel abá, dö s' uns am öftást'n z' G'hör g'red't hat, war dö Histori von »dö Maná-r ohni Köpf'«. – Da is schon g'wiß koan Sunntá vágangá, wo s' dö nit abágleiert hätt'.

»Bubmá,« hör' ih s' noh sag'n, – »Bubmá-r, aufpáßt! 's schad't eng nit, wann 's ás áh öftá hört's! Á guti, lehrreichi Sach' kann eng nie nit g'nua eing'schiarft wer'n. Wie-r ih jung war, hab' ih immá g'hört: »Wer sih in d' G'fahr begibt, kummt in dá G'fahr um! Mi 'm Teux'l is koan G'spáß nit z' treib'n!« – Derntweg'n is má-r áh nie nix zuag'stöß'n, wo mein' Seel' hätt' kinná-r án'n Schad'n lei'n. Abá ös godlos'n Buabmá, ös habt 's koan' Andacht und koan' G'wiss'n im Leib, und wann eng's unseroaná gut moant, und eng á triftigi Warnung gibt, nachá lacht 's oan'n noh dáfur aus, und sagt 's: »Áh, Giges Gages! Hat 's d' Alti g'sagt!« – als Gottákeit, 's is á dalkát's G'schwáb'l! – Abá wart't 's nur, wart't 's nur, Bubmá! Ös werd't 's unsán lieb'n Herrgod schon áh noh dákenná lerná! Er wird eng engá bockbánig's Wes'n schon ánmal eintränká!« –

Also dáß ih sag', was má mein' Máhm', – tröst' s' God! – mein seel'nguti Frau Máhm', 's kleckt nit tausendmal, g'sagt hat: »Untásteht 's eng ja koaná-r, ehwenn 's gráwelt, auf-r án'n Kreuzweg aussi z' geh'n, das sag' ih eng; denn durt treibt dá leibhaftigi Sádán sein G'spiel. Ih selbá hab' zwar nix g'seg'n, dös müßt' ih lüg'n, – abá mein'm Guckähn'l seiná Muadá-r ihr Brudá hat á-n alti Máhm' g'habt, der á weitschichtigá Vedá-r oft vázählt hat, wie schlecht als 's erm bald ánmal gangá wár, weil á dö Lehr' nit hat befolg'n woll'n. –

Wann oaná-r, ehwenn 's Tag wird, aussi geht, wo sih d' Weg' kreuz'n, und sih vurwitzi vásteckt, so wird erm gar bald d' Schneid' vágeh'n. Abá leidá! nutzt 's dánah nix mehr! Z' anfang's wird erm so g'wiß entrisch; auf dá Lung'l druckt 's 'n, wie dö Drud, und d' Grausbirn' steig'n erm so g'walti auf, dáß á nit wáß, wo erm dá Kopf steht. Sein Hab' und Gut' gáb' á drum, wann á wiedá dáhoambd'n sein kinnt', abá seine Füß' sán wie-r ang'nagelt und á-n iard's Glied'l is erm so schwár, als wann á Blei dran hängát'. Auf ánmal sums'n erm d' Ohr'n; da fliegt ermá Wicht'l vur dá Nas'n vábei, und stößt schreiádá an d' Mauer an; durt pfeift á Fledámaus, wie-r án einzwicktá Ratz; brádi Weinbákrod'n hupf'n erm übá d' Füß' und schau'n bocksteif in d' Höch', und d' schwarz' Katz', dö vom G'moankellá niedápatscht, pfnurt 'n an, und bleibt mit aufg'hebtá Pfot'n vur erm steh'n, als wann s' erm von Gar-dem-Andán án'n schön'n Befelch ausricht'n wöllt'.

Jetzundá schlagt 's Zwoa, odá Drei, odá Vieri, odá wie viel 's halt justáment grad is. Auf ánmal fangt 's von dá Weid'n z' scheppern an, als wann alli Páschá, dö in dá Herrschaft drobmád sitz'n, ernári Kedná danikeiát'n. Alláweil stirká wird dá Lärm, alláweil irgá, dáß má moant, dá-r alti Pfarrturn müaßt' draufgeh'n. Dá Neb'l zidát völli, und 'n Leut'n in dö Häusá drinnád muß grad erná heiligá Schutzengel d' Aug'n und d' Ohr'n so fest zuadruck'n, sunst, ziemt oan'm, wár 's rein bei der Unmöglikeit, dáß s' übá dö Teuxels Remássuri nit muntá wer'n.

Endli siecht má r an'n Wag'n dáherflieg'n. Kohlrab'nschwarzi Roß', dená 's Feuer aus dö Glur'n aussáspritzt, sán vurg'spannt, und zieg'n aus, als wann s' 'n váwichná Tag einhol'n sollt'n. Dá Wag'n selbá schaut aus, wie-r á großi Tod'ntruch'l mit Háxná. Wie-r á zuwákimmt, so siecht má-r áh gleih, z'weg'n we als á-r á gar á so á schrecklich's G'säus macht. D' Rädá hab'n eisáni Ráff', á-n eisáni Muattá und eisáni Näg'ln; d' Achs' is áh von Eis'n, und in dá Flecht'n drinnád (so is 's meiná Máhm' b'schrieb'n wor'n) lieg'n – Maná-r ohni Köpf', just so viel an dá Zahl, als d' Nacht im Martzi Stund'n hat. Dö Maná streck'n ernári Hals' fürá, und beobachtingá, z' trutz dem, dáß s' koani Kopf' nit hab'n, gleiwöhlst allás so ákk'rát, als wann s' Aug'n hätt'n, wie-r á Háft'lmachá. Imm'rámal vábringán 's áh á G'jád, und schrei'n so schiach, wie d' Spennfárl'n, wann má s' a-sticht.

Hat má s' ánmal so weit kummá lass'n, dáß s' neb'n oan'm vábeifahr'n müss'n, nachá hilft áh schon koan Zidán vur 'm Frost mehr; nachá hat má-r áh schon heili sein festi Dern im G'sicht drinnád, dáß má Zeit sein's Leb'ns alli fünf Fingá vom Godseibeiuns seiná Hand einbrenntá mittragt. – Ja, ja, Bubmá, so á Hausdätsch'n is nit so leicht abág'riebelt, wie-r á Dacht'l vom Schullehrá! So á Tölp'l-Mirk's bleibt expreß kenntli, dámit alli Leut' seg'n, was au'm Vurwitz fur á harti Buß' steht!« – –

Ja, – á so hat d' alti Kád'l-Máhm' uns Bubmán mehr als ánmal vurg'fábelt, – und mir hab'n uns allimal g'furcht'n. Eiskalt is 's uns übá 'n Bug'l abág'loffá-r, als wann dá Tod, wie má sagt, übá 's Grab gangá wár'. – Abá dös allás hat mehr 'd Finstá g'macht, als da Frau Máhm' ihr' schrecklichi B'schreibing. Bub'n sán halt in all'm ungrad, und dáß justáment gar á so viel nit dran sein kinnt', dös sán má z'erst inná wor'n, wann má-r im Heribst, zeitli fruah, au'm Klob'n aussi gangá sán. Freili war 's nit um Zwoa odá Drei grad, abá so stockrab'nfinstá is 's gleihwölst noh g'west, dáß oan'm dá Teuxel mit dá Hand ung'seg'ná hätt' in 's Mál greiffá kinná.

Bei derá G'leg'nheit eb'nst hab' ih gar á so á-n unbändigi Schneid' kriegt, dös ganzi G'stánz selbá ánmal mit z' machá. – Non já, was hätt' ih áh just gar á so z' scheuch'n g'habt? – Á Dern? U mein! Dá Schullehrá hat 's so gut kinná, dáß ih má denkt' hab', ih kinnt á-n iardi andri, wann 's drauf ankummát', áh aushalt'n. – Aber á Teuxls-Wátsch'n? Meiner Ahn'l ihrá Gás hat freili á Hex in dá Rauhnacht 's G'náck vádráht, dáß mi 'm Bart an 's Kreuz ang'wachs'n is; abá bis má-r án'm Bauánbub'n 'n Kopf váruckt, da g'hört schon mehr dázua, als fünf Fingá. –

Ih nihm' má 's also richti ánmal vur, und leg' mih an'm Irtá ('n Tag drauf is just á Feitá g'fall'n), leg mih zeitli niedá, dámit ih recht zeitli aufsteh'n kann. Mein' Unruah' hat mih abá nit schlaffá lass'n. Ih setz' mih auf, wart', da fangt 's G'wicht von unsárá Stockuhr zu 'm Á-lauf'n an. – »Áh hán! denk' ih má, ietzt is 's Drei!« – Unsá Stockuhr is á Mástástuck, auf dös má sih válass'n kann; wann s' Siebni läut'n, zieg'n má s' auf, und richti geht s' furt bis um Drei, ohni dáß s' ánmal steh'n bleibát'. – In dá G'wißheit also, dáß ih nit z' spat kumm', král' ih, dámit nermbst nix mirkt, stád aussá; schlief' in mein bockledáni Hos'n eini, leg', weil 's übá d' Nacht á biss'l stark anzog'n hat, mein Schafpelz'l an, und setz' mein Ohr'nkápp'l auf, wann ih schon á Faunz'n dáwisch'n soll, dáß s' má doh nit gleih auf 's Lebendigi kummt. –

D' Máhm' hat in dá Kammá noh g'schnarcht, als wann má Breter sagát'. Ih mach d' Haustür vursichti auf, loahn' s' wiedá schön stád zu, – und schlupf' aussi. Just hat s' á biss'l z' gráweln ang'hebt. Grad á wengerl nur ruckt dá Neb'l von dö Berg', dö hintá'm Pfarrturn füráguck'n, dani, und laßt án'n Dám brád Liecht'n durchi, dáß má doh ausnimmt, was d' Straß'n is. In Ort is koan ánzigá Lad'n noh off'n. Allás is so mäuserlstill, so ruawi, dáß má moanát', übá d' Nacht wár'n alli Leut z'sammg'storb'n, wann sih nit imm'rámal durch á Fenstáglums'n á Kreistá-r oder á Schnarchá hör'n lassát. – Ietzt kumm' ih links umi um 's ersti Haus, wann má von dá Stadt aussáfahrt, zu'm g'streng' Herrn sein'm Márhof. Dá hört má doh sunst z' erst á Stimm': denn d' Ant'n und d' Gäns' sán immá gar zeitli schon auf, dáß s' zu 'm Schnadán z'recht kummán. Dösmal abá hat sih koani noh g'rührt, als wann s' má s' mit z' Fleiß tát'n. – Recht's neb'n dá Straß'n lieg'n d' Weingárt't, und á biss'l weidá füri am Roán steht á Wachtáhütt'l. In dös kriech' ih eini, und pass'. – Schau', ganz Unrecht hat halt d' alti Frau Máhm' doh nit g'habt. Im Hütt'l drinnád war ih, abá aussátraut, so teuxelsángsti als má-r áh wor'n is, hätt' ih mih um d' halbi Welt nit mehr. – Was d' Frau Máhm' von dö Viechá g'sagt hat, dö oan'm vur 'n Aug'nán und Füß'n umákriech'n, umáhupf'n und umátapp'n, is d' reini Wahrheit. Mein Lebtá hab' ih koan so á G'wurl g'seg'n, als dadá. Weinfaltá, Heppiná, Ohrhöhl'n, Hörndlá, Anmáß'n Reg'nwürm', Spinnárinná Ádáchs'ln, ja God wáß 's, was allás fur Viechá, hab'n da griwes gráwes vor mir án'n orndlingá Kirta g'halt'n. Á guti Wál' hab' ih so zuag'schaut, und mit-r án'm iard'n Stráf Neb'l is má-r á Stoan vom Herz'n g'fall'n.

Auf ánmal hör' ih vom Weid'n á G'schepper und á G'rump'l, als wann dá jüngsti Tag im Anzug wár'. – »Halla, denk' ih má, da siechst ás, da hast ás! Ietzt kummt dá schwári Wag'n, ietzt kannst dih auf á G'wichtigi g'faßt mach'n«. – Meiná Sechs! dá Lärm wird alláweil iargá; d' Rödá mit dö eisánán Ráff' rodeln übá d' Stáná weg, dáß má ziemt, sö müss'n, wie d' Erdäpfl'n, per Butz und Sting'l aus dá-r Erd'n fahr'n. Jetzundá kummt 's ákk'rát auf's Stoanbrück'l zuwá, wo sih d' Weg' kreuz'n. – Non, – wie, g'sagt, – dá Wag'n, d' schwarz'n Roß', in dá Flecht'n drinnád dö Maná, von dená má koan'n Kopf nit g'seg'n hat; – 's G'schrá und 's G'jucház; – mit oan'm Wurt, was d' alti Kád'l-Máhm' g'sagt hat. Allás is auf-r-á Har eintroff'n. Ih hab' mih in mein'm Hütt'l weidá nit kloan g'macht, als wie; – ih moan', da Teuxel selbá hätt' mih fur án'n Lábfrosch ang'schaut.

Endli kummán s' dázwerch übrá. – Ih guck' fürá; – schau', – wir' hámlichá, – schau' bessá fürá, – was siech ih?

Also hat d' Kád'l-Máhm' doh recht g'habt? – Áh ziwui freili! – Schwarzi Roß' war'n 's, á schwárá Wag'n war 's; Maná sán áh in dá Flecht'n g'sess'n, dö váleih alli z'samm nit án'n halbát'n Kopf g'habt hab'n; – abá was fur á schwárá Wag'n war 's? – Á Zeiß'lwag'n! – Und d' Maná-r ohni Köpf'? – War'n Stadtleut', wie s' an án'm Feitá öftás recht zeitli aussákutschir'n, dáß s' zu 'm Heuringá z' recht kummá. Ih bin hoam g'rennt, als wann ih was g'stohl'n hatt', abá 's Liebstáscherl is má doh nit g'schenkt blieb'n; – dös hat má nachträgli d' Máhm' selbá g'spendirt, weil ih alláweil hab' pfucház'n müss'n, so oft ih s' an dem Tag ang'schaut hab'.