Autoren

∞

Werke

∞

Neu

∞

Information

∞

Shop

∞

Lesetips

∞

Textquelle

∞

Simon Gfeller

Eichbüehlersch

4. KAPITEL

Wo Resli us der Schuel cho ischt, het er e Freud gha wi nes Güschtli, wo ’s erschtmol für ne ganze Summer uf d’Bärgweid darf. Das süürelig schmöckige Bildungs-Chalberchübeli, wo me ne nüün Johr druus träicht het, ischt i d’Rumpelchammere gwanderet. I der Erschti het er herrlig dranne gläbt, daß er dervo los gsi ischt. Wi grüenni Weid mit saftige Chrütere u schöne Blüemline isch ’s Läbe vor ihm gläge. Aber es ischt ihm genau ggange wi de Güschtline, we si uf d’Weid chöme. Sie schlänggen uuf u gürte desume, bis sie voll Ote sy u die gröschti Ubersüünigi us nen ischt. So ne Jöichi duuret aber nid lang, u de geit’s im alte Trott wyter. Gradeinischt isch ’s schönschte Gras abgstrupft u verstampfet, u chunnt ne ’s Gmerk, daß es ou uf der Weid allergattig Gschmöis het, wo ein ploget, u daß ou d’Weid ihre Zuun het, wo-n-es heißt: Bis dohären u nid wyter!

Em Schumeischter ischt er ändtlig ertrunne gsi; aber derfür het ne d’Großmuetter i d’Hüple gno. «Solang z’Schuel müesse hescht, het me der müesse borge. Jetz bischt ändtlig üsen eleini, un jetz mueß e Fuhre goh, u heißt es für di: I Chnebel byße! Jetz fot ’s Lehren erscht rächt a, ’s Lehre vo däm, wo du im Läben am nötigischte hescht. I allem, was e Buur mueß wüssen u chönne, söttisch du e Meischter gä, im Mäje, Mälche, Säje, Fuehrwärchen u was drum u drann hanget. O, wen i a 45 dy Vatter däichen, a Hanse! Niemmer het ne möge bim Mäje. Vieri hein ihm chönnen uehegä bim Heulade. Dürewägg het er obenuusgschwunge bim Wärche. So eine söttisch du ou wärde oder’sch emel so wyt bringe, daß d’ den angere magscht in Egi ha u di darfsch lo gschoue, we d’ es Wärchzüüg i der Hang hescht, oder we me di vor ne Sach zuehestellt!»

Ou mit Tomin het Änni gredt:

«Jetz lo nen alls mache, u tuen ihm alls zeige, u bricht ne, so guet de chaischt. Es isch di höchschti Zyt! I mängem het er jo en Afang. Un e bsungeri Vorliebi für d’Roß. Dert wei mer ahoue u nen afen e Zytlang die lo bsorge. De mueß er am Morge zytig us de Fädere. Das git ihm e gueti Gwanhit. E Buur darf nid e Fulänzchrumme sy u im Bett abrännte. Dernäbe soll er ou im Chüehstal hälfe, was es ma ergä, daß ihm chünds wird, woruuf es dert achunnt. Speter muesch ne de ou lehre säje. Mit däm pressiert es aber no nid so hert. Uberhouts meinen i jo nid, es müeß jetz alls ubersprängt sy u eis Chlapfs i ’s G’reis cho. Mir wein ihm Zyt lo, daß er nid der Verleider uberchunnt, aber ne derzue ha, was mügli ischt!»

«I ha mer ou fascht öppis eso vorgno gha», het der Tomi bygstimmt. «U was i erachte, wird si das scho mache. E Chyde, wi sy Vatter gsi ischt, git er chuum, das ischt ihm nid mügli. Aber er het doch ou en Odere von ihm, wen er scho meh der Muetter nohgschlot. Er ischt emel no jung, un es ma no mängs ergä, bis er usgwachsen ischt. U a der Aleitig soll es ihm nid fähle. Mir chöme guet uus zsäme u möi enangere lyde. I bschuele ne nid vo mir uus, das möcht er vilicht nid erlyde. I brichten ihm vil vom Vatter u vom blinge Hansueli, 46 was die albe gseit u wi sie d’Sach apackt heigi. De lost er mer nid ungärn. Mi chunnt mit ihm wyter, we men ihm gueti Wort git u gäng chly Muet macht. Wüescht tue mit ihm, das stieng mir nid a u miech ne nume no schüücher, mi tät dermit numen erfruchte, daß er ein nüt meh losti.»

Dermit isch der Wäg für die nächschte Zyte i große Zügen abgsteckt gsi. Der alt Tomi, wo mit de Rüegseggeren isch verwachse gsi u fasch syr Läbelang uf em Eichbüehl dienet het, isch für Reslin ke schlächte Lehrmeischter gsi. Er het Reslin würklig vo der guete Syte verstange z’näh. U Resli isch nid z’duure gsi als Lehrbueb. Er het nid müesse der Dräck mache, wi angeri Lehrbuebe müesse, u bi ihm het’s nid gheiße: Bueb louf! Tomis Red isch gsi: «Jetz sötti mer no...» U de het er schi uf Johr zrugg a alls bsinnt, was uf em Hof vorgfallen ischt u Reslin ganz Obe dervo chönnen erzelle. So het Resli erfahre, was syne Vorfahren isch wichtig gsi, wi sie ’s Läbe verstange hei u si hei gluegt z’hälfe. Das sy stilli Lüftli gsi, wo ne warm agwäjt hei. Sie syn ihm nid ds läärem uber e Chopf ewägg gstriche, wi i der Schuel, we der Lehrer allergattig erzellt het, u der Bueb nid het chönne bigryffe, für was das söll sy u was es mit ihm soll z’tüe ha. Mängischt isch de ou Änni i ’s Brichten yhe cho u het sy Teel bygstüüret i der Absicht, Reslin das lieb u wärt z’mache, was äs sälber für’sch Beschten agluegt het. Das isch fasch wi vo sälber so cho u het uf ganz natürligi Wys derzue bytreit, daß Resli uf em Eichbüehler-Bode rächt het chönne Würze schlo u i die alte Brüüch u Asichten yhewachse.

So sy die neechschte drüü Johr vorbyggange u für Reslin ke ungueti Zyt gsi. Buren isch ke eitönigi, läntwyligi 47 Bischäftigung. E n-jederi Johreszyt bringt früschi Arbit. Im Früehlig fot es a mit Haber- u Summergwächs-Säje, Härdöpfel setze, Mischt räche, Ablüemme vo de Gwächsachere u parat mache vo der Pflanzig. Usgähnds Aberelle oder afangs Mei chunnt zur Stallarbit, wo ’s ganze Johr währt, ’s Ygrase früsch derzue. Uf em Eichbüehl het men ou no Wärch u Flachs pflanzet. U we me dermit isch gräch gsi u d’Härdöpfel het gchärschtlet gha, isch scho der Heuet vor der Tür gstange. U dä het sälbisch no meh schwäri Arbit brunge weder hüttzutag. Es het i de Heubitze no ke Maschine gratteret, die große Wytine hei mit der Sägesse müesse gschwärtet wärde. Scho am Morgen em Drüü het me derhinger müesse. ’s Mäje het Reslin mänge heiße Schweißtropf ustribe, u afangs het er no nid i der länge Zylete vo de Mähdere möge nohegcho. Aber er het si nid ungattlig häregstellt, un es het ihm gradeinisch besseret dermit. Wen er het Sytestächen ubercho vo der Asträngig, het ihm der alt Tomi gseit: «Muesch di chrümme, e Stei lüpfen u drunger spöie, de lugget’s der!» Zwüsche Heuet u Ärn het’s de chly minger ggä z’huschtere u z’pressiere. Mi het’s chly gmüetliger dörfe näh, aber z’tüe isch gäng gsi: Wäägen usbessere, d’Weid in Ehre ha, Chirschi gwinne, u allergattig parat mache für d’Ärn u für en Ämdet. De sy die cho u hei zwo-drei Wuche ggä z’schwitze. U chuum sy die vorby gsi, isch ’s Acheriere losggange für d’Herbschtsaat, ’s Härdöpflen u Obse, ’s Mischtustue, Bschüttilöcher lääre, ’s Afuhren u Struuche u ’s z’Acherfahre für e Hustage. Im Winter het me sälbisch no wuchelang mit em Flegel trösche. Das het Reslin ou no agstellt, gäb er het chönne z’achte tröschen ohni z’tschaggere. Aber de het der Tomi zwüschenyhen öppis 48 Wärkligs gwüßt z’brichte: Vom Dysli Hansli u vom Dysli Peterli. Das sygi zwe Brüeder gsi. U einischt heige sie zsäme z’zwöie trösche. Du säg Hansli ungereinisch: Was ischt jetz wider mit der, Peter? J ha der doch scho mängisch gseit, du sollisch noh mir schlo, u jetz wotsch scho wider vor mir schlo! Stell me si das rächt vor, de gseht me de, was d’Ybildig usmacht!... Settigi Müschterli het er gäng öppe gwüßt, der Tomi, u d’Lüt mit gluegt z’erheitere. Erscht gäge Wienecht oder Neujohr isch me de zum Holzen u Schleife cho. U erscht we me dra däicht, was es uf eme settige große Hof für Läbwar git: Chüeh u Chälbeli, Roß u Füli, Oue, Wideren u Lämmtschi, Maschtsäu, Rochlimooren u Färli, Fäderveh u Chüngle! Do fählt es eme junge Bürschtel nid a Zytvertrib u Gspane, fählt ihm nid a Ufgabe zum Lehren u Erstarche u fählt ihm nid a Glägeheit zu fridlige Heldetate!

Leider het aber Resli sy Lehrmeischter chly z’gly verlore. Der Tomi, wo so lang uf em Hof dienet het als Meischterchnächt, ischt usgähnds Winter are Buuchetzündtig gstorbe. Drüü Johr no Reslis Schuelustritt het si das zuetreit, u dermit ischt em Eichbüehl es Rad abggange, wo nid liecht isch gsi z’ersetze. Der Tomi het nid nume ’s Bure guet verstange, er het ou gwüßt, wi me mit de Lüte mueß umgoh. Drum het er Ännin u Reslin hert groue. Sie hei ne lo vergrabe wi nes Familieglid, nid wi ne Chnächt. Vo den angere Dienschte hätt ne kene chönnen ersetze, un e früsch Zuehedingete hätt erscht rächt Müei gha, si i dä wytläufig Bitrieb u die altvätterische Brüüch yz’läbe.

Derzue het Ännin düecht, jetz sött Resli so wyt nohe sy, daß är meh u meh ’s Meischterhefti chönnt ergryffe, 49 u vorläufig syg äs emel ou no do, für z’luege. Ungfelligerwys het es aber sälbe Hustagen im naßchalte Gartehärd e wüeschti Glidersucht ufgläse, wo trotz allem Schmieren u Salbe nid het welle vergoh. Dermit het ou für Reslin e bösi Zyt agfange. Änni isch schi nid gwanet gsi Schmärze z’ha u vilszyt ulydigs gsi, daß es nid guet isch gsi mit ihm Schnitz z’ässe.

«Jetz muesch du Astaltig gä u sorge, daß alls louft, wi-n-es soll, mir isch’ nümme mügli. U muescht i ’s Gschir lige! Wo ke Meischter ischt, fot es uf der Stell a gattere. U we der Meischter sälber z’luemen ischt, merke’s d’ Dienschte wi ne Schwick, hange hingere u lö ne’s wohl sy. Jetz muesch di rode!»

Das het Resli würklig ou welle. Aber es isch nid alls guet use cho, was är het agchehrt. Ei Oben isch der Charrer no mit em Zug uf der Stroß gsi, wo d’Milch hätt i d’Hütte sölle. Resli het gförchtet, wen er gäng no nid chöm, nähm der Chäser d’Milch nümmen a. Drum het er es jungs lüftigs Tierli us em Stal gno, wo no sälten eleini ischt ygspannet gsi. Em Hüttebueb hätt er das nid dörfen i d’Hang lo. Wen är aber sälber mit fahri u rächt ufpassi, het er gmeint, chönn das nid fähle. Jetz wi geit’s du? Im Chehr nide tuet plötzlig e frönde Hung, wo umegschlürmt ischt, us de Studen use e Satz i Wäg ahe, grad vor das chlüpfige Tierli zuehe. Das ischt erschoche, het wildi Näbenuusgümp to, ’s zwöirederige Milchwägeli het umgläärt, d’Stange sy verchlepft, u eini dervo het em Roß e wüeschti Verletzig a der Hingerbacken ufgschrisse. Resli isch nume hingeruuf gstange gsi u het chönnen abspringe; aber umgrüehrt het’s ne glych un es bitzli nohegschleipft, dernoh het er müesse lo goh. ’s Wägeli isch ds ungerobsis am Bort nide gläge, d’Milch 50 i Bechline dervoglüffe, ’s Roß het mit em losgschrissne Wöögli u de Stangeteilen am Chomet drusgstellt, daß es Funke ggä het unger den Yse; das isch ’s Wärch gsi vomen Ougeblick. Erscht bi der Chäserei, wo der Wäg isch mit Fuehrwärche verstellt gsi, hei sie dä Dürebrönner chönnen ufha u fasse, u e Nochber isch mit gäg em Eichbüehl zue. Ungerwägs het er Reslin troffe. Dä isch verschundtne hingernohe ghimpet u het fasch nid hei dörfe. Er het nid chönne säge, daß er gar nüt schuld syg. «Hätt i ’s bim Chopf gfüehrt, statt ’s Leitseel hingere z’näh, de wurd i ’s wohl ha mögen ebha! D’Großmuetter wird mer öppis ufzelle!»

Neue wohl isch das für Ännin e Chlupf gsi! Unerchannt het es si ufgregt u nid mögen uberha, mit Reslin usz’chehre. «We me nid sälber luegt, hinger u vor, de geit alls, daß Gott erbarm!» Für die neechschti Zyt het er bi der Großmuetter der Stärne verlore gha. «I Zuekunft chunnsch mi wider cho froge, daß es nid no meh Ungfeel git!» het sie-n-ihm ygscherpft. Das het Resli to. Aber mängisch, we d’Großmuetter rächt het Schmärze gha, isch schi de ou nid ufgleit gsi zum Uskunftgä u het ne uwirsch abghaberet: «Herrjemersch Gott, das söttisch doch afe wüsse! Wi isch das es Eländ, we ein nüt z’Sinn chunnt!» Resli hätt ere-n-albe gärn gseit: «I wüßt scho wie u was, we me mi ließ mache!» So sy sie e Zytlang näbenangere vür gsi.

Im Grund het’s aber d’Großmuetter nid so bös gmeint. We öpper anger abschetzig vo Reslin gredt hätt, wär sie die erschti gsi, wo nen unger d’Fäcke gno u gseit hätt: «Was weit dr! Er isch jo no nid emol Zwänzgi, u alls wott glehrt sy! Das wird mit em Alter scho no besser cho!» Es sy meh d’Stichen i de Beinen u Füeße gsi, wo 51 re die hässige Wort uber d’Zunge tröhlt hei, weder Reslis Ungschickti. Aber do dra het är nid däicht, u drum syn ihm Ännis Träfe töifer yheggange, u het er schi derwäge herter ploget, weder daß wär nötig gsi. We Änni gwüßt hätt, wi mängisch Resli nid het chönne schlofe u a däm bittere Gedanke gschlückt u gworget het: Bin i de würklig sövel e Dumme? es hätt si de sicher besser in acht gno, was es redti. Sogar d’Dienschte hei gmerkt, daß er schi ploget u het se düecht, d’Großmuetter syg ungrächt gägen ihm. D’Marei, die alti Meischterjumpfere, isch sälbe Hustage uber Ännin mängisch so toubi gsi, daß sie ’s hätt möge chluube, we sie dörfe hätt. Allbott het sie Reslin heimligs öppis us em Chuchischaft welle zuestecke: es Trölleli Wurscht, e Bitz Eiertätsch oder süscht öppis Guets. Seie het düecht, Resli mach sy Sach emel i der Ornig, u Änni bruuchti nüt es Wüeschts z’sy gägen ihn. Das heig de sälber ou afe der Nagel chrumme gschlage. Süsch soll me der Mälcher lose! Dä säg ein de, wi vil daß es afe verhandlet heig, u daß us däm Stal use meh z’löse wär. Aber we der Händler Ännin rächt styff tüei brichten u ungereggüggele, chön er’sch gäng yseife, daß er d’Chalber e Rappe zwee wöhlfeler uberchöm weder an angeren Orte.

Es het ou nid a Probierere gfählt, Reslin gäge d’Großmuetter ufz’reise. Aber dert druuf ischt er nid ygstige, für das het er doch z’fasch Reschpäkt gha vor ere, wen ihm ihri Wort scho hei wehto.

Wyter im Summer usse isch es du wider gfehriger ggange. Mit der zuenähmete Wermi hei Ännis Schmärzen afo luggen u nohgä. Nume die, wo-n-es scho het düregmacht gha, hei du erscht rächt afo wachse. Änni het ou zu däm wytverbreitete Chrankeverein ghört, wo 52 syner Lyde verhältnismäßig tapfer ertreit, zum Lohn für die Tapferkeit hingerdry aber ou ghörig wott gnieße. Wi bi den Jegere die gschossne Hase hingerdry gäng no mehre u alli Johr es Pfung oder zwöi schwäre, fö bi settigne Chrankne d’Bei hingerdry a gschwälle, bis sie so grob sy wi nes Anke-Stoßchübeli, d’Matratze tropfe nume so vo Schweiß, u d’Stirne wärde so heiß wi glüejig Glettysesteine. U we sie brichte, was sie usgstange heigi, heißt es: «Myn Gott und Vatter, wi bin i denn zwäg gsi! Ke Möntsch cha si öppis eso vorstelle, weder wär’sch sälber erfahre het!» So öppis wi sie erläbt hei, het no niemmer düregmacht, Stärben ischt es Gäggelwärch dernäbe. Däich men ou, so müesse zueheha u gspüre, wi-n-es guslet u sticht, gäng mürderliger u gäng mürderliger...!

Grad so erschröckelig het Änni zwar de nid ubertribe, aber chly us däm Hohl use het’s ou bi ihm tönt.

Wi besser Ännis Gangwärch u Luun worden ischt, wi freiner het’s Resli gha. Sobal es chönne het, isch es ou wider nohetrappet u het sälber bifole. ’s Bifälen ischt ihm so i Fleisch u Bluet uberggange gsi, daß es nümmen angersch chönne het, wen es scho einischt uber angerisch versicheret het: «I wott mer nümme gäng ubertue — es ischt a dir, z’luege, nid a mir!»