|
||||||||||||||
| Autoren | ∞ | Werke | ∞ | Neu | ∞ | Information | ∞ | Shop | ∞ | Lesetips | ∞ | Textquelle | ∞ | |
|
|
||||||||||||||
| Autoren | ∞ | Werke | ∞ | Neu | ∞ | Information | ∞ | Shop | ∞ | Lesetips | ∞ | Textquelle | ∞ | |
Anzeige. Gutenberg Edition 16. 2. vermehrte und verbesserte Auflage. Alle Werke aus dem Projekt Gutenberg-DE. Mit zusätzlichen E-Books. Eine einmalige Bibliothek. +++ Information und Bestellung in unserem Shop +++
Mit em alte Wüetherech im Vorderhuus isch es mängischt e längi Zyt ganz lydelig ghottet; aber de ischt ungsinnet es Güegi an ihn cho, daß ihm uf der ganze Wält niemmer meh het chönne rächt trappe.
Ei Mändi-de-morge ischt wider eso ne Jeuchi nohe gsi. Scho am zwöi ischt er erwachet u het kes Oug voll meh chönne schlofe. Im ganze Heimisbach isch no alls a der Rueuh gsi, numen ihn het’s nümmen i de Fädere welle tole. ’s Giblüet het in ihm gjaschtet, es isch gsi, wi we men ihm hätt Büchsebulver yggä gha. Wo-n-er e kes Trömli Schlof meh het chönnen erwütsche, gäb was derfür, ischt er ufgstange un i der Stuben ume ghürschet. Daß er derby mit em Schinbei an e Stabälle gschossen ischt u d’Wärchtigchleider lang gäng niene funge het, – cha me rächne – het ihm der Luun ou nid grad verbesseret.
Rumpelsurigen u verdrüssigen ischt er um ’s Hüsli ume gnotschet, het albeneinischt d’Häng zerworfen u gäg em Huus ahe ggöiet. Es sy bösi Brattige gsi, wo-n-er gmacht het u luter uhirschi Zeiche drin – Stier u Löi u Skorpion! Er ischt us em Brummlen u Churmle gar nid use cho: Scho bal heiterhäle Tag, helige Wärchtig, no sövli z’tüe u no niemmer uuf! Ke Wunger, we me mit em Wärche gäng hinger drinne syg wi die alti Fasnacht. U gäng no niemmer im Stal, es heig doch e ke Tüüfelsgattig däwäg! U settigs schöns Wätter! We me 170 nume dörft e Müsele näh u stötzlige mit gäge d’Gadestür pole, daß die Schlofgringe vo Mälcher vor Chlupf a die oberi Tili uehe fiehri! Ke Wältsgottsbrosme pressier es dene gradglychlige Stöffelere, daß öppis vorwärts gang. Aber, was dervor sy wett, we der Buur sälber schuehtöif im Bett lige blyb bis d’Sunnen ufgang! Eso chöm es halt äbe: Geschter syg er wider usgwägelet, im Wirtshuus ebhanget u wärd öppe wider gjasset u plaraagget ha bis i die chidigi Nacht yhe. Das sygi jetz die neumödische Brüüch: Am Sunndi lyterle un am Mändi gütterle; am Sunndi lümpele un am Mändi schlümpele! Am Obe nienischt heicho un i ’s Bett, am Morgen erwache mit eme sturme Gring u der ganz Tag e weseme Lyb umeschleipfen uf widleiche Glidere. Albe hätt me däwäg solle! – U de d’Büüri, die dicki Plodere – ei un all Morgen im Näscht bis sie abbränntet syg u’ s z’Morgen uf em Tisch stang! Es syg d’Froog, gäb sie uberhouts ufstieng, we se nid der Gaffeegluscht lüpfti!
Un är, wo ne settigi Angscht im Lyb heig, daß es ne fascht verjag u wo sövel lang uf däm Hof gwärchet u gwirbet heig u dranne ghanget syg mit Lyb u Seel, dörf nid es Wörteli derzue säge u müeß alls lo höötschele, wi’s em Tüüfel am baaschte gfall. Gspannet heig me ne wi ne jeukigi Lammeroue. Nid emol mit eme lumpige Chnächtli söll er dörfen usturniere, wi-n-er möcht. Un a däm allem zsäme syg nume d’Büüri, die dicki Pflungge, d’schuld. Wen ihm Gläis no einischt losti, die mach hingerdry alls z’nüüte.
So het dä alt Ma der ganz usändig Morge Rach gschrouen un isch derzue vor em Hüsli düre gstampfet, hin u här, wi d’Bäre im Bäregrabe z’Bärn. Un es ischt ihm derby gsi, er louf ou ere Muur noh, wo-n-er nid 171 druber uus chönn. U d’Froog isch es, gäb er nid wä baas gsi, wen es zwüsche Huus u Hüsli würklig eso ne Muur ggä hätt. Er hätt de emel afe nid gäng alls müeße gseh. Däwäg ischt ihm es n-jedersch Gymmeli, wo ob em Huus, im Schopf un um e Stal ume vorggangen ischt, vor Ouge cho u het ne vo A bis Z g’ergeret. D’Dienschte bsungersch. Die syn ihm i ke Schueh yhe guet gsi. Vil z’langsam ischt ihm der Mälcher uber d’Gadestägen ab cho z’trogle. U de erscht Häiseli, der Ungermälcher, das gmeinte, köögge Pürschteli, wo der ganz Tag d’Cigare oder ’sch Gööneli i der Schnöigge het! Bis dä syner Chloope gsüferet u ’s Zyferblatt gfägt het! Sibemol geit er druber u luegt allimol am Wäschlümpli, gäb ächt no öppis ab syg! O, es het der alt Wüetherech höch ufgha u düecht, er wä sälig, wen er dem Chniepi dörft go der Tüssel i Brunnetrog ahe stoßen oder ihm chönnt d’Zuben i Äcken ahe reise. U was de so ne Häiseli syner Scheiche cha noheschleipfe, wen er ändtligen un allerändtlige gäg em Stal zue tschaargget; mi sött meinen, es hieng ihm ame n-jedere Fueß es zäntnerigs Tütschi! Verdieneti me nid e Gottslohn, we me eme settige Tagdieb gieng go ne Stupf i Rügge gä oder i d’Ohre brüeleti, daß es ne sibe Schueh höch i d’Lüft sprängti? Eso het’s emel der alt Wüetherech agluegt.
U wider het’s nen i d’Nase gstoche, daß Dolf so lang nid i Roßstel ischt u die, wo hei müeße grase, so erschröckelig zaagget hei, gäb sie d’Sägesse, Mäjriemme, Steifaß, Rächen u Graswage hei zwäggmacht gha. Wo me hilueg, nüt weder es erbärmligs Gfiegg un e Lurggerei, u kes enzigs Brösmeli Angscht u Wärchgeischt. Es nähm ein nume wunger, daß der Brunne nid o no dehinger blyb u daß der Rouch no zum Chemi usmög.
172 I däm Glöis sy dem alte Wüetherech syner Gidanke glüffe, bis ihm Annemareili het ’s z’Morge bbrocht. Du het er du ändtligen afen e Möntsch gha, wo-n-er vor ihm e Bännete het chönnen uslääre:
«Es geit nöien aber einischt wärklig zue z’üsem Huus! Der Chöttizug hätt es nötig gha, für die Lüt us em Näscht z’bringe! Der ganz usändig Morge nüt weder es Kniep un e Schlampamperei, mi chönnt d’Gälbsucht drannen ufläse! We’s dene Lüten i d’Schueh donnereti, gieng kenen es Schritteli strenger vürersch! Der Tüüfel möcht der Nirberei zueluege!»
«Eh, Großätti, i wett mi nid so druber eryfere, du ploogisch di nume sälber!»
«Für was sött i mi nid ergeren un eryfere, we men alls mueß lo höötschele, wi’s höötschele will un e kem Schnurpfgring es Wörteli darf säge! Gras hätt i dä Morgen es Fueder welle mäje, gäb im Vorderhuus numen öpper die hingere Viertle hätt glüpft gha! Aber wi wär es de ggange? De hätt’s wider gheiße bi de Dienschte: Er wärchet numen üs z’Leid; er wott is wider z’schange mache! U dernoh wär die ganzi Fulänzerbanden us der Grasig glüffe, hei go um d’Huseggen ume stoh u d’Naselöcher tröchne. U zletscht wä der Buur cho, hätt mi furtgheißen un agschnallet: Mach, daß d’ i ’s Hüsli uehe chunnscht, du verhöhnscht u vertüüflisch mer myner Dienschte, daß i vierzähe Tag nümme mit ne cha gschire!»
«Eh, es isch nid so bös. Mir sy mit Wärche jo ganz styff nohe. Es geit an angeren Orten um die Zyt ou nid dürhar schützig. We d ’s numen ou chönntischt e chly g’laßner näh!»
«G’laße näh, eso wi die zwe Ruehbetthängschten im Hingerhuus, meinsch de! Es ischt halt nid eme n-jedere 173 ggä, sövel ring dür d’Wält z’cho, bloß mit tubäklen u ruehbetthöckle. Die chöi wohl gaaggen uf ihrem chlynne ringwärchige Züügli obe! Wen i dert wä Meischter gsi, die hätt i mängischt ou angersch i d’Gäng ggä. Das chäm mer grad no äberächt, daß i mer die sött zum Byspiel näh. Un i möcht wüsse, wi me do chönnt glaße bliebe, we me so nes Ungermälcherli gseht uber e Brunnemischt trätsche wi nes chrämpfigs Säuli! Der Holzboden i d’Chnöiäcke, das wär der besch’ Tokterzüüg für settigs Gschmöis.»
«Jä lue, Großätti, es geit nümme däwäg. Ei Zyt isch nid alli Zyt. Hüürmehi darf me nid meh mit de Dienschten uscheisere, wi du albe to hescht, süscht gheie sie ein der Pündtel vo hütt uf morn vor d’Tür. Aber i mueß goh, u du wärischt ou baas, du giengischt e Strich uus, öppen uf d’Heimisegg uehen oder süscht uf ene Syten ume, so müeßtisch nid alls gseh u chäämischt wider e chly z’grächt!»
«I wirden allwäg i mynen alte Tage no afo i der Wält ume lamele für nüt u wider nüt! Meinscht öppen i soll ou de Heege nohfahre wi d’Stadtlüt im Summer, un ou eme n-jedere Vögeli unger e Stiel uehe gugge u luege, gäb ’s haslig Loub gäng no a de Hasle wachsi u d’Schnägge gäng no zwöi Hörner heigi? Das paßti mer grad no! Was siegi ächt d’Lüt derzue? Wi lang gieng es ächt, bis es hieß: Wott’s ächt der alt Wüetherech tööde oder wott jetz dä i synen alte Tagen o no ne fule Hung wärde!»
«Jä nu, so mach, was d’ witt – wäm nid z’rooten ischt, isch nid z’hälfe.» Dermit het es d’Tür i d’Hang gno un ischt wider gäg em Huus ahe.
Wo-n-es dert zum z’Morge cho ischt, het es gseit: 174 «Großätti ischt aber nid guet im Strumpf. Machit de, daß dr bizyte vom Huus ewägg chömit!»
«Ho, dä isch doch gäng im Oktober! Weder mi wird si däm alte Cholderi öppe nid starch z’achte ha», macht d’Büüri.
Der Buur het gschwige; d’Dienschte hei e Nase voll yzoge, u Annemareili het gschlückt, was es gärn hätt möge säge.
Nom z’Morgen isch der Ungermälcher erscht rächt lang bim Brunnen umegstriche, u wo-n-er gseh het, daß der alt Wüetherech vor em Hüsli steit u dry luegt wi Schybi, het er äxpräß mit der Jumpferen afo tschänzlen u re Wasser agsprützt. Aber wo Annemareili unger d’Chuchitüre cho ischt, het das Spiel ufghört, u Häiseli isch mit der Gable gäg em Mischthuuffe zue gnötschelet. Pressiert het es ihm richtig e ke Bohne. Uf em Mischthuuffe obe het er d’Gablen i Arm gno, ’s Surggeli vüregsuecht u vo verlegen isch no lang gäng ke Red gsi.
Zerscht het müeße der Pfyffechopf usbohrt wärde, nachhäre Oten i Byßer gmacht, un ersch de het me die ganzi Gschicht chönne zsämesetze. Dernoh ischt Häiseli druflos, d’Tubakblooteren us em Sack vürez’loche, un jetz het ändtlige chönnen ygmacht wärde. Aber so ne wichtige Sach mueß sy Zyt ha. Bryseli um Bryseli wird andächtig gfasset. Häiseli het eso Sorg, daß ihm nüt abfall, wi der Pfarrer, wen er mit de Fingerbeerine ’s Wasser us em Toufstei nimmt. U Bryseli um Bryseli wird andächtig gschöpperlet; ’s letschte Gymmeli vom Pfyffechopfrand ahegwüscht, d’Tubakblootere zuedräjt – derzwüschen albeneinischt mit nütnutzigem Lächle gäg em Hüsli uehe gschilet – u gluegt, gäb sie besser i der rächte oder lingge Chuttelitäsche Platz heig. 175 Natürlig het es ou no Zyt bruucht, für ’sch Zündhölzlidruckli z’sueche, natürlig het das ou no zersch gnau müeße gvisidiert sy, gäb es no usgsej wi albe, natürlig het men es Hölzli ou nid so gleitig chönnen erwütsche, u natürlig hätt es müeße gfellig goh, we scho ’s erschte bbrunne hätt. Zwöi, drü hei müeßen azündtet sy, un allimol het müeße nohegluegt wärde, wo das ächt heig, u schließlig ischt Häiseli druber yhe cho, daß die Pfyffe z’fescht gstopfet syg. U wo alls güsele nüt gnützt het, wott er mit em Mässer der Tubak usegrüble u mit der Ymacherei vo vor afo.
Bis dohi het si der alt Wüetherech uberha; aber jetz ischt ihm d’Ystützi aggange. Mit länge Schritten ischt er cho z’loufe gäg em Mischthuuffe zue, heitigeblauen im Gsicht. Es het ne gschüttet vor Töibi.
«Woscht jetz ändtlige drahi, oder mueß dr zerscht dy Hochmuetsgring i Mischt ahe drücke, daß d’ merkscht, was d’ z’tüe hescht, du verfluechte Gnürxihung!» brüelet er wi ne Löi.
Häiseli het langsam ’s Pfyffli dänne to, gradglychlig Schölleli um Schölleli verzetterlet, glächlet u troche vüredrückt:
«Dä Mischt seit dir nid Heer! U was i mache, geit di e Dräck a!»
Do isch es gsi, das Wort, wo der alt Wüetherech schier z’tod gschmirzt het.
«Nei, es geit mi nüt a. I mueß’s öppe gnue ghöre. Aber we d’ nid en elände Luuser wärischt, so schämtisch di glych vor mer, d’Zyt däwäg go z’verplämpelen u z’verglünggele.»
«Blos du mir, wo-n-i hübsche bi! D’Büüri het erscht äbe vori gseit, dyne heig me si nüt z’achte. U mach 176 nume, daß d’ jetz de dänne chunscht, süsch schieße dr e Gablete Mischt i ds Gfrääs, de hörscht am erschten uuf wauele!»
«Was, du Schnuderbueb!» brüelet der alt Wüetherech. Er isch mit eim Satz uf em Mischthuuffen oben u packt Häiselin bim Chrosse: «Du mir! Wart, Pürschteli – di – will i – no chrümme ...»
Häiseli lot d’Gable gheie, fasset ou Grif, verstellt, u der alt Wüetherech het doch no Üebig gha, gäb er ne het möge bodige. Er het müeße chychen öppis erschröckeligs, un es het nid vil gfählt, wär er sälber ungerdar cho. Aber am Änd het er em Chnächtli d’Nase doch i Mischt ahe drückt u gfrohlocket: «So ne – settige leide Gägel soll – no nid – a mi – cho schmöcke!»
Uf das Gschärei sy der Buur, der Mälcher u Annemareili ou cho z’springe, für z’luege, was wider los syg, u sogar d’Büüri het no gleitig vürersch chönne. Mi het die zwe Zängger usenangere to; aber es het no öppis gchoschtet, gäb Häiseli het welle luggsetze. Das alte Kamel soll ihm nume no einischt uf e Mischthuuffen uehe cho, de well er ihm de mit de Gablezinggen ahe zündte, het er poleetet.
«Gang du jetz zum Brunne», seit ihm Annemareili, «du gsehsch jo uus wi ne Möhr! U putz de nume ’s Muu guet, es ma’s gar wohl erlyde!»
«Mischt het er mer dröit i ’s Muu z’schieße, dä Luuser, wo-n-ihm e chly ha welle Bei mache», chürchlet derwyle der alt Wüetherech. «U das soll üserein anäh, so vomene myggerige Fotzelchnächtli!»
«Jä, worum losch di mit ihm a! Wi mängischt ha dr scho gseit, du sollisch di gar dehinedewägg nüt meh drymische! Aber es treit alls säge häl nüt ab!» schmählt der Buur.
177 «Bifihl du mira dem Füür, es söll nümme brönne! Schryßit mer mynetwäge der Gring ab; aber der Schutz het use müeße. Un i ha nen emel bauchet, wen i schon en alte Störpel bi! Aber d’Dienschte wäri ou nid däwäg, we sie nid gäng Rügge hätti bi der Meischterschaft!»
«Das isch nid wohr, das lo mer nid säge», fahrt Gläis uuf, «i ha de Dienschten ou gäng abbroche!»
«So soll si die chratze, wo-n-es byßt», spängelet der Alt.
«Das wurd öppe mi agoh», lächlet d’Büüri spöttisch, «weder nid, daß es mi öppe vil plooget. Am Änd cha me d’Dienschten ou nid lo bihandle wi d’Hüng. Süsch müeßt me de wider all vierzähe Tag uf Bärn go ne Leiterwage voll Chnächte reiche, wi-n-es albe im Vorderhuus syg der Bruuch gsi.»
Jetz wä bim Alte wider ’sch Füür im Dach gsi. Aber Annemareili het gseit:
«Ufghört jetze! Gseht dr nid, daß der Schumeischter dür ’sch Strößli uuf chunnt!»
Das het bschosse. Ime Buurehuus häicht me die dräckige Wösch nid a d’Stroß, we’s angersch z’machen ischt. Der Buur u d’Büüri hei si näbenume gmacht. Aber chuum sy sie ab der Gaß gsi, ischt Häiseli scho näb der Wätterwang vüre cho der alt Wüetherech uswöielen un ihm am Hingere topple: «Wärmüeterech! Wärmüeterech! Wärmüeterech!»
«Brüel du nume, du Chrutwasserlappi, i ha di emel pouktet, u das tuet mer no mängi Wuche wohl», het der Alt triumphiert, d’Hüslitür zuegschlage u si gsädlet.
I der Wohnstube vom Huus hingäge het’s gäng no so süüferli dönnerlet.
«Worum hescht ihm jitze nid z’grächtem der Marsch 178 gmacht», het d’Büüri gseit, «daß er ändtligen ufhört, ’s Muu i alls yhe häiche?»
«Ach, was wosch doch! Häiseli ischt ou en uverschante Sackermänt! U schließlig isch es doch gäng der Vatter! U we me däicht, wi-n-er albe gwärchet het uf däm Heimet, so düecht’s ein doch ou nid rächt, daß er e kes Wörtli meh sött z’säge ha. E hitzigen ischt er gäng gsi; aber mit Wärche het ne de ou niemmer möge.»
«Heh jo, das wird sy, du seisch es emel gäng. I mueß das Schmürzele wäg em Wärchen öppe gnue ghöre. I wett ou gärn meh mache, wen i gsünger wä. Weder es müeßti no angeri ou gnüeger tue u herter i Chnebel byße, wen i ’s Vorderhuus nie gseh hätt.»
«I ha dr doch nid welle schmürzele; aber du chaisch nid sy ohni z’stichle!» fahrt Gläis uuf u traabet uhirsche zur Stuben uus.
Das isch der Wuchenafang gsi im Vorderhuus, Chyb u Stryt u Tuble. Gläise hei die Wort vo der Büüri i Ote gstoche, meh weder daß er erzeigt het. U d’Büüri hätt no mänge Tag chönnen uf enes guets Wort passe, we nid grad e Chueh cho wär, wo lengeri Hörner gha hett.
Am Mändig nomittag isch nämlig Gmeinratssitzig gsi. Gläisen isch das nid wytersch unkumod cho, er isch froh gsi vo deheime furt. A der Sitzig het er der alt Breiteche-Buur, Thuris Vatter, troffe; die zwe hei d’Chöpf gäng öppe zsämegstreckt. Es ischt en abgcharteti Sach gsi unger ne, Thuri u Annemareili müeßi es Paar gä zsäme. Sälbe Mändi aber isch der Breiter eso puckte gsi u het Gläisen eso mutze Bscheid ggä, daß dä ganz verwungerete gsi ischt. Die ganzi Sitzig het er nohegstuunet, was er ächt emel ou dem Breiter 179 widerdienet heig. Un er het si vorgno, dä no der Sitzig z’Red z’stelle, un er het gueti Triftig ubercho. Der Breiter het gseit, er müeß no i Hingerbach hingeren es Chalb go gschoue. Un eso het es si ganz vo sälber gmacht, daß die zwe eleini dür e Grabe hingere glüffe sy. Jetz isch Gläise glyeinisch der Schnabel ufggange. Der Breiter het zersch no chly Fisimadänte gmacht; aber dernoh ischt er ou mit der Sprach vüregrückt. Wi me vernähm, heige sie im Heimisbach-Vorderhuus gloub jetzen e früsche Tochterma usgläse u nöie gar e vürnähme, glehrte! E Buur syg gloub für das hübsche Töchterli z’weni, es müeß nöien jetz e Heer zuehe. Däwäg het er gföpplet u gstichlet, bis Gläis ufbbrönnt ischt u het bigährt z’wüsse, wo das düre haagi. Du het der Breiter der Chropf gläärt. Gäb me de im Vorderhuus würklig nüt gwüßt heig, wi-n-es am Meisunndi-z’Nacht im Heimis-Pintli ggange syg, wi ’s Annemareili ihrem Suhn gmacht heig? Leid, das müeß er säge, heig si das Meitschi bino. Die zwöi wärdi schynt’s öppen öppis zsäme ha z’chälze gha, wi das unger lidige Lüte wylige vorchöm. Es wär ou gar nüt gsi z’säge, wen es nen öppen e chly i Baaren uehe bbunge hätt, settig’s syg men am Wybervolch gwanet. Aber daß es ne vor eme ganze Tanzsaal voll däwäg z’schange gmacht heig, düech ne naadisch doch de ubertribe. U Froue fing der Arthur de zächne für eini, we’s numen uf das abchöm. Das wett er de däm Meitschi z’wüsse to ha. U hingersinne tüej me si de uf der Breiteche no lang gäng nid, wen es im Fal scho das Schumeischterli hürati.
Jä, was de eigetlig ggange syg, u was es de gha heig mit em Schumeischter? het Gläis gfrogt u so dumm drygluegt wi ne Sou, we’s näb ere-n-in e Glungge 180 haglet. Das syg ihm jetz ’s neuschte. Nid es Wörteli heig er gwüßt.
Heh, was ggange syg mit em Schumeischter? Annemareili heig Thurin der ganz usändig Obe der Rügge gchehrt u mit em Schumeischter es Wäse verfüehrt, wi we sie scho morndrischt zsämen uf d’Hochzytreis wetti. ’s z’Nacht zalt heig er ihm natürlig o, u hei chönne heig er ou mit ihm. Eso heig’s sy Frou verno für ne gwüssi Wohrhit.
Öppis chrüzmilionecheibs eso, het Gläis ufbigährt. Der Sach well er de no einisch der Faden abschnyde. Das Schumeischterli soll nume churzi Zyti ha. Däm syg es Bad i der Mischtgüllen usse sicher, wen er d’Nase no einisch z’wyt vüre heig.
«Jä Achtung gä mangli’s allwäg; schynt’s syg dä Schumeischter ganz es abgfymts Invidudium. Er chönn nöie gar gruusam ordeli tue vor de Lüten u rede wi nes Buech. Bi der Schuelkumission söll er ou scho der Fueß im Hafe ha. Weder settig sygi de hingerrucks die, wo men am meischte heig z’schüühen u die, wo nen am meischten ybildi i ihrem magere Hochmuet. Es bitzeli der Mähre zum Oug luege schad nüt, we’s scho nume wäg eme Schumeischterli syg. Är, der Breiter, heig’s de no so halbersch däicht, die Alte wüsse nüt dervo, daß das Meitschi well uber d’Stangen usschlo.
Nid e Ton heige sie gmerkt dervo, het Gläis versicheret. Des Schumeischtersch heig me si doch nid g’achtet. Mi heig ehnder no ggloubt, er well im Hingerhuus luege zuehe z’schmöcke. Nienerfür syg er allwäg nid go gnuetue mit Fuhrehacke. Aber daß er eso ne uverschante Hung wä, a Annemareilin z’däiche, sälb wä ein nid im Troum z’Sin cho. U daß si das Meitschi so wyt chönnt 181 vergässe, well ihm nid rächt yhe. Vermuetlig sygi das nume Schnäggetänz gsi.
Eh jo, het der Breiter wider ’sch Wort ergriffe, mi sött meine, es sött si eire nid lang zwöie, gäb sie uf em Breitehof wett als Büüri yhe hocken oder eme Schumeischterli go hälfe sy lääre Chuchischaft hüete. U vilicht, daß der Arthur däm Meitschi e chly z’weni heig gchlütterlet un es ne destwäge heig wellen i Baare spränge. Aber eme Wybervolch syg i dene Teile nie z’troue u daß sy Junge no meh däwäg müeßt der Chratte trääge, das wett er schi de verbätte ha. Drum wär es vilicht am gschydschte, mi leiti däm Meitschi glyeinischt es Hälfterli a, daß ihm ’s Näbenuusgümperle vergieng. Jo, heiß das, we men im Vorderhuus emel no glyche Sins syg wi früeher.
Jä ihne syg das meh weder umen aständig, het Gläis yfrig versicheret. Un öppe blutts ließe sie Annemareilin de ou nid goh.
Wäg em sälbe wurd es si de speter scho öppe mache. Vorläufig wär numen afe nötig, daß me mit dem Meitschi z’Bode redti, u das wi eh wi besser. Nid für das, daß es de öppe müeßt zwängt sy, bhüetis, es Sühniswyb chönn me de uf der Breiteche gäng no useläse, wo me well, un öppe wytersch aha tät me de nid lang. Aber der Jung well jetz einischt wüsse, gäb ha oder lo. Leitere zum Galge z’trääge, syg er schi de nid gwanet. Wen ihm’s das Meitschi nid eso guet chönnt, so hätt er wahrschynlig scho vo der erschte Liferig gnue ubercho; aber es wärchigs, buschigs gfreuts Wybervolch syg Annemareili, das müeß me säge, u drum well me für das Mol no näbedüre luege.
Un es zwöits Mol chömm so öppis nümme vor, het si Gläis ufglo, für das well er guetsy. Sött si de das 182 Meitschi würklig welle sperigs mache, was er aber nie chönn gloube, so wärd men ihm de wys u wahr mache, wär im Vorderhuus Heer u Meischter syg. Der Jung söll de am Samschti-z’Obe cho luegen u Bscheid reiche; bis denn wärd si de der Luft wohl dräjt ha.
He nu, so well men jetz die Sach lo Tat sy. –
Dermit isch der Breiter gäg em Hingerbach zue sys Munichalb go ufsueche. Aber das Munichalb het e dicki Schwanzrüebe gha, isch faltsch zeichnet gsi u het i de Haxe gfählt. So het’s emel der Breiter bihouptet, u ghändelet isch nüt worde, heißt das emel um enes Munichalb nid.
Gläisen isch die Gschicht mit em Munichalb ou nid ganz gloublig vorcho. Item, er het si nid lang do druber ufghalte, er het süsch der Chopf voll Gidanke gha. So ganz sicher ischt er doch nid gsi, daß er de mit Annemareilin liechts Spiel heig. – Er het scho gwüßt, daß es de unger Umständen es herts Chöpfli ufsetze chönnt. U wen es im Fal öppen i dä Schumeischter vernaret wä, sälb wä de vom Tüüfel, het er däicht. Erzellt heig es no hie u do von ihm u ne grüehmt – weder was – mi heig z’Heimisbach hinger uberhouts es Gheie gha wägen ihm, u bi Samis syg das e Wärtigkeit zsäme, wo-n-är nie heig chönne bigryffe. He nu, mi wärd de gseh. ’s Beschte wärd sy, mit der Frou afe druber z’rede ...
Scho am angere Morge het Annemareili Kunzinen ubercho, dem Vatter i d’Hingerstuben öppis go z’hälfe. Ohni daß ihm öppis Bös’s z’Sin cho wär, isch es uber d’Schwelle trappet.
«Was isch, was soll i?»
«Hm», hüeschtelet Gläis, «i hätt nume welle frooge, was du am Meisunndi-z’Obe mit em Schumeischter gha heigischt?»
183 Het ächt öpper das Müntschi gseh, wo-n-ihm ggä ha? däicht Annemareili u wird rots. «Hoh, was sött i mit ihm gha ha? I möcht doch wüsse, was i mit ihm söll gha ha!»
«Das wirscht öppe sälber am baaschte wüsse. Der Nar heigisch gmacht mit ihm, wi nid gschyd, dr von ihm lo z’Nacht zalen u ne mit der hei glo.»
Jetz het’s Annemareilin scho chly gliechtet; aber ganz wohl isch es ihm doch nid gsi bi der Sach. Gloge het es nid gärn u die ganzi Wohrhit gseit ou nid.
«Emel afe z’Nacht zalt het er mer nid un ubernacht gha ha nen ou nid. U wäg em der Nar mache, weiß i nid, was d’Lüt gseh hei. Tanzet han i mit ihm u glachet, u gsunge hei mer alli zsäme. Weder das wird mer öppe niemmer welle verbiete, u wytersch han i nüt mit ihm.»
Jetz het’s Gläisen ou gliechtet.
«Es isch der ou nützer, du heigisch ne nid ubernacht gha. Dä windig Schmöckuuf het hie nüt z’sueche. Er soll si nume nid erfräche, do wellen az’peschte, süscht chunnt er de usufer ab der Zetti!»
«O, Grund hätt men ou nid, däwäg uber ihn usz’fahre! Das ischt ou e schöne Dank für die Hülf, wo-n-er is gleischtet het, wo Adolf ischt ungfelig gsi.»
«O wen er öppe grächnet het, er uberchöm de derfür d’Schweschter, so hätt er schi wüescht trumpiert!»
«Däwäg rächnet er drum nid. Dernäbe glouben i nid, daß si es rächts Meitschi syne hätt z’verschäme. Aber Chummer z’ha bruuhit dr kene wägen ihm. Nume schämt’s eim ganz a, wi dihr von ihm redit. – Sy mer jetz fertig?» ...
«Wart nume no chly, es brönnt niene!»
«Worum hesch de nie mit em Thuri tanzet?» frogt d’Muetter.
184 «Wil ne nid cha verputze!» antwortet Annemareili unbsinnt.
«Wiso nid?»
«Wil er mer zwider ischt.»
«Worum sött der jetz dä zwider sy? E settige ryche, hübsche, nätte Purscht, vo de nättischten eine, wo me gseh will.»
«Wen er e chly minger guet wüßt, wi ne rychen un e hübsche daß er ischt, gfiel er mer vilicht baas. U chly minger e gmeinte, nid e settige Goggo. Er louft jo desume wi der ufgstänglet Hochmuet.»
«Dummheite», seit Gläis, «wen einen um Wybervolch grützet, so pützlet si e n-jedere. Däich doch a dä schön Hof, wo d’ chaischt ermanne! Hunderte täti a dym Platzg d’Finger schläcke bis a d’Ellboge hingere!»
«So schläck sie mira, emel i bigähre nüt.»
«Jä, meinscht öppe, mir redi nume so für Passelidang? I will der scho säge, ig ha mit em alte Breiter alls abgmacht, wo mer mitenangere vom Gmeinrat hei sy; es git do nüt meh z’wärweise.»
«Ohni mir es Wörteli z’säge! Meinsch, das gang nume so vom Wirtshuus bis i Chehr, wi bi me Chalberhändeli – u nachhär vo eir Chrüpfen a die angeri – i löj mi däwäg vürersch binge u mach nid mux? Dorzue wirden i de wohl o no öppis ha z’säge!»
«Nüt z’säge hescht; z’folge hescht, we d’ weischt, was das heißt!» Gläise het d’Stimm glougnet, er het müeße hueschte, ischt ufgsprunge, het d’Füüscht gmacht, uf d’Zäng bissen u vor Töibi nümme gwüßt was afo.
«Was wettischt ou dergäge säge?» het jetz d’Muetter en Alouf gno. «Chaisch es de nid sinne, was das für nes 185 Glück isch, dert Büüri z’sy? Besser chaisch es doch dyr läbelang nie mache, bis doch nid es settigs Evi!»
«I ma ne weiß Gott nit!»
«Was hesch de ou um ’s Himmels wille wider ihn?»
«I weiß schier sälber nid, wi-n-ech’s säge söll. Es isch mer eifach gäng, er syg nid düruse lutere. I trouen ihm nid; er isch nid der Süferischt. Wen er e chly trouche het, un er eim aluegt, düecht mi albe, wen i nume die dickschte schipperige Gloschli allizsämen anne hätt.»
«Öppis sturms eso!» fahrt Gläis wider dry.
«Nüt troue! Wär chan ihm öppis leids nohrede? Ke Möntsch!»
«Aber i chönnt nie mit ihm glücklig wärde, u drum zwängit mi nid!»
«Ach, das isch doch es erleidigs donnersch Gchäär! Eifach du nimmsch ne!»
«Un i nime ne nid!»
«U du nimmsch ne!» brüelet Gläis u schlot mit der Fuuscht uf e Tisch, daß schier der Zopfen abfahrt.
«Un i nime ne nit! I mueß de derby sy mys ganze Läbe lang, nid dihr. U we dihr e ke Verstang heit, so mueß i ne sälber ha.»
«So öppis darfsch du ein säge, du leide Strupf du! Isch das der Respäkt, wo du vor dynen Eltere hescht ...»
«Schütte mi nume! Schlach mi nume! Reich es vierfachts Seel, u wyde mi uus, we d’Freud hescht! Aber dem Breitehof-Suhn schlosch d’ dermit ke Frou i d’Fasson. U mir Respäkt i Lyb o kene. Vo wäm hätt i Respäkt sölle lehre, we Vatter u Muetter sälber kene hei vorenangere?»
«Das wird di weni agoh! Uberhouts hesch du z’folgen u nid usez’höische! Wei de no luegen ob du mi zum 186 Lugner machischt oder ob i der dys Steckgringli brächi. Am Samschti-z’Obe chunnt er di de cho frooge, bsinn di bis derthi. Aber lue, was d’ machscht, we der guet zum Rot bi, du chönntsch de no greuig wärde. Jetz gang – i ma di nümmen aluege!»
Er het ihm no ne Schupf mit uf e Wäg ggä.
Wi Annemareili ischt us der Stube gsi, het d’Muetter ihre verpläärete Chopf hinger der Schöibe vüre gno u gjammeret:
«Was woscht an ihm reise? Nid es Tröpfeli Ougewasser het es gha! Es treit alls Zuespräche nüt ab; es nimmt ne nid, das eifalte Stöckli!»
U Gläis isch dür d’Stuben uuf un ab, het ghibnet, wi wen er am Ersticke wä u gchnirschtet:
«Wybergringe – Wybergringe! Der Tüüfel reis’ öppis an ne! Abwehre hätt men ihm sölle mit Hängen u Füeße – Himel u Hell vorstelle, es dörf ne nid ha. De wär es ihm vo sälber a Hals gfloge, u ke Tüüfel hätt’s von ihm wägbrocht! ...»
Er het wider einisch d’Türen i ds Schloß gschmätteret, daß sie schier us den Angle ggumpet ischt ...
Das isch die Zyt düren es Läbe gsi im Vorderhuus! Allbott het’s öppis z’flueche ggä. Der Buur het bständig drygluegt wi ne toube Muni; d’Büüri het g’achet, un Annemareili het verbisse. Zum Tisch isch es nümme cho, u Vatter u Muetter syn ihm ou us em Wäg, wi wen es rüdig wä. Dernäbe het es, gäb wi schwär es ihm ggangen ischt, sy Sach gmacht.
D’Dienschte hei o gmerkt, daß im Vorderhuus der Spat usghänkt het. Ei Morge het Lisi, d’Jumpfere, hinger em Fuettertennstööri mit em Mälcher druber verhandlet:
«Es isch gwüß wäg em Breiteche-Traguner; i ha’s 187 wohl möge ghören i der Chuchi. Är wett’s, un äs wott ne nid. Sie hei öppe lut gnue gredt. Hergott, wi het dä Alt usgchneischtet! I ha allbott gloubt, er chläpf’s.»
«Es ischt aber ou es dumms, we’s ne nid nimmt.»
«O, was weiß i de nöie no. Richtig ermanne chönnt’s nie meh, sälb wohl. Weder dernäbe, öppe der gaarigischt ischt er de no nid.»
«Wiso de?»
«Heh, zum Byspiel am Mei-Mändig am Morge hei sie nen ou gseh bim Hüsli-Lusi use cho.»
«Bim Schallhas Lusi, – was du nid seischt!»
«Bim Hagel! Wär hätt ggloubt, daß das vürnähm Heri zu däm liederlige Taascheli gheiti!»
«Öppis tüüfels eso!»
«Jo, gäll emel ou! Do cha me’s Annemareilin emel nid verarge, wen es scho nid z’äbene Füeße dryspringt. Es müeßt jo doch däiche, er tät nachhären ou angere näben ihm yhe schleipfe.»
«Süscht het me nöie no nid vil Unguets von ihm ghört – er wird öppe sy volle gsi.»
«Schynt’s. Wunger nähm es mi nume, gäb Annemareili öppis dervo wüß. Es het mer schi scho geschter gäng zwöiet, gäb i-n-ihm nid sött e Wink gä. Was meinsch du derzue?»
«He, was soll i säge. I der Regel isch me wöhler, mi heig d’Finger nid zum Füür, süsch brönnt me si mithine. U doch glouben i, mi sött ihm’s z’wüsse tue. Es isch doch de eigetlig ’s enzigen im Huus, wo üserein ou öppe für ne Möntsch aluegt, we me sy Sach macht, so guet es ein mügli ischt. Gönne tuet’s ein d’Sach u bigährt nid, daß’s ein uberschej. U duure tät’s ein doch, wen es sött ungfelig hürate.»
188 «Gäll, i söll ...»
«Es ischt nümme nötig», seit ungereinischt Annemareili ussen am Tööri, «un isch guet, weiß i’s.»
Potz bödeliblau, wi sy die erchlüpft!
«Nume möcht i no wüsse», fahrt Annemareili wyter, «wär ne gseh het.»
«He, Lisi söll rede; i weiß nüt, weder was äs gseit het», git der Mälcher zur Antwort u strycht si.
«Samis, die früsch Jumpfere, het ne gseh. Wo sie us em Gaden ahe cho syg u si bim Brunne gwäsche heig, chöm er grad zur Tür uus z’tüüßele. Sie hei der sälb Morge bi Samis welle bache, u wil Gritli ou isch z’Tanzsunndi gsi, het d’Jumpfere welle chnätte. Es söll nöie gar e grangschierti sy.»
«Aber het sie si de nid öppen uberluegt?»
«Sie het sälber afangs no ggloubt, das chönnt mügli sy, u wil är Samis no öppis wenigs verwandt ischt, het sie lieber gschwige. Aber chenne tuet sie ne guet, sie het jo zwöi Johr ganz i der Neehi vo der Breiteche dienet.»
«Jä, wi isch es de uscho, daß es ne gsi ischt?»
«He, wi isch das ggange! Lusi het’s du sälber verpladeret u no mit groß to, wo-n-ihm Samis Jumpfere letschte Sunndi-z’Obe het agmacht derwäge. I bi sälber derby gsi u ha’s mit eigeten Ohre ghört. Es isch ke Zwyfel meh.»
«Guet. Du söllisch Dank ha. U los, Lisi, wäg em angere i der Hingerstube bis de still, u säg’s dem Mälcher o, daß es nid uf die groß Trumme chunnt. I will ech de dra däiche.»
«Wäg em sälbe bis nume ganz rüejig. Vo mir vernimmt ke Seel es Wörteli!»
189 Wo Annemareili ischt eleini gsi, het es e länge längen Otezug to, wi eine, wo ne schwäri Burdi abgworfe het.
*
Die glych Wuchen isch es gsi, sy Gammethalersch im Hingerhuus mit em Muni druus. Chrischti isch zum Chüehziviler go der Schyn löse, un är u Götti sy mit em Tier uf d’Station, wo-n-es am Oben uf em Sibnizug het sollen yglade wärde. Dä Muni isch zwar e freine Schlufi gsi, aber es isch kem settige Kärli z’troue bis d’Hut i der Gärbi ischt, u drum het men erchennt, es wärd besser sy, we zwee mitgangi, es mög de gä, was es well, so wüsse sie si liechter z’hälfe. He nu, dä Transport ischt emel guet vür ggange. Der Zürcher Händler, wo nen uf der Station het agno, e gspaßhafte, buschbere Mändel, isch mit em Chouf guet zfride gsi. Er het scho wylige mit Gammethalersch ghandlet u allimol die gröscht Freud gha, wen er der Götti eso rächt het chönne mache z’brichte. Drum isch es ihm uf ene gueti Fläsche nid abcho, im Gägeteel, er hätt’s druuf abgseh gha, em Götti es Tipsli az’häiche, wen es z’mache gsi wär. Aber no der zwöite Fläsche isch Götti ufgstange u het Guet Nacht gseit; do het alls Astränge nüt meh abtreit.
Uf em Heiwäg sy die beede Kundine näbe den erschte zwo Wirtschafte ohni Wärweise vorby. Bi der dritten u letschte het es aber doch du Göttin düecht, dä Fläschewy heig ne nöie durschtig gmacht, un es Föiferli obedruuf ghörti nid zu de ubertribene Sache. U Chrischti isch nid derwider gsi.
Im sälbe Wirtshuus ischt e luschtigi Gsellscheft ghöcklet. Der Wirt het d’Handharpfen uf em Chnöi gha u Lieder ufgspilt, die angere hei gsunge derzue, un es sy 190 Pürschtle derby gsi, wo’s no hei losgha. Das het’s em Götti chönne. Er het bsungerbar churzi Zyti gha un isch guet z’Gäggels worde. Wo der Halblyter isch tülpet gsi, hätt der Wirt no gärn eine verchouft, u schließlig het Götti nohegseit, aber bloß meh für ne Dreier. Es ischt aber doch du no e Halbe druus worde, u gueti Roß lö nüt lo stoh.
So redige wi ’s sälbmol ab em Heigoh isch Götti nid gschwing worde. Ganz holdsäligen ischt er gsi, es het ne erlächeret, einischt uber angerischt. U albeneinischt het er Chrischtin es chlys Müpfli ggä.
«Dä chäppersch Neueburger wott mer gäng schier um d’Bei ume lyre. Hinecht hätt i jetz bim Herguleß i mynen alte Tage no nes gnots es Chräbeli erwütscht.»
«O, es wird nid so bös sy», het Chrischti glachet. Es het ne nume milions luschtig düecht.
Z’Heimisbach hinger isch scho alls im Bett gsi. Wo sie gäg em Vorderhuus-Stöckli, wo Annemareili gschlofe het, zue sy, seit Götti ungereinischt:
«Weisch, Chrischti, was i jetz miech, wen i no zwänzgi wä?»
«Wi wett i das chönne wüsse!»
«De gieng i Annemareilin go pfäischtere, uf my-armi-tüüri!»
«Aber Götti, Götti!»
«U das miech i!» seit Götti ganz ubersüünige. «Lue, Chrischti, was syd du u Hans für Gütterler, daß dr ech es settigs Meitschi löt vor der Nase wäggstibytze! Usschwarte sött men ech – brätsche mit eme Wöschbrätt, bis i Äcken uehe! Es git im ganze Heimisbach-Grabe – jo, Herguleß Bodechlapf! im ganze Bärnbiet e kes meh eso. Dä, wo das erwütscht, het syr Läbelang Hohfyrtig! 191 D’Bei söttit dr ech abloufe bis zu de Chnöien uehe, für’sch z’ubercho – u tuet kenen e Wauch! Aleh, Chrischti, gang pfäischteren ihm einischt!»
«Eh herrje, Götti, was chunnt di jetz emel ou a?»
Mi het wohl gmerkt, daß es Chrischtin scho ganz chatzangscht wird, u das het Göttin erscht rächt i Gusel bbrunge.
«Du bisch mer e Held, Chrischti! I mueß däich für di go rede. Soll i-n-ihm es Hämpfeli Steindli a ’s Pfäischter uehe trybe?»
«Der tuusig Gottswille nid! Hör uuf! Was sött i ou by-n-ihm?»
Chrischti het ganz gschlotteret vor Chlupf. Eso wi-n-är Annemareilin het gschoche!
«Emel däich nüt Bös’s, chönnt der nützer sy, süscht schlieg i di ungspitzt zähe Schueh dür e Boden ab. Öppen e chly zue-n-ihm uf ’s Ruehbett höckle, öppis Wärkligs brichte u luegen es Müntschi z’erfelse, das wurd ...»
«Schwyg, schwyg! ’s Flügeli ischt jo offe, es chönnt’s ghöre, es chönnt’s ghöre!»
Sälb wä Göttin doch nid aständig gsi. Er het eigetlig bloß Freud gha Chrischtin z’ängschtige.
«Chumm, chumm!» seit er sälber erchlüpften u fot a loufe.
«Guet Nacht mitenangere, schlofit de gsung!» tönt es vom Pfäischter oben ahe hinger ne dry. Sie hei Annemareilin ganz dütlig a der Stimm gchennt. «Herguleß Bodechlapf! Eh du myn! Jetz het das Schwäbelhäxli allszsäme ghört! Eh aber – eh aber – eh aber!» chüschelet der Götti u staabet dervo, wi wen er gstole hätt.
192 Es het aber nid der Aschyn gmacht, daß er am gsüngschte gschlofe heig. Mornderischt ischt er der ganz Tag mit eme Gsicht desume glüffe, wi wen er es Huus azündtet oder eine umbbrocht hätt. U drygluegt het er ganz schwärmüetig un Achen usglo, läng, läng! «Isch’ ou mügli, daß d’Nacht un es Tröpfli Wy ein däwäg chöi ubertüsle! U de no so ne alte Gritti! Eh du myn, wi wird mi das Meitschi i d’Häre näh! Wen i’s nume Samin chönnt säge, aber i schäme mi – i schäme mi! Settig Fülisprüng no i däm Alter! Eh aber ou – eh aber ou!»
*
Am Samschti-z’Mittag het Annemareili no einisch dür d’Chnüttlete müeße. E chly minger wüescht weder ’s erschtmol isch’s aber doch ggange. Gläis het ygseh, daß er mit Ufspringen u Wüeschttue nüt abbringt. Aber we Annemareili gmeint het, es bruuch nume sy Trumpf wäg em Hüsli-Lusi usz’spile, de heig die ganzi Machetschaft es Änd, so het es si o verrächnet. Afangs het men ihm’s nid welle gloube. Das syg alls zsäme verdammts Wybergchätsch. U wo me’s du het müeße gloube, het der Vatter einewäg nid welle zruggbuechstabiere. ’s beschte Roß schlöj einischt uber d’Stange; dessitwägen erb der Thuri glych einisch der gröscht Hof u verstüüri am meischten i der Gmein. Annemareili regier so gärn u bifähl so gärn; dert chönn es de die großi Büüri spile, chönn Chnächten u Jumpfroue kumidiere, chönn all Tag ’s Beschten uf em Tisch ha, chönn wärche, was ihm wohltüej, chönn im Gält nume so chrüschlen u bruuchen ohni Borge; i Syden u Samet chönn es si lo yrumpfe; Schesefahrten u Badkure dörf es si gönne, churz, es chönn es Läbe füehre wi d’Vögel im Hirsch. Gläis het 193 dä Rung sy Thägscht besser gstudiert gha, sogar ’sch Visitegoh u ’s Meiezüüg het er lo ufmarschiere.
Aber alls Lööke het bi Annemareilin nüt agschlage. Lieber, het es gseit, wett es der ermscht Pürschtel hürate, wo-n-es de dörft uf ihn goh u ne rächt vo Härze chönnt achten u liebha. Nid daß äs ame schöne Burewäse nid o sy Freud heig u der Rychtum nid wüß z’schetze. Aber mit Rychtum eleini syg es no lang nid gmacht, lieber wäri-n-ihm ordliger Lüt. Wi’s a der Breiteche här u zue gang, vernähm men öppe vo de Dienschten u Handterchslüte, wo dert gschaffet heigi, gnue: Es wäj e suure Luft dür d’Hushaltig. Grobi bösi Wort, hässelen u schnelle, trümpfen u stichle, kes rächts Guetmeinen u enangeren-abnäh, so stang es. U vor däm heig es e Gruuse, lieber wett es go Jumpfrou sy, weder in es settigs Huus yhe hürate. Wi übel men a settigem läbi, erfahr men öppen im Vorderhuus bi ihne sälber gnue.
Gäb jetz das Schmürzele scho wider müeß afo, het Gläis ufbigährt. Das syg ihm doch nöien afen e disen-u-äine-Manier, daß me de gäng der Stäcke well umchehren u den Alte dermit recke. Do chönn me wärchen u bösha u husen u raggere, u nachhäre chömi die Junge u welli eim no ’s Mösch putze statt si z’ungerzieh. Was äs doch vom Wältlouf wett verstoh, es settigs unerfahrnigs Gschöpf, wi-n-es no syg! Dümmersch louf kes unger der Sunnen ume! Angeri Lüt müeßi schindten u raxe u bringi’s trotz allem Chuumtue nie zu öppis Rächtem, un äs, wo chönnt die rychschti Büüri wärden i der ganze Gmein, stoß sys Glück mit Hängen u Füeße von ihm. Mache, daß me ring dür d’Wält u ungwärchet zum Huuffe chöm, das syg d’Chuscht vo de Rüebe. Einisch gsej es de das no y, aber denn syg es de z’spät.
194 Annemareili hätt do druuf guet chönnen antworte; aber es het der Vatter nid meh welle höhn mache, u lang gäng het kes meh es Wort gseit.
Ändtlige fot d’Muetter wider a rede:
«Öppe vil bravs isch es vo däm Thuri richtig o nid, un erzwänge hulf i’s doch jetz ou nümme. We’s sött unguet usecho, müeßti mer i’s doch de es Gwüsse mache.»
«Ho jo, mach du-n-ihm jetz ou no der Chopf groß! Hätt äs mit ihm tanzet u ne mit ihm hei glo, er wä däich de nid zu dem Schleipfeli ungere gschloffe. Grad äs ischt am meischte d’schuld.»
«So! Meinscht am Änd, i hätt mi sälber sölle häre gä? Du bischt e Vatter!»
«Hoh, du hättsch nen öppe gäng chönnen im Zoum ha. – U de, was meinscht, was söll i de em alte Breiter säge? Schäme cha mi de vor ihm – wi ne Schuelbueb dostoh!»
«O, i meine, es wä Grunds gnue, si angersch z’bsinne. Vermuetlig hei sie uf der Breitechen ou schon es Töndli ghört, es hätt süsch chuum sövel heilos pressiert. Yhespränge hei sie ein welle, gäb der Lärme gang, verlöt ech druuf! U vor settige schlächte Lüte sött me si de no müeße schämen u ne nid dörfe d’Zäng zeige? We’s numen um das ischt, d’Antwort will i de dem Junge gä, daß der Alt ou gnue het dervo.»
«He nu, we d’s zwänge witt, so zwäng’s, stiere dy Setzchopf düre! Aber greuig wirsch di, lue de nume. Lue de, wi’s chunnt! Der Huuffe gheischt um u ziehscht zletscht der leidischt drunger vüre! Numen eis möcht der no säge: Wen d’ doch im Fal öppe no a Schumeischter däichscht ... ehnder jagt i di zum Tüüfel oder 195 verchief der Hof u gieng nach Amerika ... Es het e ke Gattig u het e ke Gattig! Sövli schön, sövli cheibe schön, wi alls gstimmt hätt – un jetz alls verchachlet! Gschyder wä gsi, es hätt is alls i Grundboden ahe verhaglet ...»
Dermit isch der Tschuepp uus gsi. Annemareili isch froh gsi u nid froh. Es het gwüßt, daß es jetz für Wuchen use die guete Tage gha het u im Vatterhuus der Stärne verlore. Un es ischt ihm schwär gsi.
Am Oben isch es zytlig i sym Stübeli ghocket mit der Lismete. Aber d’Lismeten ischt i der Schooß glägen u der Chopf i der Hang. Däwäg het es nohegsinnet un i ’s Liecht gstuunet. Hundert Gidanke syn ihm dür e Chopf gfahre un e Teel rächt bitteri. Es ischt ihm wider einisch schwär z’Gmüete cho, was der Sin u Geischt vom Vorderhuus syg, u meh weder einischt ischt ihm derby es heißes Tröpfli über d’Backen ahe grünelet. «O wi schön wä ’s Läbe, u wi ring gieng ein ’s Wärche, we me derby chönnt eso rächt zfriden u bignüegsam sy u nid es n-jedersch numen a ihns sälber däichti! Aber we gäng eis dem angere zuestoßt, was es cha, eis ds angere d’schuld git, we öppis lätz geit, we me den angere alls bös usleit u nid vo Härzen es Freudeli gönnt, we me nie gnue gseht u nie darf der Chopf voruufha u verschnupe, de isch men arm, gränzelos arm!» Das u no vil angersch het es i de Gidanken ume tröölt u zerglideret. U mängischt, wen es de nes Räble ghört het, isch es de zsämegfahren u het si wider bsinnt, wäm es erwarti u was es de well säge.
Ändtlige, wo’s gäge de halbe zwölfe grückt het, isch dä Bsuech cho. Annemareilin ischt e chly ’s Bluet i Chopf gschosse, un es het stercher gschnupet, wo’s dem späte Gascht d’Tür ufgmacht het.
196 Früsch grassiert, pützlet wi gäng, e Dütschi im Röhrli, isch der Thuri yhe gspaziert.
Daß die Tür eso hurti ufggangen ischt, het er für nes guets Zeichen agluegt, ganz chäche gueten Obe gwünscht u scho gmeint, er syg Hans Obenimdorf. Ganz ungschiniert het er Platzg gno u d’Bei von ihm gstreckt. Aber wo-n-er du bim Lampeschyn Annemareilis Gsicht rächt gseh het, ischt er doch du wider schier ire worde. Es het nid grad no schön Wätter usgseh zwüschen Annemareilis Braue, u Trümeli het es ou ganz es trotzigs gmacht.
E chly verläge isch Thuri wider ufgstange, het der Huet abzoge, zwöi, drümol mit de Fingere ’s Hoor ertrichtet, un i Gidanken uberschlage, we me Vögeli fo well, so müeß me süüferli tue. Er het afo ’s Meiezüüg rüehmme, d’Umhänglispitze biwungere, gfrogt, gäb Annemareili dä Lampeschirm sälber gmacht heig u bi wäm sie heige das Ruehbett lo mache. Er ischt wider abghocket, het im Photographiealbum bletteret, welle wüsse wär dä u dise syg, u gäb Wüetherechs mit denen un äinen ou verwandt sygi. U bi däm allem isch es ihm gsi, wi eim, wo uber ne waggeligi Latte louft; er het nid gwüßt, we’s nen i Graben ahe schlot, u vergäbe probiert, sichere Stang z’ubercho. Us Annemareilis mutzen Antworten use het nen öppis Höhnisches ggüselet u gstoche, es het ihm ’s Bluet i Chopf tribe. Aber er het wider gschlückt u gschlückt u verbissen u ischt i Ruehbetteggen ubere grütscht. Er het Annemareilin gheißen o zue-n-ihm cho z’höckle; aber es het gseit, es heig’s nöie nid im Sin. Jä, für was es ihm de ufto heig, u was es eigetlig wider ihn heig? Das möcht er jetz einischt wüsse. Sit Samis Spinnetli syg es gäng eso puckts wider 197 ihn. Äb si jetz das derwärt syg, wäge dennzemol no gäng so nes Chöpfli z’mache. Mi säg öppe mängs, we men e chly Wy im Chopf heig, wo nid für Ärscht ufz’näh syg. Uberhouts wüß är de öppen ou, was si schick. U verbängle löj er schi de nid gäng, am Änd gäb es de süscht o no zwöi oder drü Meitschi uf der Wält, u z’verschäme heig me si syne wohlöppe nid.
He jo, das wärd wohl eso sy, het Annemareili gspöttlet. Das het Thurin no meh gguslet, un er het si afo uflo un ischt in es Rüehmmen u Großhansen yhe cho, daß es fei so het gstouche. So und so vil Bremie nähme sie bi der Viehzeichnig, so und so vil Roßgringe luegi bi ihne dür d’Baarelöcher, so und so vil Garbe mach men uf der Breiteche, u bi däm u däm heig me de o no Usglöjes.
Derwylen ischt Annemareili mit em Rüggen am Schafteggen agläge, het uf d’Schuehnasen ahe gluegt, un um d’Muleggeli ume het’s ihm albeneinisch kurios zocket. Es isch fasch gar warte gsi, er rächnin ihm no vor, wi ne große Mischthuuffe daß sie uf em Breitehof heigi u wivil Bschütti daß sie machi.
U würklig isch der Thuri mit syr Brejammlete no lang nid fertig gsi. Wo-n-er der Hof gnue het errüehmt gha u derzwüschen yhe gäng vürnähm der Rouch furtblost u ’s Schnäuzli ermarteret, ischt a d’Reie cho, wi guet ’s de ne Frou uf der Breiteche chönn ha. Mi hätt wääger chönne meine, es chäm eini schier i Himel. Aber es stolzes Froueli müeß es de sy un es sydigs, grad eis wi Annemareili syg. U we’s ihm rächt syg, so well er scho morn d’Schesen aspannen u welle sie go d’Ringe choufe. U dermit ischt er ufgstange, het Annemareilin wellen obenyhe näh u scho ’s Muu büschelet, für ihm es 198 Müntschi z’gä. Aber statt eme Müntschi het er e tüechtige Schupf ubercho mit em Füüschtli.
«Rüehr mi nid a, we der guet zum Rot bi!» het ’s nen agschnallet u ne derzue agglitzeret, daß er zrugg gfahren ischt.
«Was söll jetz das wider heiße?» stagglet er ganz verschmeiete.
«Das will i der jetze klarmache. Weisch, wo d’ highörscht? I ds Hingerhuus-Hüsli ghörsch de! Verlüffe hesch di! Dert ischt eini, wo si lot obenyhe näh u wo vilicht nötig hätt, daß du ’re ne Ring chüfischt!»
Thuri isch füürzündtigerote worde.
«Was seisch du do! Was isch do gredt worde? Wär het do öppis gloge?»
«Es wird wohl nid gloge sy, süsch bruuchtisch du nid so rote z’wärde.»
«E verfluechti Lugi isch es, wen öpper öppis gseit het!»
«Lue mi a u säg das no einischt!»
«E verfl...» Aber Thuri het müeße d’Ouge z’Bode schlo u het kes Wort meh vürebbrocht. Ungereinischt reckt er uf e Huet u wott zur Tür uus. Aber Annemareili het ihm der Wäg verstellt.
«Gsehscht, lougne treit nüt ab. Wart jetz nume no chly. I ha lang glost; i will jetz ou no nes Wörteli mit der rede. Du, der rych, hübsch, gmeintnig Traguner, wo si niemmer syne het z’verschäme, ab em Breitehof, wo me sövli Garbe macht, sövli Zeichnigschüeh het, wo’s e Frou hätt nid die tuusigschti eso, du bischt e settige miserablige, dräckige Fink u gheisch zu me settige Möntschli ...»
«Annemareili!»
199 «He nu, mi seit albe: Dräck löscht ou Füür! Weder das geit mi nüt a, das isch dy Sach. Aber chuum e par Tag nachhär chunnsch du fräch zu mir u woscht mit mir go d’Ringe choufe – e leidi Sach isch es, e gränzelos e leidi ...»
Annemareili isch so erbitteret gsi, es het e längi Zyt ke Silbe meh usebbrocht, u ’s Ougewasser ischt ihm heiß uber d’Backen ahe gschosse.
«Mi sött meine, du hättisch dyr Läbelang no kem ufto!» chnirschtet Thuri ändtlige.
«Emel eim vo dyr Sorte nid, un i darf eme n-jedere frei u frank i d’Ouge luege. Un uverschannt isch es vo dr, das zsäme z’zelle. We du bime rächte Meitschi gsi wärischt, wo me chönnt gloube, es hätti di nid schlächt Absichte zue-n-ihm gfüehrt, i wett der nüt säge!»
«Du chaisch mer o däwäg nid Vorwürf mache. Du hesch mi derzue tribe! Grad du! Grad du bisch d’schuld, süsch niemmer! Worum hesch mer’sch sövel leid gmacht! Worum hesch mi eso in e Erger yhe gjagt, daß i vor Töibi nümme ha gwüßt, was i machen u z’vil trouche ha!»
«Wil du eso ne Lehr hescht nötig gha. Wil du hesch gmeint, du chönnischt mit allne Meitschine mache, was d’wellischt, du dörfischt der alls erloube, u nachhäre chnöie sie glych vor der u bätti di a. Für der z’zeige, daß men eme rächte Meitschi nid dörf Dräck apängglen ungstroft. Destwäge hättisch no lang nid bruuche leid z’tue – es git jo süscht o no zwöi oder drü Meitschi uf der Wält. Aber mir wei nid vom sälben Obe rede. Denn heigischt e Ruusch gha. Aber hinecht hescht e ke Ruusch, u doch hesch di erfrächet, mer cho ge nen Atrag z’mache, cho z’großhansen u plaraagge u mi hälfe 200 z’hingergoh u wellen yhez’flisme. Eso ne faltsche, schlächte, elände Kärli bisch du! – Chnirschte nume, dir mueß me ’s Mässer bis a ’s Hefti zuehe lo, gäb d’s z’grächtem gspürscht, wär du bischt! Jetz gang – mir sy jetz fertig zsäme!»
Aber Thuri isch blybe hocke, u mi het ihm agseh, wi-n-es in ihm worglet.
«I cha nid eso vo dr», seit er ändtlig. «Du ubertuesch mer, schuderhaft ubertuesch mer. Gloubscht öppe, es syg mer sider wohl gsi bi der Sach, u gloubscht öppe, i syg hinecht freiwillig cho? I will der jetz alls brichte, wi-n-es ggangen ischt, gloub mer de oder gloub mer nid. Vilicht däichsch doch de chly minger schlächt vo-m-mer. Wo-n-i sälben Obe vom Pintli hei bi», fot er a erzelle u mueß si mängischt lang bsinne, gäb er’sch cha dartue, «hei mi d’Töibi u der Wy schier wirbelsinnig gmacht. Un i goh gäge hei zue. Ungerwägs chunnt mer i Sin, i well doch luege, gäb der Schumeischter mit der hei gang. Am liebschte hätt i ne gottsvergässen abgschmiert. Aber i ha gspürt, daß i nümme rächt uf de Beine bi, u drum ha mer nid trouet. Wunger gno het es mi aber doch, un i wott mi bim Hingerhuus-Hüsli verstecken u luuße. Du merkt mi Samis Hung u macht wüescht. I wirde toube, schryßen e Chnüttel us der Byge u wirfe ne no-n-ihm. Du chunnt er uf mi z’dorf wi ne Löi. I gloube, er hätt mi verschrisse, wen i mi nid hätt chönnen uf d’Räschpebygen uehe flüchte. No denn han i nüt Bös’s im Sin gha, so wahr daß i do bi! Plötzli geit ’s Löifterli uuf, u das Meitli frogt, wär do syg. He, numen i, der Hung well mi näh. So soll i doch innefür cho! U derzue isch es si unger ’sch Pfäischter cho spienzle, i will nid säge wie! ... Erscht jetzen isch es mer lätz i Chopf 201 gschosse ... Am Morge hätt i mer chönne ’s Hoor us em Gring schryße. I ha mi gschämt, i hätt mi chönne go häiche. Aber gscheh isch gscheh.» Er het verschnupet. «U wi geit’s du? Du muescht jetz alls wüsse. Scho die neechschti Wuche schrybt mer das Möntschli e chötzerige, dumme Brief. Ungfeligerwys bin i nid umewäg, wo der Brieftreger chunnt, u d’Muetter erwütscht nen i d’Finger u tuet nen uuf. Sie isch gruusam e gwungerigi u het mer scho öppe ’s Bett u d’Chleider erläse, we sie ggloubt het, es schryb mer eini. Am Obe han i du myner Heiligen ubercho! Eh du myn Gott, was han i müeße düremache – wi het der Elter gwüetet u d’Muetter ghuset. Z’todschlo chönnt er mi wi ne rüdigi Chatz! U mer Himel u Hell vorgstellt, wi das wärd e Lärme gä! Jetz müeß sofort e Frou zuehe, wo mer der Ringgen ytüej. U das müeß sy, gäb alls ustrummet un i der Lüte Müüler syg. Jetz soll i di sofort cho frooge, mit em Alte well er de afe rede. Dernoh hei sie mi ungerwise, wi-n-i nüt söll lo merke, wi-n-i mi söll rare mache, u was i de söll säge, Punkt für Punkt. Un i ha nüt gwüßt weder Jo un Ame z’säge derzue ... U lue, wen i wä nüechter gsi, so wär es nid eso ggange dennzemol. U wen i nid müeße hätt, so wär i ou hinecht nid scho cho, so gärn daß i di hätt zur Frou gha ... U so ne settigen Uflot, wi du meinscht, bin i doch de gwüß ou nid. So lang daß i das verfluechte Gsüff nid gspüren im Chopf, bin i myne sälber. Ersch das zieht ein albe die schreege Gidanke zwäg. U du hesch mi gäng nume bi settige Glägeheite gseh ... Lue, we du my Frou wärischt worde, z’erchlage hättischt di nid solle ha. Das isch mer Ärscht gsi ... Aber jetz ischt alls vertüflet u vercheibet bis dert un änen ume.» Dermit het er der Huet i d’Hang gno u welle goh.
202 «Los jetz no, gäb geischt. Es ischt jetz emel o no eis, daß d’ hesch dörfe vo der Läberen ewägg rede, u gschadt het’s der nüt, im Gägeteel. Es isch mügli, daß i der ’s Yse e chly z’starch ha zuehe glo u der um öppis uberto ha. Es isch mer jetz fascht, es steckti doch no ne guete Chärnen ou in dr. Zeig de, daß es ou eso ischt! Z’hingersinne bruuchsch di mynetwäge nüt, e bravi Frou uberchunnsch gäng no, we d’ dernoh tuescht. Un i wünsche der nüt, weder daß d’ e rächt e verständigi un e gueti uberchömischt. Mach de, daß d’ näb ere bstoh chaischt – un jetz läb wohl!»
«Läb wohl!» seit er, u luegt’s no einischt a, aber nid meh liechtfertig wi albe, nei, ganz ehrfürchtig. Es ischt ihm vorcho, we me gäng bi däm Meitschi chönnt sy, mi wurd verständiger, besser u brever, öppis Schlächts u Gmeins chönn gar nid Bstang ha näben ihm. Un erscht jetz het er z’grächtem gspürt, was er verlore heig. Es het ne düecht, er chönn’s nid verlo. «Lue, i hätt di doch jetz uf e rächte Wäg gärn gha!» seit er mit ere Stimm, wo schier gar nid zum Hals uehe möge het. Dermit drückt er ihm no einischt d’Hang zsäme, daß es fascht het müeße brüelen u schiebt. 203