|
||||||||||||||
| Autoren | ∞ | Werke | ∞ | Neu | ∞ | Information | ∞ | Shop | ∞ | Lesetips | ∞ | Textquelle | ∞ | |
|
|
||||||||||||||
| Autoren | ∞ | Werke | ∞ | Neu | ∞ | Information | ∞ | Shop | ∞ | Lesetips | ∞ | Textquelle | ∞ | |
Anzeige. Gutenberg Edition 16. 2. vermehrte und verbesserte Auflage. Alle Werke aus dem Projekt Gutenberg-DE. Mit zusätzlichen E-Books. Eine einmalige Bibliothek. +++ Information und Bestellung in unserem Shop +++
«Ju-hu-hu-hui!» tönt’s dür ’sch Tääli uus; Schwarz Hans, der Chäser, Jöggi, der Hüttechnächt u der Ärnscht Hälfer, wo sit em Herbscht z’Heimisbach hinger Schumeischter ischt, wei i ’s Hingerhuus z’Obesitz.
Es isch Stei u Bei gfrore. Schuehtöif lyt uf beedne Syte vom Strößli der Schnee. Uber d’Höger yhe het si der Wald etschlage; aber im Tääli nide hangen alli Stöderli voll Biecht. D’Oberflechi vom Schnee gseht uus wi ne bürschtedicke Wase vo wyßgfrornigem Chranzmiesch. Die Schneestüdeli zwitzeren im Mooschyn, es ischt e häli Pracht. Es gseht uus, wi we Füürflämmli luschtig druber tanzeti.
Näb em Strößli zuehe louft i wunderlige Chrümpline der Heimisbach. Aber pressiere tuet’s ihm naadischt nid hert. D’Chelti wott ne schier z’dicke lege; er stoglet si u blybt an allne Stude hange.
Um so ärschtiger loufe die drei Obesitzler dür e Heimisbach-Grabe hingere. D’Chelti schryßt ne schier ’s ober Ääri ab, u bime n-jedere Schritt gyxet u gyret ne der Schnee unger de Schuehsole.
Öppe zähe Minute hinger der Heimisbach-Chäshütte geit e Charrwäg linggs ab gäge de Heimisbach-Burehüseren uehe. Bim Vorderhuus füehrt er grad zwüschem Burehuus u em Stöckli vorby, näb em Vorderhuus-Hüsli, Oberhuus-Spycherli un Oberhuus uehe. 10 Dernoh zieht er schi de dür ne chlynni Muelte hingere u nimmt der Chehr dür d’Schofhaulen uuf gäg em Heimisbärgli u gäge der Heimisegg zue un änefer ahen i ’s Dorf. Bim Vorderhuus-Stöckli spaltet si en Ascht ab u füehrt rächts hingere gäg em Hingerhuus-Hüsli, Hingerhuus u gäg der Heimisbach-Pinte zue.
Dene drei Obesitzler ischt natürlig der Wäg gchanntsem, un unbsinnt näh sie der Rank ob em Vorderhuus-Stöckli düre gäg em Hingerhuus zue. Das ferme Burehuus treit en allmächtigi Schneechappe; am Dachchänel hangen Yschzäpfe wi Pfälzerrüebli, un a de Pfäischterschybe sy ganzi Rüthölzer u Studpörter vo Gstrüel u Yschbluemme.
«Ju-hu-hu-hui!»
«Das isch bim Hungsdiller Schwarz Hanse», ghört me dinne säge, un uf der Stell steit Gritli, d’Tochter vom Huus, vorusse u heißt die Obesitzler fründtlig i d’Stube cho. Bsungerbar em Schumeischter macht es der Chratz u füehrt se dür d’Chuchi, wo-n-es scho hellisch guet no gchocheter Hammen u Surchabis schmöckt, innefür.
«Gueten Obe, Chuppele!»
«Gueten Oben ou!» tönt’s vo allne Syte.
«Luegit öppen amen Ort abz’hocke!» seit Gritli fründtlig u stellt em Schumeischter e Stuehl näbe ’s Ruehbett.
Das isch scho bsetzt gsi. Zwe alt Manne hocke druff, im Egge rächts Gammethaler Sami, der Buur, im Egge linggs Isach, sy Brueder, wo z’Heimisbach allne Lüten unger em Name «Götti» bikannt isch. Beidne zsäme het’s scho toll uf ’s Huppi gschneit, un ihri sufer grassierte Gsichter mit de mächtige Bogenasen u feschte 11 Chinine stiengi emene Statthalter wohl a, so ehrwürdig gseh si uus.
Mit em Ruehbett het’s en eigeti Biwandtnis gha. Das isch scho sit vilne Johre dene zwenen alte Mannen ihres Ort gsi, we sie hei wellen es Ougeblickeli verschnupen u löie. E n-jedere von ne het sys bsungerige Plätzgli gha; nie ischt einen i angeren Egge go abstelle. ’s Ruehbett hätt si säuft dräjt, wen e Verschuß ggange wä. U wen einischt e frönde Möntsch so frävete wä gsi, dert go abz’hocke, de hätt bim Himeldiller das alte Möbel säuft hingerufgschlagen oder e Näbenumegump gno, wi nes cholderigs Roß, wo nid wott lo ryte.
Affäng. Der Schumeischter reckt dene zwene Ruehbettchünigen ehrerbietig d’Hang u nimmt z’nöchscht bim lischepolschterete Thron vo der Dynaschtie Gammethaler Platzg.
Allem a het er denen alte Mannen ou nid übel i d’Ouge gschinne; sie sy emel glyane redig worde u hei ganz styff mit ihm bbrichtet. Einewäg fingt der Schumeischter zwüschen yhe Zyt, z’biougapfle, wär eigetlig alls i der Stube syg.
Uf em länge Wandbank hocket e Zylete Mannevolch: Jöggi, Schwarz Hans, der Kobi vom Oberhuus, der Thuri vo der Breiteche (er isch Gammethalersch no öppis verwandt, aber numen imene Zejegleich usse, näbeby gseit: e flotte Tragunerkaperal) u Sattler-Ruedi u sy Gsell, ’s Chometschyt. Die Sattler mache nämlig grad im Hingerhuus d’Stör, u ’s Chometschyt söll nöie grüüsli e wärklige Fatzikus sy.
Hinger em mächtigen Uszietisch hei si Bänz, der Mälcher, u Chrischti, der jünger Suhn vom Huus, gägen es Chüppeli Meitschi verschanzet.
12 Chrischti isch no i dene Johrgänge, wo eim d’Chuttenermel u d’Hosegstöß allbott z’churz wärde u wo me no mit Armen u Beine dryschlot u d’Fingernegel bruucht, wen eim es hübsches Meitschi z’nooch chunnt.
Drum het sys Baseli, ’s Annemareili vom Vorderhuus, wo näben ihm höcklet, a nüt so Vergnüege, wi wen es dä unbihülflig Pürschtel e chly necken un öppis an ihm ziggle cha.
Allbott uberchunnt dä Chrischti e Träf, daß Bärgli-Hämmes Setteli, ’s Trineli vo der Schüssel-Hütten u Rösi, Gammethalersch Jumpfere, wo der Vorstuehl bsetzt hei, müeße graduse lache.
«Aber wo ischt jetz ou eue Hans? Het er doch jetz nid chönne heicho?» frogt Schwarz Hans eismols.
«Äbe nid», balget Gritli, «es ischt öppe dumm gnue. Grad vormittag chunnt e Brief, der Meischter, wo Hans by-n-ihm ’s Metzge lehrt, heig si mit der Gnyppe ghöie u nöie wüescht, vo heicho syg ke Red.»
«Das ischt jetz ou cheibisch lätz!»
«He allwäg. Aber er het gschribe, mir sollin is de glych luschtig mache, u das wei mer. Aleh, Hans, nimm ändtlig dy Gygen us em Seckli use! Die Meitschi hei scho lang planget nomene Walzerli oder Schottisch. Gäll, du bisch so guet!»
«Hesonusodee, so wird me däich dra hi müeße!»
Jöggi packt uus; Hans nimmt d’Harpfen i d’Finger u probiert es par Läuf un Akkörd, bsinnt si e chly, un jetz geit’s los:
«O herjemmersch, der Sigerischt wott nach Amerika!» E Schottisch isch es. Jöggi fallt y mit Sekundiere wi ne Sibechätzer, un es hout’s gar wättermäßig schön. Die Hächler u Spinnere luegen enangeren a, blyben aber 13 hocke wi ne verpfuschti Hebi. Tanzgeischt hätte sie, we numen öpper der Afang miech. Aber kes wott ’s erschte sy, u dä Tanz geit z’Änd, ohni daß si es Bei verrüehrt.
«I ha gmeint, dihr heigit es Tanzfieber, daß es ech d’Bei schnadeli», lachet der Chäser, «un jetz sy alli abbränntet, u mir müeße vergäbe saage. Gschyder isch’, mir packi wider y!»
Do dergäge wird natürlig wi us eim Rohr use proteschtiert, un Annemareili stichlet:
«Mi cha doch nid go tanze, wen eim e ke Gstabi chunnt cho frooge!»
U Götti meint o:
«I der Regel wär es a de Buebe gsi, az’fo!»
«So mueß me däich no einischt ateigge», lächlet Schwarz Hans. Er het wohl gwüßt, daß im Ämmetal alls sy Zyt mueß ha, bis es si cha chehre, u spilt nen es Walzerli uuf.
Dä Rung warte die Meitschi nid, bis se-n-eine chunnt cho schryße; dene Buebe zum Trumm fö Gritli u Annemareili sälber a. Gar sittig u züchtig dräjt si das Päärli z’ringetum. Das möj die Haschpler aber doch nid erlyde. Thuri u Sattler-Ruedi hei die Meitschi uuf u tüe se vonangere. Eis Päärli um ’s angere schließt a, bis vieri sy; jetz het’s scho rächt ferm gstungget.
Wo Schwarz Hans Ame gmacht het, mueß gleitig der Tisch i d’Chuchi use gfergget sy. D’Hängilampe wanderet zum Ofe hingere, der Vorstuehl i d’Näbetstuben yhe, u d’Stabälle stellt men i d’Egge. Soo, jetz het’s Platzg ggä!
Derwyle het der Schumeischter gäng no so süüferli mit Samin u Göttin gsproochet. Jetz chunnt Schwarz Hans uf ihn z’dorf: «Aleh, jetz nimm dys Gygli o vüre! Du hescht jo niemmere z’schüühe.»
14 Dem Schumeischter isch es e chly zwider gsi. Lieber hätt er no ne Rung gluegt u glost. Aber Wehre treit jo nüt ab; es mueß glych sy.
Gar andächtig luegt die ganzi Stube voll, wi-n-er der Boge tüej harze, u sie mache läng Häls, wo-n-er zur Harpfe stimmt.
Teel dervo hei jo no nie e Gyge gseh gha.
Was sie für eine solli mache, erchundiget si Schwarz Hans.
Es chömm häl nüt druuf ab, sie chönne se-n-all, git Annemareili Bscheid.
«Weit dr ne?» rüeft Schwarz Hans, wi bim Hurnuuße.
«Wi eh, wi lieber!» lutet d’Antwort.
Eis Gurts geit’s los:
«U Schueh u kener Sole dra ...» Es Galöppli wird es sy.
Hui, wi fahrt das ufenangere los! Im Ougeblick hei alli Meitschi Schries. Der Thuri schießt uf Annemareilin wi ne Habch uf enes Leghüehntschi; Kobi stülperet mit Gritlin schreeg dür d’Stube düre – d’Füeß syn ihm gäng no schier am Wäg ab em Tanze – Sattler-Ruedi erwütscht no rächtzytig sys Trineli, u ’s Chometschyt tanzet mit em Rösi linggsum. Rösi räägget u göißet fryli gar grüüseli, het aber doch e Huuffe druff.
Inwähret dessi tüe Sami u Götti uf em Lischethron hinger i aller Gmüetsrueuh napfe. Eis Bei uber ’sch angere gleit, luege sie vergnüegt i das Gstürchel yhe. Wo aber der Schumeischter bim letschte Chehrli afe so rächt gleitig uf sym Instrumäntli ume fislet, hei sie du ’s Zieh vergässe. Kes Oug hei sie-n-ihm meh abgsetzt, bis er isch fertig gsi. Ganz uberno het es se.
«Herguleß», seit der Götti, wo der Tanz uus ischt, «das geit jetz ärdeschön zsäme!»
15 U Sami ischt ou ganz us de Glöise gsprängte:
«Jo der Tag, i mym Läbe han i no nie öppis eso ghört, nei bim Hungsdiller nid. Das hätt i jetze kem Möntsche ggloubt, daß i däm schwarze Truckli innen es settigs Singvögeli nischteti, nei bim Hunghung nid.»
Das isch Wasser gsi uf Schwarz Hanses Müli. Der Schumeischter sälber het abgwehrt; aber mi het ne mit Lob schier übergüldet. Schwarz Hans het tüür u fescht bihouptet, der alt Gyger-Hähnel syg numen e Gägel gsi; we men jetz der Schumeischter ghör, de wüß me de, was Gyge heiß. U schwär syg das z’lehre, potz heiterefahne, kes Instrumänt gäb eso z’sperze. Un i däm Charglöis isch ’s Redli wyter glüffe, daß der Schumeischter froh isch gsi, wo-n-er wider het chönnen ufspile.
Dä Chehr hätt Kobi uf Annemareilin zaalet gha. Aber das nimmt ne bir Nasen u dräjt ne gäg em Pfäischteregge vüre:
«Lueg, dert ischt ou es Meitschi, wo gärn tanzet; worum fahrit dr nid ou mit ihm?» U süüferli chüschelet es ihm i ’s Ohr: «Gang fahr einisch mit ihm; i will der de der neechscht spare!»
Kobi het nid vil dergäge gha, u Bärgli-Setteli, das schüühe, stille Meitschi im Pfäischteregge vor, isch gärn cho.
Derwyle strycht Annemareili näb em Ruehbett düren u lachet im Vorbygoh:
«Ufpaßt, was gspilt wird; jetz will i einisch Chrischtin go traabe!»
Chrischti merkt, daß öppis Unguets los ischt u hätt si am liebschte zur Stubestür uus pfäjt. Aber Annemareili het ne scho bim Zoum gha.
«Alemarsch, Chrischti, jetz mueß tanzet sy! Du 16 muesch das Tanzen ou einischt lehre. Chumm, wei dä zsäme ha!»
Aber Chrischti wehrt si wi nes Füli, wo me s’ erschtmol yspanne wott, wehrt mit Hängen u Füeße.
«Nehei, i wott nid, i wott nid!»
«Eh, das geit emel nid z’tööde!»
«Lo mi lo sy, i chume nid!»
«Wosch de dyr Läbelang eso ne ländtwylige Gritti blyben u luege, wi der die angere d’Meitschi vor der Nasen ewägg stäle?»
«Jä, es treit nüt ab; i wott nid!»
«Gang doch», rüeft Götti, wo a däm Manöver milions het Freud gha, tue doch nid so dumm!»
«Jä, sie lache mi drum de uus.»
«So gib de emen arme Froueli e Batze, es lachet di de wider yhe – chumm jetze!»
Ändtlig steit Chrischti uuf.
«Aber zerscht leisch mer de das steichig Tubakgööneli us em Muu!» kommandiert Annemareili resolut.
Ganz verduzt leit Chrischti sys Stutzerli näbenumen u packt das Meitschi a.
«Nid däwäg, nid däwäg! – so! ...» instruiert es ne, «jetz hüp!»
Das ischt es Fahri gsi zsäme! Chrischti stellt si ou gar gruusam ungattlig häre – Stäcketöritürgg, was macht dä Pürschtel für Höögge!
Gstabiochtig eslet er mit Annemareilin i das Gstürchel yhe, schießt an allnen Eggen a, tütschlet mit den angere Päärline zsäme – hie ne Plutsch, dert e Plutsch! – fichtet mit syne Füeße, wi wen er dür ne Brommbeeristudereten uus müeßt u tschalpet Annemareilin einischt uber angerischt uf d’Zeje. Hätt ne das Meitschi nid gha, 17 e bhüetis, er läg lengschten i der Stuben ussen i syr ganze Läbesgrößi. Vo richtigem Takt isch natürlig e ke Red gsi. Ungereinisch fot Chrischti a schweiben u brüele:
«Es wird mer sturm! Es wird mer sturm! Uhaa! Huu! Lo mi lo goh! Lo mi lo goh!» u polet mit em Chopf hingertsi gäge d’Wang.
«Nit, nit! Das chönnt der e wüeschti Gwanhit gä», helkt nen Annemareili.
«Herguleßsappermänt!» «Eh, der Hungsdiller!» Wi het das die zwe Ruehbettmannen erlächeret!
«So wei mer jetz e chly löien u verschnupe», seit Annemareili.
«Jä, fertig isch’; i chume nümme!» chychet Chrischti u wott si stryche.
Aber das tuusigs Meitschi het ne fescht am Hälfterli: «Nume nid gsprängt; das git nüt us däm Hüehntscheli. La gseh, woscht ächt gunderbiere! Ufpaßt!»
Wo nes früsches Chehrli ysetzt, schryßt’s ne näben ume mit Gwalt u gumpet mit ihm dervo. Annemareili het chreftig Arme gha; aber wo der Schumeischter der höch Ton strycht, meint es doch:
«Öppe grad Sunndi gha isch es nid, mit dir z’tanze. Weder es ischt letschtuus doch scho fei e chly ordeli ggange.»
Das Bryseli Lob het Chrischtin wohl to, wi ere Chatz ’s Chräble hinger den Ohre, bsungersch wil der Götti si nid cha uberha z’stichle:
«Eh aber Chrischti, du hescht weiß Gott Storze gmacht, wi nes zwo Stung alts Chalb, wo ’s erschtmol probiert ufz’stoh.»
«Jo, gflogen isch dä Chrischti, wi nen Adler!» lachet Sami.
18 «We sie mer nid gäng hätti der Fueß vürgha ...» lot si Chrischti uuf ...
«Eh du Gööl! ...» Meh seit der Götti nid; Annemareili het ihm mit den Ougen abgwunke.
«U de», frogt Sami Gritlin, «gisch dene Lüte nüt z’treiche?»
«Mohl, mohl. Rösi macht i der Chuchi usse zwäg. Mir wei jetz bringe.»
Gly druuf chöme Gritli u Rösi us der Chuchi u hei all Häng voll. Rote Wy, Bätziwasser, lutersch u agmachts, Zucker u Zuckerwasser, Chäs u Brot un es ganzes Brätt voll Gleser u Glesli stelle sie uf ’s Buffert un uf en Ofe.
«Chrischti, du schäichsch dem Mannevolch y; i will de d’Meitschi uber mi näh. Dihr wärdit wohl afe ghörig erlächnet sy!»
«Jo, wär wett jetz scho möge», wehrt Trineli ab, «uf enes settigs z’Nacht uehe!»
«Das wird wohl lengschte verrumplet ha!»
«Ke Red! I wüßt wääger nid, wo-n-i ’s sött hi tue!»
«E, öppe so nes Schnäfeli Brot ma me gäng. Süscht sprächit emel de dem Dünne toll zue! Tanze macht Durscht. Setteli, wosch du ne der Chäs noherecke!»
Aber die Meitschi netze chuum d’Züngli, u die, wo der Chäs u ’s Brot nohegä, uberchöme dürewägg Abchabis.
Bim Mannevolch macht Chrischti der Chehr. Weder die Haschpler hei ou nid schwittig to.
«Was nimmsch du, Kobi?»
«Hätt nüt nötig, weder wen es emel mueß sy, so han i ’s am liebschte mit em Agmachte.»
«Thuri, wosch du vilicht lieber Wy?»
«Chunnt nüt druuf ab; i cha alls bruuche.»
19 «U du, Chometschyt?»
«I nimen am liebschte Schnällziehete!»
«Muescht ha! Ruedi, dir schäichen i Agmachten y. Reckit doch ’s Brot nohen u houit ab! Thuri, gryf zue, u du, Jöggi, chumm doch einischt hinger dym Salzchübel vüre, du hesch di doch nüt z’schüühe! Isch Schwarz Hans use?»
Wi Chrischti afot yschäiche, chunnt Annemareili mit eme volle Glas uf e Schumeischter zue – es het ihns düecht, Chrischti hätt däm zerscht sollen anerbiete – u seit fründtlig:
«Cha men Ech’s vilicht bringe, Schumeischter? Dihr heit’s gar wohl verdienet mit Euem Gygen u sicher o Durscht übercho. Es gilt Ech! Tüet mer Bscheid!»
Der Ärnscht Hälfer wird e chly rote, winkt aber manierlig ab:
«I danke, Jungfer Wüethrich. I chan Ech leider nid Bscheid tue; i trinke nämlich nüt.»
«Was Dihr nid sägit! Isch Ech ärscht, oder weit Dr mi numen i Baare spränge?»
«Es ischt eso. I trinke nie nüt, emel nüt Geischtigs, heißt das.»
«Eh, numen öppen es Schlückeli macht Ech emel nüt! Daß Dr ou rächt luschtig wärdit u möjt singe!»
«Luschtig mache chan i mi süscht ou. Näht nume ’s Glas ewägg, es treit nüt ab!»
«Eh der Himmeldonner!» ertrünnt’s em Chometschyt use. Er macht derzue Äuger, wi wen ihm der Tribolet ebcho wä. «Es Glas funkelrote Wy, Räbebluet vom alleribeschte, wo schmöckt wi nes Bett voll Nägeli, es Meitschi, vilicht ’s Schönschten im ganzen Ämmetal, wo eim ’s Glas etgägestreckt, ein alächlet un eim flattiert 20 – un e junge, hüratsfähige Bursch, wo seit: Näht nume ’s Glas ewägg, es treit nüt ab: Das gloub der luterlötig Herr Tüüfel!»
Annemareilin isch die Sach richtig o kuriosig vorcho. «Dihr syt mer jetz e Gspässige. – Gritli!» rüeft es, «Du muesch cho der Schumeischter i d’Stange stelle, er wott nüt näh!»
Gritli chunnt z’gumpe.
«Was isch, was isch?»
«He, er wott e ke Wy!»
«Das wär mer jetz. Näht Dr vilicht lieber es Glesli?»
«Biwahr», lachet der Schumeischter, «mit Schnaps weiß i erscht nüt az’fo!»
«Eh, das ischt jetz emol ou! Fählt’s Ech öppen im Mage?»
«Jä ke Spur dervo. I bi so gsund wi ne Fisch im Bach. D’Sach ischt eifach die: I wott nid trinke; i trinke grundsätzlich nid.»
«Aber um ’s Gottswille, was soll men Ech de gä?» jammeret Gritli.
«Gar nüt; was wett i jetz scho nötig ha!»
«Eh, daß men Ech jetz ou gar nüt cha gä ...»
Gritli isch ganz gschlage gsi, het aber nüt meh gseit. Annemareilin hingäge düechts, däm Schumeischter sött men e chly ’s Zyt usputze, dä hätt säuft chönnen es Gleich tue.
«Dihr chöit Ech jetz wehre!» spängelet es. «Eso wäg eme Tröpfeli Wy wärit Dr emel no nid umcho. Oder syt Dr sövel e Leide? Dihr löt Ech jetz ou vil Ehr atue u syt en Eigelige!»
Annemareili het zletscht ganz es rots Chöpfli gha, u nen agluegt, wi wenn es wett säge: He nu, es ischt emel 21 eso. Es het scho gseh, daß das i ’s Guettuech ggangen ischt.
Dem Schumeischter isch ’s Bluet ou i Chopf gschosse. Aber wo-n-er gseht, wi alls uf ihn luegt, nimmt er schi zsäme zu re ruehigen Antwort:
«Jungfer Wüethrich, daß i nid trinke, het syner guete Gründ, wo Dihr nid chönnet wüsse. Eigeligi isch es nid, u daß i mer z’vil Ehr löj atue, isch mer no nie imene frönde Huus vürgha worde.»
Jetz het Annemareili sy Träf o gha. Es schlängget ’s Chöpfli uuf, wi nes Rößli, wo d’Geislen ubercho het u seit:
«He jo, Dihr heit rächt, es geit mi jo eigetlig hie nüt a. Mynetwäge näht doch oder näht nüt; das cha mir zletscht glych sy.»
Dermit chehrt es ihm d’Schattsyten u geit wägg.
Du meint aber Thuri, är müeß o no öppis drywärmen u spöttlet:
«E, Schumeischter, Dihr wärdit doch nid öppen us fynerem Dräck gmacht sy weder mir?»
Aber im sälben Ougeblick isch Schwarz Hans zur Türen yhe trappet, u gäb der Schumeischter het chönnen antworte, fahrt er derzwüsche:
«Nit, nit! Ufghört mit däm! Zwänge treit nüt ab! Der Schumeischter ischt e gäbige Bursch, aber dertdüren e chly ne chutzelige. U emene chutzelige Meitschi mueß me nid unger d’Arme recke. Er wär imstang u miech’s wi ’s erschtmol, wo-n-er bi mir isch gsi, un i-n-ihm mit Gwalt ha welle Wy ufdringe: Nähm d’Tür i d’Hang u gieng! Aber das sägen ech: We dr ne vertrybit, packen i mys Handörgeli gähligen i ’s Seckli u schieben o. Drum löt nen jetz i Rüeji! Es zieht nume den angere chly meh Dünns!»
22 «Jä, we’s so ischt», seit Gritli ganz erchlüpfts, «de wei mer nüt meh säge. Zwänge wei mer ne nid. Es duuret mi nume gruusam, daß er nüt soll ha. I schäme mi ganz, daß men ihm nüt cha gä.»
«He, weisch was, Gritli, schütt de öppen es Häfeli voll Gaffee ab! Es Schwarzes mit Zucker nimmt er de scho. My Frou luegt si alben ou so z’hälfe.»
«Meh weder ume gärn. Es isch mer nid emol z’Sinn cho, daß er das öppis schetzti. Nume Gaffee!»
«I bi doch zfride dermit», tröschtet ’s der Schumeischter, «i chönnts doch ganz guet süscht, un es isch mer nume leid, daß dr so Umständ heit mit mer un i-n-Ech z’tüe mueß annemache.»
«Um das gheit Ech emel nid! So nes Gaffee hei mer im Schwick gchorbet.»
Dermit het’s Gritlin ändtlige gliechtet gha, u die Gschicht ischt wider im G’reis gsi. Aber e chly kurios het me doch dä wunderlig Schumeischter agluegt. Bsungerbar ’s Chometschyt. Dä het heimligs däicht, das syg der dümmscht Beyeresel zwüsche Bärn u Babylon. Schnaps u Wy vor ihm gseh, wi Bach, u nüt suuffe! We dä nid sturme wärd, gäb’s lang gang, de syg de ke Grächtigkeit meh uf der Wält. Daß Sami u Götti nüt welle heigi, ’s sälb syg no z’bigryffe; aber daß e junge Möntsch allem Gsüff chönn absäge, das syg wider alli Natur. Bsungersch we’s de no ke Batze choscht.
Vo ren angere Syte het’s Bärgli-Setteli agluegt.
«O, we si my Drätti numen o so chönnt feschte mache, daß ne gar nie niemmer meh chönnt verfüehre!» het es by-n-ihm sälber gsüüfzget. Es het der Schumeischter gäng angersch müeßen aluege.
Eismols rüeft Sattler-Ruedi us em Egge vüre, 23 wo-n-er bi sym Trineli ghocket ischt un ihm verstohlnigs e chly ’s Hängli drückt het:
«Gyger, gyg, oder gib der Batzen ume!»
Das het Läbe ggä. Am Polka isch no nes Walzerli ghanget un es Galöppli un e Masurka. Nachhär höcklet der Schumeischter wider es Rüngeli zu den Alte näbe ’s Ruehbett.
«U de, Schumeischter, wi isch es de mit em Tubake? Roukt men ou öppen es Pfyffli oder e Sygare?»
«Fryli, fryli. Do freut’s mi, chönne mitz’mache.» Er zündtet e Stumpen a.
«Das cha mer’sch», meint Götti, «es schickt si ein gäng baas, zsäme z’brichte. Zumene Möntsch, wo o tubaket, han i i der Regel gäng schier ’s besser Zuetroue. Untrouchnig chönnt i ’s ou, welen Ougeblick, daß ’s wä; aber wen i nümme soll mys Pfyffli rouke, de chöi sie mer i der Regel die schwarzi hölzigi Bchleidig cho amässe, weli Stung daß sie wei.»
«Es wär ou gschyder gsi, mi hätt nie agfange. Mi seit albe, ’s Rouke syg e junge Hochmuet un e alti Gwanhit. Mir sy richtig zwe wüescht alt Surggline. Weder es düecht mi albe, we me so nes Pfyffli chönn dürezieh, es mög schier alls goh, wi-n-es well, es syg gäng no az’näh.»
Grad platzget Schwarz Hans derzwüschen u rüeft:
«Schumeischter, die Meitschi wetti es Lied singe. Wosch du ne hälfe mit der Gyge?»
«Gärn; aber was sött es sy?»
«Öppe: Us de Bärge, liebi Fründi ...»
Der Schumeischter stimmt a, u die Meitschi fallen y. Nid, daß es wytersch kunschtlig ggange syg; aber gstimmt het es emel. Setteli u Trineli hei Erschti gsunge, es het fei so gchlingelet, Annemareili u Gritli Zwöiti, 24 schöner nützti nüt, u ’s Mannevolch het noheggaagget, so guet wie öppe mügli. D’Houptsach ischt, es hei emel alli Freud dranne, u mi wird mitenangere fertig. U ’s Chometschyt, wo si derfür usgit, er syg z’Bärn Mitglid vo der Liedertafele gsi, brüelet, wo ’s letschte Gsatz abgspuelet ischt:
«Das gemischte Koor vo Heimisbach läbe hooch!»
Dudernoh het me chly verschnupet un abgroote, es müeß grad no eis uf e Lade: Un uf der Wält sy kener Lüt ... Bim Jodel fallt Jöggi mit der Handharpfen y, der Schumeischter macht mit der Gyge d’Uberstimmig, u die Meitschi jödele, wi d’Amslen amene schöne Früehligsmorge.
Die zwe Ruehbettmanne lege sattli eis Chnöi uber ’sch angere, lö d’Pfyffen i der Hang erchalte, tüe enangere blicke: Ghörsch! u hei, wen i nid ire, schier gar e chly füechti Ouge. Andächtig lose sie, bis der letscht Ton gstorben ischt.
«Das ischt jetz öppis für üs zwee gsi. ’s Singen isch bim Hungsdiller gäng no ’s Schönschte, wo-n-es uf der Wält git.»
Götti seit nid es Wörteli. Ganz vertroumete luegt er i die lääri Luft use. Es wärden ihm öppen alti Erinnerungen ufgwachet sy.
Die junge Lüt sy sälber ganz ab em Hälfterli gsi, un es het se düecht, eso ring syg’s ne no sälte ggange. Drum sy sie rätig worde, sie welli emel no chly zuefahre, jetz müeß grad tapfer gliedet sy, jetz well me die alten einischt ume vürenäh. No mängs hei sie gsunge, bis zletscht einen astimmt:
«Es isch kes Lied so heilig, es Tänzli ghört no druuf.» Gritli möcht no zerscht yschäiche; aber ’s Tanze zieht 25 allem vor. Es mueß d’Gutteren abstellen u fahre. Chuum fertig, ergryft es se wider:
«Jetz isch doch es Schlückli verfalle!» u macht der Chehr bim Wybervolch. Chrischti tuet wider ’sch Mannevolch absäuggen u strängt a u patteret gar grüüsli an ne:
«Aleh, Ruedi, häb di! Seh, Schwarz Hans, gib ihm der Boge! Bänz, mach di o zuehe, we d’öppis witt!»
Wo-n-er zum Chometschyt chunnt, lachet dä:
«Mir bruuchscht nid lang ufz’chötten u der Finger yhe z’ha; i nime gar verfluecht gärn eis.» Er streckt das volle Glesli gäge ’s Liecht u luegt’s eso verliebt a, wi ne Bueb sys Schätzeli. Sogar en Asprach het er ihm no: «Gehe ein, wo schon so viel Tausende vor dir eingegangen sind.» Jetz wird d’Liebi heftiger – er speert der Baarelade wyt uuf u nimmt en Alouf, wi wen er e Mütt Rogge wett uf d’Achsle schlängge ... «äääh! Jux, das tuet guet! O, we’s doch z’Hustage wider möcht blüeje, daß im Herbscht ’s Bätziwasser grooteti!»
Die junge Lüt hei natürlig wider es Schütteli glachet, u die alte Zwee uf em Ruehbett hei enangere wider einisch bblickt u d’Brauen e chly obsi zoge.
Gäb men öppe well es Spiel mache, heißt es gly druuf. Eh fryli! Aber, was für eis? –
Späck ahehoue. – D’Schueh ahewüsche. – ’s Müüsli fo. – Tällertröölle. – Der Alt het d’Nachtchappe verlore. – Eso het’s Vorschleeg grägnet. – Zletscht am Änd wird men einig, mi well Tällertröölle, so chönnen alli hälfe.
Gritli sorget für nes hölzigs Fleischtäller, u die Bueben u Meitschi tüe si paarwys zsämen u vertuuschen ihrer Näme. Ruedi heißt jetz Trineli, u Trineli heißt 26 Ruedi. Eis steit z’mitts i d’Stuben u stellt ’s Täller uf e Rand, daß es steit wi nes Redli. Nachhäre wird es z’ringetum zwirblet, eso wi me ’s öppe Chingen uf em Tisch mit eme Föiflyber tuet vormache, we men emel eine het. – Wi ’s Täller im Louf ischt, wird der Name vo däm ufgrüeft, wo’s söll uffo. Das springt uuf u luegt ’s Täller z’erwütsche, gäb es brättwys uf em Bode lyt. Wär vergässe het, wi-n-er jetz heißt, oder e Gstabi ischt u z’spät chunnt, mueß es Pfang gä.
Natürlig suecht eis ’s anger yhe z’spränge, u mi setzt nid lugg, bis die meischten es Pfang erleit hei. Es isch mit allne groote weder mit em Thuri nid. Drum darf er der Pfängerverwalter mache, un jetz geit der Houptgspaß los: ’s Pfängeruselöse.
Thuri nimmt es Pfang i die verschloßnigi Hang u frogt:
«Was mueß das mache, wo ’s Pfang sys ischt?»
«Drei Frooge biantworte», wird vorgschlage.
«Wäm ghört das Pfang?» frogt er wyter.
Rösi tuet e Göiß. Sy Fingerhuet isch zum Vorschyn cho. Es ischt ihm verflüechtelet zwider.
«Alemarsch, i d’Chuchi use!» wird bifole.
Dinne rotet men ab, wi die erschti Frog söll lute; nachhäre rüeft me:
«Jo oder nei?»
Rösi däicht, das syg allwäg längs wi breits; aber plötzlig schießt ihm dür e Chopf, sie wärdi öppe frooge, gäb es schon e Schatz heig.
«Nei!» rüeft es härzhaft.
Am Lachen a merkt Rösi, daß es die lätzi Trätte trappet het.
«Jo oder nei?» rüeft’s dinne zum zwöitemol.
27 «Isch es mit em Nei nid guet cho, so will i probiere, ob i ’s mit em Jo besser preich. Oder soll i ächt no einisch nei säge?» wärweiset Rösi; «aba, i säge Jo. –
Jo!»
Aber dä Rung lache sie no vil erger weder vori.
«Jo oder nei?» zum dritte.
«Es isch doch eigetlig e chätzibocks Sach», uberleit Rösi. «We me nume wüßt, was die donschtigs Schelme wider zsämebbrattiget hei! Mira gang’s go Worb oder i ’s Boll ...
«Nei» räägget es hässig.
Jetz hei sie dinne nid meh bloß glachet. Trablet u bbrüelet hei sie, grediuse.
«Dihr tüet wi d’Nare», chupet es, wo’s wider i d’Stube chunnt. Do het’s früsch widrumen es Jubileio ggä.
Zwüschenyhe ischt Rösin eröffnet worde, was men ihm für Frooge bbeizt heig.
Erschti Frog: Gäb es gäng well lidig blybe?
Antwort: Nei!
Zwöiti Frog: Gäb es o afe heig e Chilter gha?
Antwort: Jo!
Dritti Frog: Gäb eine vergäbe müeßt töppele, wen er am Samschti-z’Nacht vor sys Pfäischter chäm?
Antwort: Nei!
«Aber Rösi, Rösi!» het me vo allne Syte glachet.
Rösin isch gsi, wi wen es in ere Ampeißleren inne hocketi. Es lot d’Bysenäbel ahe, schießt gäge der Tür zue u schnifelet, toube wi nes Brächeschyt: «Dihr syt eifach donschtigs Uflät!»
«Heerguleß!» macht der Götti langsam, u Samin het das ou glunge düecht.
«Das het’s bim Hunghung dem Rösi grad eso müeße 28 preiche. Wen eim e Dräck uf d’Nase ghört, so gheit er ihm nid uf d’Schueh. Däm Grasräägg man i’s gönne.» ...
«Was müeße die mache, wo ’s Pfang ihres ischt?»
«Heh, öppe zsäme spanisch loufe!»
Dä Chehr preicht’s Settelin u der Schumeischter. Dä luegt zerscht Schwarz Hansen a, u Schwarz Hans chüschelet ihm süüferli: «Gang nume, es isch nüt Bös’s.»
«Dihr müeßt mi halt brichte!» seit der Schumeischter un isch gspannet gsi, was jetz goh müeß.
Settelis Bäckli hei ou afo blüeje, wo ’s die Meitschi z’mitts i d’Stuben use füehre.
«So», kommandiert Thuri, «jetz schön ygstange wi zum Härdöpfelschindte. Gät enangere der Arm! Kobi, litsch se-n-a!»
Kobi leit der Naselumpe zsäme zume Bang, chnöiet nider u schlot ne um Ärnscht Hälfersch rächte Fueß. Setteli mueß sys lingge Füeßli dernäbe setze. Es lüpft d’Chleider züchtig, daß ’s schwarze Strümpfli e chly vüregüggelet, u Kobi schnüert ganz manierlig die zwe unglyche Füeß zsäme. Es het Settelin düecht, es gramselin ihm dür ’s Bei uuf bis i ’s Härz uehe.
«So, jetz syt dr verbundthäägglet u müeßt drüümol der Chehr machen i der Stuben ume. Battelion vorwärts!»
Chly gspässig ggangen isch es afangs. Setteli het gwünnd gwünnd schier nid dörfe voruufluege. Es het gförchtet, der Schumeischter chönnt’s ungärn ha, daß er mit eme gringere Meitschi däwäg müeß i der Stuben ume hoppe. ’s Härz het ihm gar grüüseli gchlopfet. Ganz verschämt u demüetig isch es nohe träppelet u het erschröckeli Sorg gha, daß es emel jo nid z’fascht an ihn chöm. Wen es gwüßt hätt, wi guet daß die rote Bäckli 29 sym fyne Bleichmuusegsichteli astiengi, es hätt de ’s Düllerli besser dörfen ufha.
’Em Schumeischter het’s die Sach usgizeichnet chönne.
«We sie de mit drü Mole no nid zfride sy, gä mer ne de no nes Umgängli druberyne», seit er.
Do isch Settelin e Bärg ab. U wo der Schumeischter nachhär näben ihns chunnt cho hocken u frogt, gäb sie de hinecht nid o no eine welli zsäme ha, es gang doch de besser, we me d’Füeß chönn bruuche, wi me well, do isch es Settelin gsi, wi wenn es syr Läbtig no nie öppis so liebs u fründtligs erfahre hätt.
«Was müeße die mache, wo ’s Pfang ihres ischt?» louft der Stei wyter.
«We me nume wüßt, wär der Chabis gstole het!» ruuret ’s Chometschyt. Thuri zwitzeret mit den Ouge dert ubere, wo Annemareili u Kobi stöh.
«Go tschämele!» trumpeetet ’s Chometschyt.
«Het en Yscher», lachet Thuri u wyst die Pfänger vor.
«Potz Stebieh!» wätteret Kobi. «Heit dr is nüt Dümmersch gwüßt az’häiche? Affäng, Annemareili, mir müeße däich dra gloube. Wei mer zerscht um ene Götti oder um ene Gotten uus?»
«Jä, lue, das isch ganz dy Sach. We du söllisch mys Mandli vorstelle, so mueß dr sälber öppis z’Sin cho.»
He nu! Er zieht das Meitschi a der Hang nohe, bis dert ubere, wo Schwarz Hans hocket u bringt sy Thärme vor.
«Gueten Obe!»
«Gueten Obe wohl!»
«He, i hätt do nöjis sölle frooge.»
«He nu, so frog!»
«He, mir hätti der neechscht Sunndi sölle lo toufe.»
30 «Das geit mi nüt a!»
«Jä, mir hätte drum sollen e Götti ha!»
«Geit mi wider nüt a!»
«Jä, i hätt drum di welle für Götti.»
«Däwäg chönnt e n-jedere cho. Mi ischt afe drinn, wi ne Hung i de Flöhne – all Wuche chunnt so ne Stopfi: I sött am Sunndi e Götti ha. ’s Läbes isch me nümme sicher!»
«Eh, tuen is das zum Gfallen u chumm!»
«Jä, Bürschteli, sövli ring geit das naadisch doch de nid! Wi ’s mängten isch es eigetlig?»
«’s sälb isch gäng e chutzeligi Frog», ratiburgeret Kobi i Gidanke. «Sägen i ’s Erschte oder ’s Zwöite, so uberchumen i Abchabis, un er reiset mi zu de Verwandte. Sägen i: ’s Sibete oder ’s Achte, so git er mer e Zuespruch, es sött’s jetz de afe tue. Nei, du erwütschischt mi nid», däicht er u seit lut:
«Es wä ’s Vierte!»
«So, so. ’s Vierte. Mhm! Bueb oder Meitschi?»
«E Bueb.»
«Nu, das ließ si ghöre. Git’s ou e Chindbetti?»
«Däich schier, u wi ne wettigi!»
«U de ne Gotte, was hesch für eini?»
«E jungi, hübschi, lidigi, mit emen uszalte Hof.»
«Lue, we d’ mi alügscht! ... Nimm di zsäme; i cha’s de mit em Ybung gäng no mache, wi-n-i will.»
«Aber du chunnscht also!»
Ändtlige verspricht’s Hans. Aber er zellt no nes Lylache voll uuf, was de a der Chindbetti müeß uftischet sy: Hamme, Brotwurscht, Brootis, Magewurscht, Surchabis u Späck, Strübli, Verhabnigi, Muschelen u Schlüüfchüechli. U de söll er ihm de z’Herrgetts sy, u 31 nume dicke Italiäner ufstelle, wo eim blau Muutrümel mach u der Mage vercheibi; Waadtländer müeß unbidingt uf e Lade.
Die ganzi Stube voll het wohl gläbt a däm Spiel. Ke Wunger, daß Kobin e chly der Chamme gwachsen ischt, un er meint, er syg jetz dür d’Chnüttleten u dörf säuft Annemareilin es bitzeli helke:
«So, Froueli, e Götti hätti mer, sorg du jetz für ne Gotte, du bischt jo ou d’schuld dranne.»
«Wart nume», glitzeret es schynnig us Annemareilis Ouge, «die Zwöidütigkeit will i dr ytrybe!»
Wi ne Schwick steit es vor Trinelin zuehe, grüeßt gar gruusam demüetig, nimmt der Schöibezopfen i d’Hang u wüscht flyßig ab. Es syg erschröckeli es arms Froueli u hätt am Sunndi es Ching z’toufe, wen ihm öpper wett Gotte sy.
«Jä, worum chunnt de nid der Ma cho frooge? Het jetz das ou afen e Gattig, daß ’s Wybervolch sälber mueß go tschämele!»
«Jo, gäll, das isch schier unerhört. Aber my Kobi isch halt gar gruusam e leide, er darf wääger, wääger nid sälber um ene Gotten uus; er isch halt e grüüslige Schlabi.»
«Das isch doch jetz ou strängs!»
«He allwäg isch es e strängi Sach. Aber däwäg het me’s mit em Mannevolch. Nüt isch mit ne! Üserein mueß für alls luege. Sie wei numen uf em Ofe hocke u tubaken u bifäle. Gstroft u gschlagen isch me mit ne syr Läbelang!»
«Heerguleß!» tönt es vom Gutschi vüre.
«So mueß i däich de am Sunndi cho!»
«I wett Ech aha. Süscht mueß i no d’Füeß unger abloufe, bis alls im G’reis ischt.»
32 «Un e Götti, heit dr scho eine?»
Annemareili git mit gläufigem Züngli Bscheid un Antwort, bis Trineli e bstimmti Zuesag macht.
Kobi isch bal e chly schaluus worden u het e suursüeßi Myne gmacht:
«Dir hocket es Tüüfeli im Äcke, weisch!»
Do glitzeret es erscht rächt ubersüünig i Annemareilis ubermüetigen Äugline:
«Gäll, Kobi», triumphiert es, «dir isch nützer, i syg nid dys Froueli. Lue, we du mys Mandli wärisch, so müeßtischt all Tag drümol vor mer uf d’Chnöi un es Spysgöttli bätte!»
«Herguleß Bodechlapf! ...»
«Das hungsdillersch Meitschi! ...»
«Du donschtigs Chrottli! ...»
Göttin, Samin u Thurin isch der Schutz prezys mitenangere losggange, u die ganzi Stube voll het si erschüttet vor Lache.
Dudernoh chöme Jöggi u Chrischti mit ihrne Pfänger a d’Reie. Sie wärde verknurrt, zsämen e Chatzestrigleten ufz’füehre. Sie göh mitts i der Stuben ussen uf alli vieri u chehre d’Chöpf gägenangere. Jetz leit me nen e Garnstrange um e Hals, u mit erschröckligem Mauelen u Raue schryße sie enangeren i der Stuben ume.
Schwarz Hansen u Gritlin nimmt men ou zsämen i ei Wyd. Aber wil äs ’s Husmüetti, un är der Gyger ischt, verfahrt me glimpflig mit ne. Sie müeße bloß e Tanz zsäme tanze.
Dem Chometschyt git men uuf, er müeß e Lugi verzelle. ’s sälb het ihm nid vil z’tüe ggä.
Zletscht hei no Sattler-Ruedi u Trineli dür d’Chnüttlete müeße. Wil die zwöi sy versproche gsi, schickt me 33 se zsäme go ärbbeere. D’Ärbbeeri sy Müntschi, u ’s Ärbbeerichrättli isch Trinelis Müüli. Ruedi mueß eme n-jedere Mannevolch es Müntschi vo der Backe gwinne u ’s im Chrättli versorge – d’Meitschi hei nämlig nüt vom Züüg welle. Trineli het si ou gwehrt, ggöißet, glachet u Ruedin dännegschosse; weder es ischt ihm nid halb sövli ärscht gsi. Wen er das Meitschi nid rächt het uf ’s Göscheli preicht, wird tifig greklemiert:
«’s Ärbbeeri isch dernäbe gheit, la gseh, häb’s uuf u leg’s i ’s Chrättli!»
U Ruedi folget wi nes Schöfli, gäb wi Trineli mit em Naselümpli abrybt u futeret:
«Du bischt e wüeschte Gascht! Schäm di ou rächt!»
Item, ändtlig ischt ou das verby, u Gritli rächnet, mi wärd ghörig uströchnet sy. ’s Wyglas u ’s Schnapsglesli göh wider zsämen uf d’Wanderschaft. Chrischti ischt jetz afe fei e chly tävel u trouet si sogar hinger d’Meitschi z’groote. Er nötiget u strängt alli gar grüüseli a u nimmt sälber wyligen es Schlüheli, für se-n-az’trybe. Das mach doch niemmere nüt, bhetet er, es syg jo nume Ganggeluuriwasser.
Derwyle höischt ’s Chometschyt Gritlin e Milchchachle, stellt se ds ungersch-oben uf e Tisch u leit e Batze druuf – «Der Batze näh» well me. Dernoh verbingt me dem Chometschyt d’Ouge wi zum Blingemuus-fo, schnüert ihm d’Häng uf em Rügge zsäme, wi wen er i d’Chefi müeßt, stellt ne mitts i d’Stuben use, dräjt ne drümol um u lot ne fahre.
Zerscht het er ordli fascht müeßen umetoope, aber wo-n-er einisch der Tisch het erlickt gha, het er no gradeinisch die Milchchachlen o erlängt u der Batze mit em Muu chönne fasse.
34 Jetz söll en angere probiere. Der Thuri lot si derzue verstoh. Ländte het er ändtlig chönne, aber der Batze bloß a Boden ahe gwüscht. Dernoh hätt der Schumeischter sollen a d’Reie cho. Aber Schwarz Hans het im verschleikte süüferli der Chopf gschüttet, u der Schumeischter het trotz allem Rüehmmen u Lööken un Ääke nid wellen abyße.
So soll Kobi! Däm isch’ ou nid rächt watz gsi, weder mi het ne doch ändtligen uber Ort bbrunge. Wi-n-ihm d’Ouge verbunge sy, isch ’s Chometschyt gleitig i d’Chuchi use gschosse, het e rueßigi Pfanne vüre gschrisse, u het se, ’s rueßig Ort obefer, der Pfannestiil uber e Tisch zrugg, a Platz vo der Milchchachle gstellt. Die angere hei däm Manöver gspannet zuegluegt u ’s Lache schier nid chönne verbyße.
«Donnerhagel, tüet mer doch der Gspaß nid verdumme!» dütet ’s Chometschyt u het d’Stirne grunzelet u d’Häng verworfe, wi ne Pfarer uf em Chanzel.
Wi uf Eiere chunnt der Kobi z’tüüßele, schießt wyligen a u gspürt der Tisch. Mit em Ellboge probiert er süüferli, wo die Chachle möcht sy, un ändtlig un ändtlig fingt er sche. Jetz streckt er der Hals u suecht mit em Muu, wi nes jungs Chatzli, wo möcht suugen u ’s Büppi vo der Alte nid cha erlänge. Bscht! jetz strycht er mit der Backe näbetsi uber d’Pfannen ahen u erwütscht richtig e schröckelige Plaß.
Do isch bi de Zueschouere nüt meh gsi vo verha, lut useglachet hei sie. Kobin isch no gäng nüt Bös’s z’Sin cho, es het jo bi den angere vorhinen ou z’lache ggä.
«Lachit nume, i will ne de scho no erwütsche; dihr müeßt nid vergäbe Freud ha!» lot er si uuf. Wider streckt er der Chopf vüre wi ne Jaghung, wo uf gueti 35 Feete trifft. Jetz fiegget er mit em Muul uf der Rueßpfannen umen u drückt d’Muutrümel uuf, wi nes Roß, wo der Haber im Chopfsack nid rächt cha erwütsche.
Eh du liebi Zyt, wi het dä Pürschtel do nes Gfrääs ubercho! Glachet het niemmer meh, ufgschroue hei sie, u ’s Ougewasser isch ne z’schüttinewys uber d’Backen ahe troolet. Es ischt es Gschärei gsi, mi het nid ’s eiget Wort verstange. I allne Tonarten u Regischtere het es dürenangere gchachlet u ggügelet, rein u grob:
«A-hahahahaha! I-hihihihihi! E-hehehehehe!
O-hohohohoho! Herjeses im Himel!
Tuusig Donner abenangere! Aa-hahahahaha! Eh aber nei, aber nei! Hungstuusigsdillerschdiller!
Oioioi, my Buuch, my Buuch! E-hehehehehe!
Sappermänt no-n-emol!»
E Teel hei afe ganz gjammeret u gwehberet vor Lache, u we me gluegt hätt, wäri eh wi nid abgsprängti Hosechnöpf u Häftli am Boden ume gläge.
Wo das Ggiesch u Bbrüel u Glach ischt losggange, streckt si Kobi ganz verdutzten u steit do, wi wen er ’sch Öl verschüttet hätt. Un allimol, wen eis früsch i das vermoonete Zyferblatt gluegt het, mueß es vo neuem afo göißen u lache. Wen albe ’s Chometschyt zu re früsche Schütti agsetzt het, chutet’s u chrachet’s, wi wen im Wald e Tanne gheit, u Thuri isch vor Lache fascht erstickt.
Noh-ti-noh ischt aber doch Kobin e Stallatärnen ufggange, mi heig ihm e nütnutzige Streich gspilt. Es düecht ne so arig; – er läcket es Gymmeli a der Muläschpen u spöit use:
«Was verfluechts heit dr mer beizt? Dihr wärdit mer öppis Strubs a d’Chachle gstriche ha!»
36 Er schryßt u gwaltet u wott si losmache, aber vergäbe, u mi het gseh, wi-n-ihm ’s Bluet i d’Backen uehe schießt.
«Weit dr mi jetz losmachen oder nid!» chychet er u chnirschtet mit de Zänge.
Gärn hätti ’s Chometschyt u Thuri ne no chly lo zable. Aber der Schumeischter geit churzerhang u löst ihm, u ’s Wybervolch het alls grüeft: «Löt ne los!»
U Götti het nachhär ou gseit: «Es ischt rächt eso; mi mueß d’Sach nie ubertrybe.»
Im Hui schryßt Kobi d’Binge wägg u gseht die Pfanne. Er ischt lutertoube gsi.
«So, dihr schlächte Fääl! Destwäge heit dr eso verruckt glachet u to wi d’Chüeh. Das isch mer e suferi Kameradschaft!»
«Mach’s de wi der Jud!» bricht ihm der Götti ab. «Wo nen einen im Chuehhandel bschisse het, seit er: Du hesch mi verwütscht; aber i verwütsche wider eine!»
U Gritli het schon e Handzwähele vürezogen u Kobin wellen i d’Chuchi füehre; aber wi ne Blitzg schießt dä ungsinnet uf d’Pfannen u fahrt dem Chometschyt mit uber ’sch Gfrääs ab, nid öppe süüferli. Am liebschte hätt er ihm d’Pfannen um e Schädel ume gschmeizt un ihm dermit der Gring verschlage. Weder wo-n-er du so hellisch schön het chönne brääme, het’s ihm scho chly bbaaset, u die meischte hei’s dem Chometschyt i ’s Folio yhe möge gönne.
Dussen i der Chuchi schöpft Gritli warms Wasser i ’s Becki u reckt es Pfung Harzseifen ab em Bäichli ahe. Kobi seifet, rybt u het nider, bis schier d’Hut am Wäschtüechli hanget. Derzue het er a syr Täubi gworget u gschlückt un uberleit, es syg gschyder, gueti Myne zum 37 böse Spiel z’mache. Aber die zwee – er het scho gwüßt, weler daß das abchartet hei – sölle si nume hüete, daß sie-n-ihm speter nid einisch schickig i d’Häre loufi. Wen er die einischt unger d’Chlööpen erwütschi ... mhm!
Derwyle het ’s Chometschyt i Naselumpe gspöit u syner Brämsi ou abgfiegget.
Die Lüt sy chly ungmüetlig gsi. «Er isch toube», het’s gheiße. «Wen er’sch nume nid z’grächtem für übel ufnimmt. Gritli, du muesch ne go zfride stelle. Gang chlütterlen ihm chly!»
U Gritli häicht im Stübli der Spiegel ab u geit mit zur Tür uus.
«Gsehsch, es ischt jo scho alls wägg. Jetz nähmt i lieber es Müntschi vo dr weder vori!»
Aber gloubit dihr, dä Kobi hätt e Wauch to? (Er ischt halt no chly jung u dumm gsi, mi mueß ihm’s verzieh!) Bbrummlet het er u ghässelet:
«Aber vo Thurin nähmischt allwäg no lieber eis weder vo mir!»
«E, eh! Du bisch doch nid öppe no höhnne uber mi? I cha gwünnd gwünnd nüt derfür. Es isch scho gscheh gsi, wo-n-i bi i d’Stube cho!»
«Es ischt jetz, wi’s ischt», philosophiert Kobi. Drücke tuet’s ne gäng no. En Ämmetaler ma uf der Wält nüt minger erlyde weder ’sch Uslache!
Wo-n-er i d’Stube trappet, schäicht men ihm mit Gwalt eis y, u d’Gyger mache glyane wider es Tänzli uuf. Thuri hätt uf Annemareilin zaalet; aber das vertröschtet ne uf e neechschten u zieht Kobin us em Egge vüre.
Im Vorbygang gseht es, daß Chrischti wider wott azündte. Im Hui blost es ihm ’s Hölzli uus, u gleitig wi 38 ne Sibechätzer päcklet es ihm ’s Gööneli u stoßt’s i Chittelsack:
«Schäm di doch o, gäng das Dräckgööneli im Muu z’ha! We d’ wüßtischt, wi schlächt daß es dr asteit, du schlänggetisch es i ’s Mischtloch ahe!»
«Gi-m-mer’sch ume, wosch mer’sch ume gä!» fahrt Chrischti uuf.
«Nüt do. Gang du jetz ou wider einisch go tanze! Aber du hescht halt a nüt Freud weder a dym Surggeli u no öppen amene schönen Abbruchchalb.»
Ganz vertatteret luegt Chrischti nohe, wi sie schreegli u steit plötzlig uuf, leit sys Tschäppi a u pfäjt si i d’Chuchi use. Wo der Tanz uus ischt, hocket er dusse z’ungerischt uf der Gadestägen u sürmt.
Was er heig?
He, Annemareili chönn ihm sys Pfyffli umegä, das heig ne de no föifesibezg Rappe gchoschtet, das löj er de nid fahre – u het zum allgimeine Goudium wyter gsürmt.
Do steit ’s Chometschyt vor ihn zuehen u singt:
«Weine-he nicht; denn eine Wält wi di-se,
I-hischt der Trä-nen, die du weinscht, nicht wärt ...»
«Di geit’s emel afe nüt a! Blos du dr i ...» dermit schmätteret Chrischti d’Chuchistüre zue, daß es chrachet u strycht si uber e Brunnemischt hingere gäge syr zwöite Heimat, gäge Stal zue.
«Löt ne loufe», seit Götti glychmüetig. «I gloube bal, er heig schier es Glesli z’vil gha. Er isch schi halt des Gsüffs nid gwanet u ma rein nüt erlyde.»
Item. Wäge Chrischtin het me glych chönnen obesitzle. Mi nimmt albeneinischt es Lied, de wider es Tänzli u mithinen ou öppen es Schlückli Wy oder es Güxli.
39 Längizyti het niemmer gha, u bsungerbar Annemareili ischt ab em Chötteli gsi wi no nie. Es hätt vor Uberigi mögen uber all Tannsdüller uus gumpe.
Ungereinischt springt es mitts i d’Stuben usen u singt:
«U we doch eine chäm,
U wen er mi de nähm,
Daß i de de Lüten us den Äugline chäm!»
«Du donschtigs Chrottli», rüeft Thuri no einischt u mit ere Stimm, wo vor luter Wohlgfallen e Gump uber die höchschte Regischter ubere nimmt. Das Meitschi het ou dernoh usgseh. ’s Chöpfli het’s ganz liecht uf d’Syte gleit, wi nes Blüemli, wen ihm ’s Toutröpfli z’schwär wird. D’Äugli lüüchten us em luschtige Schalksgsichtli wi zwöi glänzigi Schyngüegeli. I de rote Bäckline höckle zwöi Löchtscheli, härzigersch chan es uf der Wält nüt gä. Um das tuusigs styffe Chlappermüüleli ume strycht es Lächle, wi nes Pfyffölterli um enes früsch ufgangnigs Hagröseli. Schwäri bruuni Hoor mit guldigem Glanz hangen ihm i liechte Chrüseline uf d’Stirnen u näbe den Öhrelinen ahe, u ’s ganze Gsichtli ischt eis Läben u Lüüchte. Derzue streckt es syner Ärmli uus, wi wen es nume druuf plangeti, daß ihm eine chäm cho derzwüsche schlüüffe.
Nid vergäbe het’s Thurin gjuckt, das Schwäbel-Häxli go an es Ärveli z’näh un ihm vor der ganze Stube voll es bschlüsigs Müntschi uf ’s Göscheli z’brönne. Aber er het ihm doch nid trouet; das chrotte Wybervölchli wär imstang, eim e Watschen ahez’lädere, daß me no mängs Johr dernoh usglachet wurd derwäge. U doch isch vo däm ryche Breiteche-Traguner d’Red ggange, d’Meitscheni wellen ihm unger der Husschwellen yhe loche; er müeß alli Löcher verschoppen u d’Chleck verstryche, 40 süscht heig er ke Rueuh vor ne; we sie chönnti, so schlüfe sie-n-ihm zganzer Wang y oder chämi wi jungi Wasserstälzli zum Chemi oben ahe z’gheie.
Richtig isch der Thuri nid der enzig gsi, wo-n-ihm Annemareili gfalle het. ’s Mannevolch ischt alls zsämen e chly vernaret gsi i das chätzersch Truckli u het däicht, es lüschtigersch u liebligersch Meitschi fing me wyt u breit e kees. Sogar dene zweenen alte Nüsseren uf em Lischethron hinger het ’s Wohlgfalle läng us den Ouge vüre gluegt. We die zwee wäri Chatze gsi, sie hätte bigoscht afo schnure!
Ganz allne het’s Annemareilis Tue aber doch nid chönne. Gritli zwar het nume glachet, u Setteli het der Fründi bloß zuegrüeft:
«Eh myn der Lieb, was bischt du für nes Ubergitzi!»
Aber Trineli het Sym e Blick ggä, i däm isch gschribe gsi: Wen üserein eso narochtig tät mit em Mannevolch, so wurd me bim Cheib verbrüelet für nes schlächts Trüecht!
Annemareilin isch es ou nid rächt gsi, daß me ’s so aggötzet het.
«Luegit mi doch nid a, wi wen i Hörner hätt!» resiniert es, «mi wird doch wohlöppen einischt e chly dörfe der Ruedi ablo, we’s ein doch so vögeliwohl ischt. Süscht pfif i de uf die ganzi Herrlichkeit uehe. Muuggen u der Labi lo hange cha me bi üs deheimen öppe für u gnue.»
«Jä bhüetis, Annemareili», vertröschtet’s der Götti, «tryb du nume dyner Kuren uus, mir möj ’s gar wohl lyde, süsch gäll, Sami?»
«Wohlöppe», meint dä. «Es git eis kes guets Roß, wen es als Füli nid e chly hingerufschlot u gumpet. Mir 41 hei üsi Sach ou gmacht, wo mer sy jung gsi. Dihr wurdit lose, wen ech tät erzelle, wi Isach einisch vier Necht hingerenangere isch z’Spinnet gsi, un am letschte Morge der Polizeier mit em Ufgibott für i Sonderbundsfäldzug näbe der Gadestägen uf ihn gwartet het, jawole!»
«Dihr syt im Sonderbundschrieg gsi?» gwungeret der Schumeischter. «Dervo tät i-n-Ech de gärn einisch ghöre brichte!»
«He, das cha me de öppen eis mache. Weder hinecht chönnt’s dene tanzluschtige Lütline z’lang goh», seit Götti u verdrückt der Tubakrouch uf der Zunge, wi wen es Hun’g wä. «Singit dihr is jetz no eis, es het is gar bsungerbar wohl gfalle.»
Das hei die junge Lüt gärn to, un es par Jödel hei sie ou no zum beschte ggä: Zerscht der Rämisser, dudernoh der Griesbacher, dudernoh der Neu u zletscht no dem Schär syne.
Schließlig chunnt ne du no z’Sin, e Rundgesang wä o no luschtig. Gritli sorget zersch no, daß die Häls nid z’troche sygi, u druuf fot Sattler-Ruedi a, hueschtet, putzt der Hals u singt:
«Mys Schätzeli het’s wi ne Chatz,
Es cha gar gruusam schmychle,
Chunnt eim, we’s ihm im Chrättli ischt,
Cho chlütterlen u strychle.
Doch chan es de ou zimpfer tue,
U wott si nüt lo gfalle.
U woscht ihm de nes Müntschi gä,
So schnüzt es u tuet chraue.»
«Du bischt e Wüeschte», hässelet Trineli u luegt nen a, mi hätt us däm Blick chönne Zuckerstängeli dräje.
«Hat’s brav gemacht!» fallt der Chor y.
42 «Alo, Chometschyt, mach von dr!»
Dä zwirblet sy Spyrifäckeschnouz u posuunet:
«My Schatz ischt e Sattler,
Het Chometschytbei,
Am Chrossen e Treichle
Wi ne Surbocklistei!»
«Hat’s brav gemacht! Hat’s brav gemacht!»
Jetz wä der Chehr a Thurin. Er poschtiert si, lächlet, strycht ’s Schnäuzli o zwäg, chlemmt pfiffig ’s linggen Oug zsämen u blinzlet mit verschmitztem Gsicht zu Annemareilin ubere:
«My Schatz isch vom Adel,
Heißt Annemarei,
Het zündtroti Bäckli
U schneewyßi Chnöi!»
’s letscht Wort het er nume meh so vermöikt vüredrückt u derzue der Chopf i Äcken ahe zoge, wi wen ihm eine wett e Chlapf houe.
«Hat’s brav gemacht!» päägget ’s Chometschyt.
«Hat’s schlächt gemacht!» gä Setteli u Gritli ume.
Annemareili zieht d’Brauen e chly zsämen u macht es chrumms Müüleli un e gringschetzigi Miene. Mügligerwys hätt es si gar nid so hert g’ergeret, we’s nid grad der Schumeischter hätt müeßen aluege. Aber dä macht es Gsicht, ke Möntsch cha druus klueg wärden u lachet ou kes bitzeli. Ergerlig wartet es, bis d’Reien a ihns chöm.
Derwyle lot Kobi eis styge:
«Hinger em Huus u vor em Huus
Steit e hööhi Bueche;
Meitschi, wen d’ es Müntschi witt,
So häb dys Schnörli zuehe!»
Das het wider zoge.
43 Jetze geit’s uf e Schumeischter z’dorf. Er stimmt a: «Niene geit’s so schön u luschtig, wi deheim im Ämmetal», u d’Meitschi hein ihm brav ghulfe bim Jodel.
Dernoh mueß Schwarz Hans anechnöie. Dä treit es Chilterlied vor, u zwar eso schuderhaft nötlig, daß alls bolzgrediuse lachet. Bänz, dä hätt si welle schleike. Er heig numen e Stimm zum Rindfleischässe, mi soll ne doch nid plooge.
Uha, das gang nid däwäg, hei die angere poleetet, u zwee näh ne bim Chrage:
«Hansjoggeli bätt, oder mir houe dr der Gring ewägg!»
«Nu», seit Bänz, «’s chürzischte Gsatz, wo-n-i cha singe, heißt: Meine Bruscht, die leidet Durscht!»
Ändtligen isch der Chehr a Annemareilin. Das luegt Thurin e chly spöttisch a u singt:
«Der Breitech-Traguner het d’Scheitle schön gstrählt,
Triuldia-triuldia!
U ’s Schnäuzli spitz dräjt, aber ’s Schämdi das fählt,
Triuldia-trilii!»
«Gäll, do hesch für zwänzg», lachet alls zsäme, u Göttin ischt wider einischt e gwaltige Bodechlapf losggange, u dermit het der Rundgesang ufghört, wen er scho no nid isch z’ringetum gsi. Gritli het nämlig wider Mittel zum Gurgle bbrunge u bim Durschtigischten agfange.
«Gäll, Chometschyt, du nimmscht wider eis!»
«Nie lieber weder jetz!» bitüüret d ’s Chometschyt u het ’s Glesli gäge ’s Liecht:
«O du heiliges Chruuselehagdornbirebeeribätziwasser, wi erquikescht du mir die Glider!» U git ihm der Boge.
44 Die angere lache. Mi het si nämlig erzellt, allimol, wen öpper dem Chometschyt z’treichen anerbieti, so syg sy Red: Nie lieber weder jetz! Einischt heig nen einen um Mitternacht us em Schlof ufgsprängt. Mit Fluechen u Poleete chöm das Chometschyt zum Pfäischterflügeli vüre. Druuf säg dä dusse: Chometschyt, nähmischt öppen e Glesel rächte Toteboumlagg! Do syg es gsi, wi wen der Moon hinger schwarze Pöline vüre lächleti: Nie lieber weder jetz!
Währet Gritli fründtlig syne Husfrouepflichte nohgeit, isch Sami süüferli i Stal hingere go gschoue, was sy Erbprinz verüeb.
Chrischti het es Stroubürdeli oder zwöi vüre gschrisse gha un isch bim Liecht vom Meiellatärndli im Stalgang hinger näb em Abbrüchlig gläge. Aber o heie, wi isch es ihm gsi! Der ganz Stal ischt ihm z’ringetum ggangen u der Stär, d’Freuden u der Gäbel u die ganzi Chuehtischete hei Rößlispiel gmacht wi verruckt. Het er d’Ouge zueto, so isch es ihm gsi, Wasserwälle heigi ne höch uuf u löji ne töif, töif wider ahefalle. Allbott het er müeße der Chopf vürersch lege, so heiß isch ihm gsi. Un es Chopfweh het er gha zum Zerspränge; stärbeseländ isch’ ihm gsi. Albeneinisch het er der Duller e chly glüpft un i Schorgraben use Note gsunge, vo dene, wo dreien es Chübeli voll gä. Grad wo der Vatter der Chopf yhe streckt, ischt eso ne Stör nohe gsi. Dä ungfellig Pui chnöiet uuf, het si mit em Arm am Stüdli u mueß gar gottserbärmlig bühre. Allimol, wen er de so ne Möögg tuet, nimmt ’s Abbruchchalb vor Chlupf e Satz näbenumen u hanget i ’s Halsseel, wi wen es wett erworge. Es het halt nid chönne bigryffe, wi ne Möntsch däwäg cha zwägcho.
45 Wo Chrischti wider uf sys Ochsefäderenungerbett niderlige will, steit der Vatter vor ihm u schnouzet ne räß a:
«Du bisch mir e heitere Fink! Schämscht du di nid, di däwäg go z’bisudle!»
I sym Eländ weiß Chrischti nüt Gschydersch weder widrumen afo z’sürme:
«Sie hei mi drum toube gmacht ... We sie mi nid hätti toube gmacht ...»
«Chutzemischt! Es mueß eine wüsse, was er erlyde ma. Hesch nid gseh, wi Sorg daß die angere hei u wi die meischte nume ganz chlynni Schlückeli oder gar nüt näh? Es angersch Mol nimm di de besser zsäme! U wen es dr de chly bbesseret het, so mach de, daß d’ ab der Gasse chunnscht u me si dyne nid no mueß schäme!»
Chrischti het welle «jo» säge; aber es isch scho wider e Golzete nohe gsi.
«Däm isch für ne guete Rung der Gluscht zum Treiche vergange», däicht Sami em yhe-goh.
Dinne het er ke Düt derglyche to, u nume Götti het e Vermuetig gha, was er use syg go mache.
Es het ou niemmer derwyl gha, Achtig z’gä; ’s Chometschyt het nämlig Växierlieder mit ne yg’äxiziert: «Schnäggehüsli, Schnäggehüsli, Schnäggehüsli, Schnäggehuus!» u nachhär: «Surchruut u Hobelspön!» u zletscht: «Und als der Flachs erfroren war!»
Afänglig het me se pianissimo gno u de gäng stercher u stercher bis zum fortissimo, ganz eso, wi me’s albe g’üebt heig, wo-n-er no syg Mitglied vo der Bärner Liedertafele gsi.
No nes Rüngeli speter isch dene Bursche d’Luscht cho, Chraftüebige z’mache. ’s Chometschyt het der bireboumig Vorstuehl zwüsche de Zänge dür d’Stuben uuf 46 un ab treit. Es Läderriemli zum Hääggle het ou zuehe müeße; dernoh wird Arm drückt u Stäcke zogen u derzue gschwitzt vo Dach yhe. Aber alls Chrafte het dene Jüngere nüt abtreit; Schwarz Hans ischt allne Meischter worde.
Unger der Zyt het der Schumeischter sy Stuehl wider zum Ruehbett hingere gstellt. Dert het Götti syner u Samis Heldetaten im Stäckezieh, Hääggle, Armdrücken u Chrugletröölle zum Beschte ggä.
«Zähe Stung im Umkreis hei mer niemmere gha z’förchte. Emel de Sami isch gar en Uchummlige gsi. We’s öppen einisch Chläpf abgsetzt het, de het men is i der Regel sappermänts gschoche. Dennzemol ischt sälten e Märit oder Springsunndi ohni Brüglete verby ggange. I der Regel isch me aber de ou nid wäg eme n-jedere Nasepuß zum Grichtspresidänt gsprunge, wi nes Buebli, wo zur Muetter geit go briegge. Mi het öppe ’s nächschtmol gluegt Schades yz’cho. Nid daß mer öppe Zängger sygi gsi, biwahr, mir hei nie aggriffe. We men is aber de nid het chönnen i Rueuh lo, so hei mer sche de i der Regel gvürfueßet u purschiltet vom Utüüfel.»
Ungerdessi hantiere Gritli u Rösi yfrig i der Chuchi. Der Tisch wird wider i d’Stube placiert un es ferms Mohl uftreit: Surchabis u Späck, Hammen u Schnitzli, gräukti Magen- u Brotwurscht: Ässen ischt jetz höchschti Burgerpflicht.
Wo alli bim Tisch hocken u wacker zuegryffe, spitzt Gritli plötzlig d’Ohren u tuet ’s Läufterli uuf.
«Was geit ou? Losit! I glouben emel ’s Füürhorn gang! Oder tüe sie ächt eim säugyge?»
Es streckt der Chopf zum Flügeli uus, fot a lachen u winkt:
«Gschwing, gschwing, chömit losit!»
47 Hinger em Huus ghört men eine jämmerlig möögge. Es isch Bänze. Dä het ou afen es Tägeli voll gha, u du chunnt nen es Güegi a, sys Lyblied az’stimme. Das het er es Johrsch numen öppe zwöi-drümol zum Bruuch gha, öppen a der Sichlete zum Byspiel. Das Lied, wo ne so bsungerbar agsproche het, isch zwar e chly hopperig ggange, weder das het Bänze nüt gschiniert. Er het us Lybeschrefte losgleit:
«Jetz blyben i nümmen in Europaa – haah,
Jetz reisen i nach Amerikaa – haah!
Dert tuet me de d’Hun’ghäfe minger nowäßig usschläckaa – haah,
Weder deheimen i dem Europaa – haah!»
Wi gseit, Bänz het nid so gschwing gsunge. Aber wen er de einischt isch dranne gsi, so het er de grad der Ärscht bruucht. Töif us em Härz uehe het er d’Tön greicht un e n-jedere schön andächtig bi den Ohren i d’Längi zoge. Lo ustöne müeß me’s zletscht, süsch tüej es nid rächt würke. Ungfeligerwys het Bänz kes Musigghör gha, u wen er de so rächt het nidergha, sy so erschröckelig faltschi tüüfels Tön von ihm ggange, daß d’Chüeh i der Regel i Baaren uehe gschosse sy, wen är het afo liede.
Drum hei die i der Stuben alli der Oten yzogen u müüslistill glost.
Vom Schopf vüren isch gäng albeneinischt e Joon cho: kaa – haah! ... paa – haah! ... wi we d’Posuune vom Jüngschte Gricht bloost wurdi.
Bänz het Pääggen usglo, es het fei so d’Stärne tschuderet, u der Moon het Hüehnnerhut ubercho, uber sys ganze, blanke, breite Gsicht ewägg.
Wo Bänz ischt i d’Stube cho, het nöie gäng alls eso 48 pfupft. Er het gar nid chönne bigryffe, was chätzersch daß ou los syg.
Nom Ässe sy Sami u Götti ewägg cho, wi zwo alt Chatze; ’s Emmeli, ’s Güetermeitschi, het me scho lang vorhär i ’s Bett gmuschteret gha.
D’ Jungmannschaft hingäge het no einischt zum Tanzen agsetzt. Unger angerem ischt emel o no der Chörbeliwalzer a d’Reie cho. Mitts i d’Stube het men e Stabälle gstellt. Dert druffe het Annemareili mit emen Äxgüsichrättli am Arm Platzg gno. Schwarz Hans lot e flotte Walzer flädere, u Kobi u Thuri marschieren uf das Meitschi zue u machen ihm e Chratzfueß. Thuri het das famos los gha, un a sym ubermüetige Lächle het me chönne merke, daß er nid warte syg, ’s Chörbeli z’ubercho. Kobi hingäge het der Rügge gchrümmt, wi wen er wett e Sack Härdöpfel in e Chrumme lääre, un es hätt ne gar nüt strängs düecht, wen är wä Hudi-uflääs worde. Aber mi cha si trumpiere.
Annemareili macht es Knixli, so tifig wi nes Rotbrüschteli uf em Gartehag, git mit spöttischem Lächle ’s Chörbeli em Thuri u walzet mit Kobin dervo. I allem Tanze het’s aber doch no Zyt funge, z’luege, was dä stolz Breiteche-Traguner für ne kuriosigi Poschtur un es Lappi-Gsicht mach uf syr Stabälle. Däm isch es en Ougeblick grad gsi, wi alben i der Schuel, wen er het müeße go uf ’s Schandbänkli hocke. Natürlig het er’sch so weni wi mügli erzeigt u derglyche to, wi wen er ganz hämel wä. Aber heimligs het er meh weder ei Innetsifluech ahegworglet u däicht: Das hundshagels Cheibli! Gäng püktelet es u wott mer der Meischter zeige! Aber wart nume, Marunggeli, du donschtigs Bybeli – dir legen i doch de ’s Chömetli no a!
49 Unger der Zyt het das Päärli drümol umtanzet gha, u Gritli u Trineli sy Thurin cho erlöse. Er het si nid lang bsinnt u ’s Chörbeli Trinelin ggä: Ruedi soll’s de cho ge reiche. Wider sy drei Tuure vorby gsi, u Ruedi u der Schumeischter hei müeßen arücke. Der Schumeischter het si absichtlig zrugg ghalten u richtig ou ’s Chörbeli erwütscht. Bim neechschte Gang het är chönnen useläsen u d’Wahl gha zwüsche Settelin u Annemareilin. Dä Rung isch Setteli bischeide zrugg gstange. Jetz, was gscheht? Ohni e Miene z’verzieh git er ’sch Chörbli Annemareilin. Däm isch das hellischt ungwanet vorcho. «Nume nüt lo merke!» däicht es. «Em Aschyn noh het mer das der Schumeischter mit Absicht eso greiset. Der ganz Obe het er o nid einisch mit mer tanzet u süsch mit allne suufer, no sogar mit Rösin.» Am täubschten aber isch es uber ihns sälber gsi, daß es si do druber het müeßen ergere. U wen es ’s Chöpfli no so stolz zäumt het u derzue glächlet, unger em Chittelbrüschtli het es ’s doch gwörgt, wi we ’s e Wässerlibire gschlückt hätt. Aber derglyche tue? Nie a däm Tag! Wo-n-es gseht, wi Thurin d’Schadefreud längi us den Ouge vürezünglet, het’s erscht rächt e vergnüegti Mienen ufgsetzt, ’s Tänzli nohe gsümmelet, wo Schwarz Hans ufspilt u mit em Schuehnäseli der Takt derzue ghöpperet, bis es mit Jöggin het chönne fahre. Gly druuf isch der Gyger ou afe gnietige gsi, u das Spiel het es Änd gha.
Jetz het men afen ärschtig vo Heigoh gredt; Gritli soll jetz de ne Stäcke näh u se-n-alli zsäme furtjage. U Schwarz Hans het wellen ypacke; aber Gritli het’s abselut nid welle tue. Emel o no der Chehruus müeß er mache, aber e länge, länge, e ganzi Stung länge, es wett de dä no gärn mit em Schumeischter ha; mi chönn gar ring 50 mit ihm tanze. U Schwarz Hans setzt a – potz bödeliblau, wi geit das um die Meitschi! – u macht Walzer, Polka, Galopp, Masurka u Schottisch, alls dürenangere wi Chrut u Rüebe. Juhui! alls der obere Tili noh! Die Buebe stampfen u trablen u hei mit den Absätze z’Bode, wi we der ganz Stubeboden i Chäller ahe müeßt. U gschwitzt wird, mi hätt fascht es Wasserredli mit chönne trybe, we men alls binangere gha hätt, bis ne Schwarz Hans der Verstang macht un ufhört.
Jetz wird Fürobe gmacht, so bhäng wi mügli. D’Buebe schlüüffen i d’Chutte; d’Meitschi huschele si i d’Halstüecher u Schalen y. Natürlig näh ou d’Heimisbacher zersch no eis, gäb sie göh; ’s Chometschyt bhoutet sogar «nie lieber weder jetz», u wirft e länge, wehmüetige Liebesblick uf die halbvolli Guttere; ’s cha lang goh, gäb sy Gurgel wider so ne herrligi Läbtig het, ohni daß es e Batze choscht.
Zletscht geit no es Danke los, bis es schier d’Tili chrümmt – es Heißen-ou-zue-n-is cho – un es Verspräche wäg em Wüeschttue – daß Gritli schier ds hingervür wird u froh ischt, wo das Abwehren u Bischwichtigen u Hängrecke vür ischt.
«Un jetz reisen wir zum Tor hinaus, adje!»
Huh, wi byßt se dusse der Bysluft i d’Nasebeeri! Do vergeit ein d’Luscht zum Tampen u Stürme. Jetz heißt es, no einischt dervo säche.
Wi sie bim Hingerhuus-Hüsli düre wei, schießt dert es Pfäischterlöifterli uuf, un e Ghüderschufle voll wüeschti Wort flügt ne noh.
«Losit, losit! das isch myseel d’Schallhäse! Was himelmilions chunnt jetz ächt das alte Bläch für ne Stierigi a!» seit Schwarz Hans.
51 «Wei mer sche no e chly go gusle? Mir sötti re no chly go Chatzemusig mache vor ’sch Pfäischter», schlot Thuri vor.
Hingäge d’Meitschi wehren ab, u Schwarz Hans schüttlet der Chopf: «Chunnt mer nid im Troum z’Sin. A dere wei mer is doch nid verdräcke!»
Nume ’s Chometschyt ma si nid uberha Kampf z’gä u stimmt chyschterig a: «Hei mir nid e schöne, wyße, läderige Tubaksack, Tubackseckelisacksacksack ...!»
Dernoh ischt er den angere nohegsatzet, u das Springe – er het schier besser chönne weder loufe – het ihm so usgizeichnet gfalle, daß er chehrium komandiert: «Traaab! Gaa-lopp!» u zu den angere seit: «Es isch nume schad, daß es us mir nid het es Roß ggä.»
«Jo, aber de hätt me der de allwäg der Haber müeße mit Branntewy anetze», lachet der Chäser.
Bim Vorderhuus-Stöckli göh Annemareili, Setteli u Kobi ab, u die angere hei nidsi gäg em Strößli ahe.
Ungereinisch stüpft Thurin der Tüüfel, un är fot a singe:
Un i goh nit, un i goh nit,
un i goh nit mit em Schätzeli hei,
Wil i förchte, wil i förchte,
wil i förchte, es gäb us einem zwei ...
«Du bisch nid gschyd», verwyst ihm’s der Chäser, «hesch ghört, wi-n-es d’Türe zuegschlage het? Jetz hesch de d’Wäschpere gguslet.»
«So heig i!» polderet Thuri, «das isch mer doch so glych wi emen Igel!»
«So syg es eso. Aber jetz wei mer flätig hei, d’Güggle brüele jo scho!» 52