Autorenseite

 << zurück weiter >> 

Anzeige. Gutenberg Edition 16. 2. vermehrte und verbesserte Auflage. Alle Werke aus dem Projekt Gutenberg-DE. Mit zusätzlichen E-Books. Eine einmalige Bibliothek. +++ Information und Bestellung in unserem Shop +++

Wat dat Volk seggt un singt

To Neejahr.

De Kinder, de der nütjes sünd
Un alltid fram un flietig bünt,
Sowol de blanke Derentjes
Mit Ogen klar as Sterentjes,
As ook de Jungs mit geelkrus Haar,
De wünsk ick een glücksaligs Jahr.
Man de der fak to prulen stahnt
Un nich up Tid na Bedd to gahnt,
Wenn de sück nich bekehren,
Dann sall de Bus' hör't lehren;
De packt hör bi de Haar in de Nack
Un steckt hör in sin grote Sack.

W. J. Willms.

Ick gradleer ook to't nee Jahr,
Ick slaap bi min Maar,
Ick bün 'n lütje Lübbe,
Ick slaap in de Krübbe,
Ick slaap in de Rosenboom
De Rosenboom is allto schoon.
Ick slaap in Maree hör Schoot,
Mareemö is min Moder,
Jakobus is min Broder.
Maree de harr 'n Goldröcksken an,
Dor hungen wol dusend Klöcksken an,
De Klöcksken fungen an to klingen,
Leev Engelkes fungen an to singen.

Anklänge an die alten kirchlichen Wiegen- oder Krippenlieder, die sogen. Susaninne. Nach W. Lüpkes, Ostfr. Volkskunde.

Dat Steerndreiersleed.

Hier kamen wi her mit unseren Steren;
Wie söken dat Kindlein van wiet un van feren.
Wie kwammen wol vör Herodes sin Dör;
Herodes, de König, kwamm sülvenst dervör.
Herodes, de sprack der mit falsken Hart:
Wo is denn van Dreen de jüngste so swart?
»Dat he der so swart is, is uns wol bekannt;
Dat kummt, dat wi reisen ut Mohrenland.«
De Steern stunn still un röhr sück neet mehr;
Doch was der een Teken van Gott den Heer.

(Der Stern steht einen Augenblick still.)

Nu tinkel man wieder, du goldene Steern.
Wi sünd jo gin Rieders, wi lopen so geern.
O Steern, du mußt der neet stille stahn;
Du mußt der mit uns na Bethlehem gahn.
Na Bethlehem, dat is 'ne heel moje Stadt;
De Stadt, war Maria mit hör Kindelein satt.
Wo kleen is dat Kindje, wo grot is de Gott,
De Hemmel un Erde geschapen het.
Nu langt uns arme Lüden een halv Mengel Beer,
Wi sünd nu so dörstig un hebben nix mehr.
Un is det gin Beer, so liggt hier noch Münt,
Ook gevt uns een Metwurst, de jeder uns günnt.

(Folgt die Verabreichung der Gabe.)

Wi wünsken de Bur een goldenen Wagen;
Dann word hum't neet stur in de Hemmel to jagen.
Wi wünsken de Burintje een goldene Kron
Un tokamen Frohjahr een heel dicken Sohn.
Wi wünsken de Grotknecht een heel breden Hoot
Un tokamen Sömmer de Maid to sin Brut.
Dat will wi jo schrieven up'n Dreeliljenblatt,
Un darmit gah wi wieder up een ander Patt.

Arme Kinder, auch erwachsene Leute, trugen hie und da zwischen Weihnachten und dem Tage der Heil. 3 Könige einen hölzernen Stern von Haus zu Haus und sangen beim Drehen des Sterns vorstehendes Lied.

Fastnacht.

Hier koom wi Fastelabendsfenten
Wi fördern unse Renten.
Wi hebben't all vertehrt
Sadel un Peerd
Toom un Bit,
Gevt uns 'n Ei of 'n Mettwurst mit!
Well geiht me
Achter up dat lange Sle?
Laat jo Dochter mede gahn
Se sall boven an stahn,
De Scho boven de Hakken
Sölen hör kracken.

Paasken.

Blau Maandag,
Geel Dingsdag,
Witt Middeweek,
Grön Dönnersdag,
Still Freedag,
Husenbusen Saterdag,
Hicken-picken Sönndag,
Eiertrüllen Maandag,
Upfreeten Dingsdag.

Didelumdei! Didelumdei!
Ohmke, geevt mi 'n Paaskei;
Nix is nix, wat is wat,
Geevt mi twee, dann gah'k min Patt.

Uns' Paasken, uns' Paasken
Uns' Paasken kummt an.
Wi hüppen un springen
Mit Freiden drup an.

Een Ei of twee
Een Deit of dree
Een Ei of veer, fief, sesse
Gaht na de Nesse
Dor liggen se bi fief un sesse.
Gevt uns de fiefen
Un laat d'r eene blieven,
Dat Hahntje un Henntje neet kieven.

Pfingsten.

Maiboom, Maiboom, holl di faste:
Mörgen krieg wi frömde Lüh to Gaste.
Janmann is sin Wief entlopen,
Wel sall hum de Bohnen koken?
Dat mag Janmann sülven dohn,
Dar mag Janmann sülvst för sörgen.
Gott gev hum 'n gode Mörgen.

Kinder singen es Pfingsten beim Maibaum.

Pingstervos, du Leuelapp
Liggst bit Middag in de Klapp.
Kuckuck is so fro upstahn
Kann nu all wer slapen gahn.

Altes Borkumer Pfingstlied.

Hier melsen knuren Bur, Hier meld't sück 'n nee Bur
Hier melsen knuren Kemels-Bur,
Heisa, fifla Kemels-Bur,
Hier melsen knuren Bur!

Bur stellt sück nu in't Sett
Bur stellt sück nu in't Kemels-Sett
Heisa, fifla Kemels-Sett
Bur stellt sück nu in't Sett.

Bur stellt sück up een Pul
usw.

Bur, drink mar ut een Glas
usw.

Bur, nehmt der nu een Wief
usw.

Bur, geef dal Wief een Küß
usw.

Dat Wief will an den Dans
usw.

Früher ein Volks- und Tanzlied bei Einzug eines neuen Bauern, jetzt noch zu Pfingsten auf Borkum von der Jugend gesungen. (Ostfr. Monatsblatt 1880.) Wahrscheinlich völlig verstümmelt durch mündliche Überlieferung oder Kindermund. Es scheint »Kemels« nichts anderes zu bedeuten als »Kermis = Kirmes« und das Lied identisch mit dem an andern Orten gesungenen Hochdeutschen zu sein:

Ein Bauer ging ins Holz
Ein Bauer ging ins Kirmesholz
Heisa, Kirmesholz usw.

In Norden und Aurich wird gesungen:

Ein Bauer ging ins Holz
Ins gelbe, gelbe, gelbe Holz usw.

(Ostfr. Monatsblatt 1881.)

Zwei alte Maireigen.

Dar kom ick een old Mientje an
Van hoge doge Disk
Mit zippel zappel zonetje
Mit Mustert over de Fisk.

Wat wull ji een old Mientje dann
Van hoge doge Disk,
Mit zippel zappel zonetje
Mit Mustert over de Fisk?

Ick wull jo Dochter G. woll halen
usw.

Wat wull ji mit uns Dochter denn
usw.

Ick wull hör eenen Freer schenken
usw.

Wat för 'n Freer sull dat denn wesen
usw.

Dat sull N. N. woll wesen
usw.

Denn laat se ook man mit jo gahn
usw.

Zipp Zapp Ziepen
Wanneer wullt du riepen?
To Mai, to Mai
Alle Vögels Eier leggen,
Kattje up de Dieke satt,
Söte Melk un Tweeback fratt.
Kwamm de böse Esse
Mit de scharpe Messe,
Wull dat Kattje Kopp offsnieden
Heel off, half off
Dreemal dör dat Jödenhoff,
Noch was 't Kattje Kopp nich off.

Ostfr. Monatsblatt 1881.

Der Einsender führt aus, daß ersteres Lied wohl noch aus der Zeit stamme, wo die Dorfjugend an wonnigen Maientagen sich an einer sonnigen Waldesstelle zusammenfand, um unter Anleitung von älteren Gemeindegliedern oder Priestern den Göttern und Göttinnen zu Ehren frohe Frühlingsfeste zu feiern. – Und das »Zipp Zapp Ziepen« des zweiten Liedes deutet er etymologisch als einen Anklang an die Göttin Sif = Sippe, Ziepen = Saft, die Saftträufelnde. – Derartige weitgehende Schlüsse, gerade bei solchen, fast nur mündlicher Überlieferung entstammenden Reimen und Liedern, wollen aber doch mit großer Vorsicht aufgenommen sein.

Sünder Marten Bischofs-Leder.

De Wichter mit de Kipp-Kapp-Kögel singen:

Sünder Martens Vögel
–Kipp Kapp Kögel –
Wulln so wiet flegen
All over de Rhien
Hei ji Sünder Martens Vögel nich sien?
      Sünder Martens Göse
      Sünd ook gar to böse,
      Bieten de olle Wiefe
      De Titten van de Liefe,
      Braden se up een Röster,
      Schmecken as een Köster.
Dar flogen twee Rubintjes na't Papenhus to.
Dat Papenhus wer der verschlaten,
De Himmel stunn speerwiet apen.
      As Joseph ut de Schole kwamm,
      He harr der geen Botter,
      He harr der geen Brod,
      He lee sin Kopp in Maree hör Schoot.
Maree de harr der een Rockje an,
Dar hungen wol dusend Klockjes an.
De Klockjes fungen an to pingeln,
Leve Engels fungen an to singen,
Van hier an, van dar an,
Baven wahnt de rieke Mann,
De uns wol wat geven kann.
      Rieke Mann to Peere,
      Unse leve Heere,
      De lett wassen
      God Koren un god Flassen,
      God Koren un god Liensaat.
      Froke, is dat geen god Husgerat?

Das älteste Volkslied auf den Bischof Martin von Tours (4. Jahrhundert), den Schutzpatron des friesischen Volkes, vielleicht aus dem 13. Jahrhundert stammend, als schwere Drangsal, Hungersnot und Armut in Friesland herrschte. Es darf aber auch als ein Reformations-Volkslied gelten, wie im »Ostfr. Sonntagsboten« 1862, Nr. 45, ausgeführt wird: »Es ist ein kleines Bild in einem engen Rahmen, aber die Gestalten sind noch deutlich zu erkennen. Wir sehen da, wie unser Volk im finstern Aberglauben gesessen hat mit Heiligen- und Marien-Verehrung und wie es von der Priesterschaft geknechtet ist und die nach Hilfe gerufen hat, wenn auch nach der verkehrten Seite. Aber wir sehen auch, wie die Gewißheit des Evangeliums im Friesenvolke aufdämmerte, und wie es sich von den Engeln sagen ließ, daß die rechte Hilfe der liebe Herr sei.«

In späterer Lesart heißt der Anfang:

Kipp-Kapp-Kögel
Sünder Martens Vögel
Sünder Martens dikke Buk
Steckt sin Kopp to't Fenster ut,
Reep van: »Haal heet Weggen!«
Dürt sin Moor 't neet seggen,
Dürt sin Vaar 't neet klagen,
He kreeg 'n Puckel vull Slagen
Dor kann he mit na Hus hen gahn
Un mörgen fro wär upstahn.

De Jungens mit de Hukelpott of Rummelpott singen:

Hukelpott will'n Oertje hebben,
'n Oertje of een Appel.
Laat mi neet to lange stahn,
Ick mot noch 'n Husje wieder gahn.

Van Dag is Sünder Marten
De Kalver sünd so darten,
De Kojen hebben Horens
De Klokken hebben Torens
De Tuterutut
De Sang is ut.
Un de de Sang wat wieder kann
De sing verdann.
Spieker, Bohr un Knieptang
Is dat nich 'n moien Sang?
Ja-e, Nä-e!
Schippke van Marieken
Lett sin Seiels strieken,
Sett sin Seiels up de Topp.
Gevt mi wat in d' Rummelpott,
'n Örtje off 'n Appel!
Laat mi nich to lange stahn
'k mot noch n' Huske wiedergahn.

Wohl ebenso wie das folgende aus mehreren Reimen zusammengezogen.

Van Dage is Sünder Marten,
Van Avend sünd wi darten!
Mörgen sünd wi trürig,
Seht, wo lett dat kürig.
      De Jöden hebben 'n Ossen schlacht'
      Un hebben dat Fleesk in't Solt gebracht;
      De Hut was fett un 't Fleesk was mager,
      Dar sünd de Jöden trürig aver.
Hier wahnt de rieke Mann,
De uns wol wat geven kann.
Völ kann he geven,
Lang sall he leven;
Un wenn he kummt to starven,
Sall he de Hemmel arven.
De Hemmel sall hum lohnen
Mit hundertdusend Kronen,
Mit hundertdusend Klockjes dran.
Dar kummt Sünder Marten an.

Sünder Marten Luther-Leder.

Een Doktor hefft Gott verheven,
Luther is he genannt,
Den hefft he uns gegeven
Gott hefft hem uns gesandt,
Christum komt he uns lehren,
Gotts Wort unde anders niet,
Darom laat uns hem ehren
Van nu ende in aller Tid.

Ältestes Luther-Lied aus dem Anfang des 16. Jahrhunderts.

Van Dag is Sünder Marten,
Nu frei wi uns van Harten,
Nu freit jo mit!
Sünder Marten Luther
De is van Dag geboren
Vör fiefthalvhundert Jahren,
Umsünst hett he de Welt nich sehn
He brocht dat klare Lücht to Been.
Kipp-Kapp-Kögel,
Dat Lecht flog as 'n Vögel
Dör de ganze Welt.
Is jo dat noch nich vertellt?
In Düstern brook dat Lücht hervör
Et drung hendör,
Et drung herin,
Et drung to Husen un Klosters in.
De Vaders, de Moders, de Kinder,
All sünt wi nu luthersk.
He hett uns de Scholen geven
He hett uns de Mesters geven,
He hett uns een Bookje geven,
Dar steit wat in to lesen
Van de Himmelsvader –
Nix van den romsken Pater –
Van den leeven Himmelsbroor
Van David, van Josep, van Salomo
Un noch allerhand darto.
Dit Bookje deh uns de Ogen apen,
Do gnurrden un brummden de Papen
Un schulden unse Luther ut:
Herut, herut! Furt, furt, furt!
Och, de arme Marten,
He droog völ Last un Smarten!
Doch he was een groten Mann,
Wat ut 'n Minsk nich worden kann!
Ratt as wi nu hett he lopen,
Um sück Booken un Kleer to kopen,
Hett he vör de Dören sungen,
Un dat hett heel moi klungen,
Un dat hett hum heel god dahn!
Laat uns ook nich so weg gahn!
'n Appel off 'n Penning
Se hebben je so mennig!

Gott segen jo dübbelt!
Gott laat jo gesund un frisk
Gev jo 'n god bisetten Disk,
Laat jo Kooren greien,
Laat jo Blömkes bleien!
Gott gev jo nah disser Freid
Ewig Freid un Seligkeit.

Ostfr. Monatsblatt 1879.

Mit d' Kippkappkögel kam wi an,
Elk singt, wat he man singen kann,
Süntenmartensabend, dat is 'n Tied!
Denn wor ji 'n heel Bült Appels quiet.

Man um de Appels nich alleen
Sünd wi van Abend all to Been,
Wi fieren unse Luther hoch,
De de Papst in Rom de Kron ofschlog.

Sing wi nich dütsch, denn sing wi platt
So god as't geiht, Elk kann sachs wat,
Ook Luther sung, dat 't düchtig klung,
As he noch in de Schole gung.

Un nahst sung he in Glück un Not:
»Ein feste Burg ist unser Gott.
Und wenn die Welt voll Teufel wär,
So fürchten wir uns nicht gar sehr.«

Uns' Lüchtjes brannen nich heel vell,
Man Luthers Lücht, dat flammt noch hell,
Un is 't ook düster, kolt of heet,
't schient dör de Lande, wiet un breet.

So Völes is all unnergahn,
Man Luthers Wark, dat blifft bestahn.
Süntmartensabend, Süntmartenssang,
Un de Kippkappkögels bliven noch lang.

Auricher Nachrichten 1869.

Mit d' Kipp-Kapp-Kögel
Kam wi wer an,
Elk singt so munter
As he man kann.

't is ja Sünt Marten,
Nümms blifft to Hus
Appels un Beeren
Krieg wi to'n Smus.

Warum wi singen
Dat weet ji doch?
Luthers Geburtsdag
De fier wi noch.

Veerhundert Jahren
Is 't all boll her,
Un noch klingt Luthers
Woord over d' Eer.

Sin Woord blifft alltid
Ewig bestahn,
Sin Woord mutt düren,
't kann neet vergahn.

Sünt Martens-Avend
Sünt Martens-Sang
Un de Kipp-Kapp-Kögels
Bliven noch lang.

Ostfr. Monatsblatt 1879.

Achter gröne Bometjes,
Dor lagg 'n engels Schip:
De Franzmann was komen,
Was nett so geck as ick.

Eben was ick Kaptein west
Un nu bün ick Soldatje.
Nu mo ook ick up de Schildwach stahn
Un kiken dör dat Gatje.

Ein Kapitän, während der Kontinentalsperre beim Schmuggeln abgefaßt, wird zum Soldaten gepreßt. Das Liedchen wird auf Borkum zu Martini gesungen.

Riemkes up Sünderklas.

Heißa! Sünt Martinilücht!
't is een wahre Kinderklücht,
Un dat is in November;
De ander Maant is Sünderklas,
Un dat is in Dezember.

Sünderklas, du gode Blod,
Breng mi 'n bitjet Zuckergod,
Neet to völ un neet to minn,
Schmiet mi 't man to Schöstein in.

Sünderklas, dat is een Edelmann,
Een Edelmann is he;
He hett een Brook van Krinten an,
Een Rock van Riesebree.
Sin Oogskes sünd Rosientjes,
Sin Bart is van Sötholt,
Sin Lippen sünd van Zuckergod,
Sin Wangen sünd van Gold.

Sünderklas,
Spölt de Baas
Tüsken twalf un een.

Sünderklas kann hier neet komen,
Denn he is al lange dod;
Liggt wol in de Kark van Romen
Mit sin beide Beentjes blot.

Sünder Klaas up 't witte Perd,
Backer up sin Achterstert
Backer, doh mi de Dör open
Ick will Sünder Klaasgoot kopen
För min lüttje Adelheid,
De so moi to Bedde geiht
Un so moi wer uppe steiht.

Sünnerklas, du gode Blod.

Sünnerklas, du gode Blod,
Klingt dat up de Straten;
Un de Kinner könen sück
Vör Pläseer nich laten.

Wenn 't vanabend düster word,
Kummt he an to rieden;
Trientje, kumm, wi willen gau
Noch een Kohlkopp sniden.

'n Emmer Water för dat Perd
Bring wi ook nah buten;
Denn bringt he uns allerhand,
Zuckergot un Stuten.

Stellt man gau jo Tellers up,
't word all 'n bitje düster;
Kiek, dor kummt de lüttje Jan
Ook all mit sin Süster.

Bringt een Schöttel, nett so grot,
As de ganze Bengel;
»Schall de ganz vull Zuckergot?«
»Ne, vull Zuckerkrengel.

»Zuckerkrengels lüst ick geern,
»Lewer as en Stutje!«
Jan, paß up, he bringt di nicks,
Büst jo 'n Leckersnutje.

Komt man gau in d' Köken rin
Fangt man an to singen;
Roar man nich, du lüttje Jan,
He schall woll wat bringen.

Toni Wübbens (Aus »Ut min Dörp«.)

Riemke up Karstid.

Wenn 't Karstid is, wenn 't Karstid is,
Dann schlachten wi uns' Swien,
Dann brad ick mi de Mus up d'Tang,
Un de erste Wurst is min.

Kinnerleedje to Wihnachten.

Heißa, juchheißa,
Christkindje kummt bold!
Bringt mi een Sadelperd,
Dat is van Holt.

Bringt mi een Pietske mit,
Bringt mi een Toom;
Rid ick woll up min Perd
Rund um de Boom.

Bringt mi een Stutenkerl,
Kiek ins, so grot!
Bringt mi een Wihnachtsboom
Un 'n neen Hot!

Bringt mi een ganzen Sack
Appels un Beeren,
Nöten un Pepernöt
Mag ick so geern!

Heißa, juchheißa,
Christkindje kummt bold
Ridd up sin witte Perd
All dör dat Holt.

Blot een por Dage noch,
Denn kummt et wer!
Heißa, juchheißa,
Wat förn Pläseer!

Toni Wübbens (Aus »Ut min Dörp«.)

De König sin dree Dochters.

Dar scheenen dree Steerntjes all over de Rhin,
De scheenen to de König sin Fenstertjes in.
De König harr dree Dochterkes
Se stürven all dree in eene Nacht,
De erste stürf 's avens, de anner stürf 's nachts,
De darde stürf, as de Dag anbrak.

Se nammen eenander all bi de Hand
Un gungen dat smalle Pat wal langs,
Dat nah de Hemmel to treden was.
As se up halfweg Wegs kwammen
Dor kwamm hör Mooder hör entegen:
»Warhenn, warhenn, ji arme Seelkes?«
»Wie gaht dat smalle Patje langs!«

As se vör de hemelsche Döre kwammen,
Se kloppden an de Döre freidig an:
»Sünte Peter, Sünte Paul, do open de Dör!
Hier stahn dree arme Seelkes vör!«

Sünnt Peter stunn up, leet twee ingahn,
De darde leet he der woll buten stahn.
»Och Heer van de Hemel, wat hebb ick mißdahn,
Dat ick hier alleene mot buten stahn?«

»Du hest verbroken dat heilig Gebot!
Wenn de anner beide Süsters nah de Karke to gungen,
Denn stunst du vör de Spegel, krullst up din Haar.
Wenn de anner beide Süsters to 't Nachtmahl gungen,
Denn weest du hör mit de Fingers nah.
Wenn de anner beide Süsters de Armen wat gaffen,
Denn dehst du nix as knurren un brummen.«

Se kehrde sück um mit bedröfte Traantjes
Un gung dat breede Pat wal langs,
Dat nah de Helle to treden was.
As se nu halfweg Weges kwamm,
Dor laggen dree Hunde und kesen hör an.
Man do se bi de Helldöre kwamm,
Do kloppde se dor so bedröfdelik an.

»Herodes, Herodes, do open de Dör,
Hier steiht een arme Sünner vör,
De Gott in de Hemel neet hebben will!«
De eene van de Hunde smeet hör een Stohle to,
War se mit hör Gatt up sitten kunn.
De anner een Küssen mit Nadels un Spellen,
De darde een Pottje mit Pick un Smär.
»Segg du mi dat Woord gin dreemal mehr,
Dann sallt du brannen in Pick un Smär!«

A. Freiherr von Seld, der für den Ostfr. Mäßigkeitsverein im Jahre 1846/47 sechs Monate hindurch Ostfriesland bereiste und überall durch Vorträge für die Mäßigkeitssache wirkte, gibt in der Zeitschrift »Janus, Jahrbücher deutscher Gesinnung, Bildung und Tat, 1846« eine kulturhistorisch interessante Schilderung der von ihm beobachteten »Ostfriesischen Zustände«. In dieser Abhandlung teilt er obiges Gedicht mit als ein »dem Munde des Volkes entnommenes, seinem Charakter nach echt ostfriesisches«, das ihm von einem Bekannten mitgeteilt sei.

W. J. Willms hat in seinem »Redelköst« das Lied in folgender Weise bearbeitet:

Dar scheenen dree Steerntjes wol over de Rhien,
Se scheenen to de König sin Fenstertjes in.

De König sin Dochters, dree blodjunge Deerens,
De stürfen bi d' Schien van de tinkelnde Steerens.

De een stürf 's Avends, de anner in de Nacht,
De darde stürf 's Mörgens vör Anfang van 'n Dag.

Un Handje in Handje, so gungen de Dree,
Un schmall was dat Patje, un schmall was de Tree.

Un as se dar kwammen up halfe Weg,
Do kwamm hör Moder hör all integ.

»Ji wandernde Seelkes, war kam ji vandaan?«
»»Wi kamen van de Erd, um na de Hemmel to gahn.««

Se wassen so freidig un wandern vördan
Un kloppden so freidig bi d' Hemmelsdör an.

»Sünte Peter, Sünte Paulus, doh apen de Dör,
Hier stahnt der dree wandernde Seelkes vör.«

Sünt Peter stunn up un leet twee der ingahn,
De darde, de leet he der buten wol stahn.

»Och Heere van Hemmel, wat hebb ick mißdahn,
Dat ick hier alliefalleen buten mutt stahn?«

»Du hest der verbraken dat hillig Gebod,
Din Seelenheil hest du mit Footen weg stött.

Din Süsters sünd flietig na d' Karke to gahn
Un du hest lachend van feren henstahn.

Du kwammst in geen Karke, du kwammst in geen Klus,
Du krullerst din Locken vör 't Spegel to Hus.

Din Süsters de menen 't mit allen so god,
Du harrst der geen Mitlied mit Armot un Not.«

Do kreet se hör Trantjes un gung wer torügg
Un gung der wol aver de brede Brügg.

Un halfweg to d' Helle, dar was se noch man,
Dar laggen dree Hunde un kesen hör an.

Do gung se so trurig un sachtjes vordan
Un kloppde so trurig bi de Helldör an:

»Herodes, Herodes, doh apen de Dör,
Dar steit een verlarene Seelke vör.«

Do sprung der een Hund up, so schwart as de Dod,
Un schmeet hör een Stohl to, ganz gleinig un rod.

De ander, de kwamm mit een Küssentje an,
Mit Nadeln un Spellen, so vull as 't man kann.

De dard' harr een Pottje mit Pick un mit Schmeer;
»Och lewe Heer« – see se – »ick lüst neet mehr.«

So geit et, wenn man de Kark veracht
Un over Not un Elend lacht.

Alte Chorreigen.

Janmann satt up d' Schöstein
Un flickt sin sieden Schoo
Do kwamm d'r een wacker Meisje
Un de sprok Janoom to:

Janmann, wenn du freen wullt
Dann free du nah mi
Ick hebb d'r een blanken Dalertje
Un de is god för di.

Och nehm hör nich, och nehm hör nich,
Se hett so 'n scheefen Foot!
Schmeer Botter up, schmeer Botter up,
Denn word he ook wer god.

Un as de Brut nah d' Kark to gung
Do was de weg in d' Flucht,
Un as se wer ut d' Karke kwamm
Do harr se 'n jungen Dochder.

      Leve Lüde, blivet hier
      Hier is Köst un Kindelbeer
      Dübbelt, up Courage.
      Mörgen fangt dat Schmusen an
      Van dat Pannkookbakken
      Krinten ut de Sakken
      O wat is dat heller Waer!
      Unse Klock hett noch geen veer!

Anna Susanna
Stah up un böt Für an!
Och nee, min leev Moder,
De Törf is to dür!
Schür mi de Ketel
Un schrubb mi dat Hus!
Van Abend kummt Anna Susanna
Hör Brüdgam to Hus!
Wenn se nich danzen kann
Will ick hör't lehren,
Ick will hör de Footjes
Mit Botter beschmeeren.

Ostfr. Monatsblatt 1881.

Der Versuch, auch in diesen beiden Liedern mythologische Anklänge zu entdecken, z. B. auf den »schiefen Fuß« der Schwanjungfrau, scheint ebenfalls sehr gewagt. Lieder über Janmann siehe auch S. 46 und später.

De Düwel hett de Dans erdacht.

Een jeder mark und wol betracht:
De Düwel hett de Dans erdacht,
Do he de Jöden reizde an,
Dat se dat Kalf sulln beden an,
Dar se um dansden Gott to hohn.
Desgliek noch alle Dansers dohn.

'n old Danzleed.

Ick segg di van Jabk,
Du nüver Knav,
Ick segg di der Jabk, stah still!
      Warum sall ick denn stille stahn?
      Ick hebb di noit gin Kwads andahn!
Ick segg di der Jabk, stah still!

Das alte Tanzlied »Buhske di Remmer« befindet sich in Abteilung 1.

Danslüst.

      De Magd:
Fro, ji sulln na Hus to kamen,
Jo Mann is krank.

      De Fro:
Is he krank?
Gott Loff un Dank!
Noch 'n Dansje, twee dree!

      De Magd:
Fro, ji sulln na Hus doch komen,
Jo Mann will jo berichten!

      De Fro:
Will he berichten?
Kann he ook bichten?
Noch 'n Dansje, twee dree!

      De Magd:
Fro, ji sulln na Hus doch komen,
Jo Mann will starven!

      De Fro:
Will he starven,
Kann ick arven?
Noch 'n Dansje, twee dree!

      De Magd:
Fro, ji sulln na Hus nu komen,
Jo Mann de is dod!

      De Fro:
Is he dod, –
Ett he geen Brod –
Noch 'n Dansje, twee dree!

      De Magd:
Fro, ji sulln na Hus to komen,
Sünt Freers för jo!

      De Fro:
Wat segg ji?
Freers för mi? –
Dann is 't dansen vörbi!

Sanghfona 1828.

Ringeldanz.

Lübbintje, Lübbintje!
Appelblössen Swintje!
Appelblössen Sülwerdoorn,
Lübbintje hett hör Schatt verloorn,
Appelblössen Sülwerjan,
Sülwerjan in d' Runde,
Lübbintje kehr di ume!
Lübbintje hett sück umgekehrt,
Un dat hett se van mi gelehrt.
Kehr ume, kehr ume,
Dree Dusend mal in d' Runde!

Döseljan.

Jan! Kik mal ut, is de Lücht ook klar?
      Ja, min Heer! 't is düster!
Jan! Kik mal ut, of 't regen will?
      Ne, Heer! 't regent bister!
Jan! Kik mal ut, is de Dör ook to?
      Ja, Heer! De steiht open!
Jan! Kik mal ut, of dat Kalw all steiht?
      Ne, Heer! 't kann all lopen.

Lük levt noch.

Mit 'n Halmke brannend Stroh
Spölen Kinder Pand verbreken,
Schicken hum van Hand to Hand;
De hum kriggt, de mutt dann spreken:
      »Lük levt noch.«

Kinder spölen fak mit Für,
Kinder bliven Kinder;
Argert jo man nich daran,
Groten dohn 't nich minder –
    Lük levt noch.

As de Kinder fak mit Für,
Deit de Minsk mi 't Levend spölen,
Is der völs to rinkel mit,
Brukt 't nich so, as wi wol sölen –
      Lük levt noch.

Spenkelt mit jo Levend nich,
As mit Für de Kinder;
'n lütjet Lücht geit gradig ut,
't Levend ook nich minder –
      Lük levt noch.

Riemkes bi 't Wegen.

Düh–dei–dogge!
Dar kummt 'n Schipp mit Rogge,
Dar kummt 'n Schipp mit Weitenbrod,
Darvan word unse Kind so grot.

Düh–dei–duse!
War wahnt Peter Kruse?
Achter in de Möhlenstrat,
War de lütje Kinder gaht.

Suse–nanne–pope!
Dat Kind liggt in de Grope;
Vader un Moder sünd wiet van Hus,
Wi könt hör nich beropen.
Din Vader is in Engelland,
Haalt dat Kind een Ledeband;
'n Ledeband mit Knopen,
Dar kann dat Kind mit lopen;
'n Ledeband mit Ringen,
Dar kann dat Kind mit springen;
'n Ledeband mit Kranzen,
Dar kann dat Kind mit danzen.

Suse–nanne–rulle Wagen!
Well will mit na Auerk jagen?
Halen 'n Sack mit Appels un Beeren,
De mag unse Kindje so geren.

Suse–nanne kruller Wagen!
Well will mit na 't Market jagen?
Halen dar een dicken Stut,
'n Stute, as 'n Wagenrad,
Dann hebb wi d' heele Weke wat.

Schlap, Kindje, schlap!
Din Vader haalt 'n Schap
Mit twee Paar witte Fötjes,
Dat gifft de Melk so sötjes,
Noch söter as twee Fiegen,
Un noch will 't Kind neet schwiegen?

Sü, sü, min söte Kind!
Din Vader gaff mi 'n golden Ring,
'n golden Ring hebb ick hum dahn
So rund un blank als Sünn un Maan.

Sü, sü! Noch 't Kindje wakt?
Een Engelke hett dat makt,
De namm ut Sünn- un Maaneschien
Dat Gold so week un warm un fien.

Sü, sü! Slap in, min Kind!
Wat Sünn un Maan gifft, waßt un wint,
Dann kummt dat Grasje ut de Grund
Un 't Bloomke ook, so söt un bunt.

Süse min Lamm, süse min Lamm,
Mama wull kieken, of Papa kwamm.
Papa was so wiet weglopen
Wull sin Puppe 'n Kookje kopen.
Süse min Lamm, süse min Lamm,
Mama wull kieken, of Papa kwamm.

Süse min Kind! ick wege di,
Dat du krittst, dat jammert mi!
Deiht di denn din Bukske seer?
Will ick di noch wegen mehr!
Vader kwamm ook nett in Hus,
Kummt futt bi sin Spikermus,
Wenn du dann noch krittst so lut,
Haalt he di ut 't Bettje rut,
Gifft dann seker di een Klapp!
Darum gau, min Kindje, slap!

Süse, min Kind! ick wege di,
Wenn du inslöppst, frei ick mi!
Büst je noch so 'n junges Blod,
Vader brengt di Zückergod,
Susjekringeln, Eiernappen,
Dat du ook wat hest to happen,
Wenn du mörgen fro upsteihst,
Un futt bi dat Leckres geihst!
Süse, min Kind! nu slap gerüst
In din warme, düke Nüst!

Hokke Vorssee! Well geiht me?
Wullen ins sehn, wat Otje deh!
Otje de sloog Eier in de Pann,
Dar kriggt unse Kindje wat van.

Hokke Vorssee! Well geiht me?
Wullen ins sehn, wat Mutje deh!
Mutje de kokt Risebree,
Een Lepel för mi un för di twee.

Hokke Vorssee! Well geiht me?
Wullen ins sehn, wat Ohmke deh!
Ohmke satt in sin Verslagg
Un dreiht för di een Pitschkenslagg.

Hokke Vorssee! Well geiht me?
Lat mi mit din Pitschk tofree!
Deihst wahrhaftig mi noch seer!
Hau doch man din Hottepeer!

'n Riemke bi't Huckern (Ruckracken, Stubbstabben) mit de Stohl.

Hucker-di-bucker
Na Beßvaders Hus,
Dar lopen de Musen
Mit Stuten um 't Hus!
Dar laten se eene van fallen,
Denn kriggt min Kindje se alle.

Huppelriemkes, warbi man de lütje Kinder up de Knee rieden lett.

Hopp hopp, hopp hopp! Hafermann
Treckt sin Perd de Tom an,
Ridd darmit na Asterdam,
Van Asterdam na Spanjen,
Haalt Appels van Oranjen,
Gifft alle lütje Kinder wat,
De groten kriegen 'n Klapp vör't Gatt.

Hopp hopp, hopp hopp! Hafermann!
Dat beste Perd geiht achteran.
Giff dat Perd wat Hafer un Kaff,
Dann schmitt 't min Kind neet aff–aff–aff.

Hopp hopp, hopp hopp, ho!
Na Bremen fahr wi to,
Halen uns' Kindje 'n paar ne-e Schoh
Ne-e Schoh mit Knopen,
Dar kann et god mit lopen;
Ne-e Schoo mit Ringen,
Dar kann et god mit springen.

Hupp Malljantje, hupp Malljantje!
Laat jo Puppkes danzen:
Wolehr harr wi de Prüßen in 't Land
Un nu de kahle Franzen.

(Aus der Franzosenzeit.)

Riemkes, war man de Kinder dat Lopen bi lehrt.

Keier Rieg de Straatje!
War söl wi uns' Kinderkes laatjen?
In de blaue Toren.
Wat hebb wi dar verloren?
Een so 'n bunten Schötteldook;
Harr wi de man wer–wer–wer,
Dann weeren uns' Kinderkes god tofree.

Dim–dam–dosje kwamm in 't Land,
Piep in d' Mund un d' Stock in d' Hand;
So kwamm Dim–dam–dosje in 't Land.

Lögendöntjes.

Wat man de lütje Kinder wiesmakt.

Kükerükü, de rode Hahn,
Treckt sin Stäfels un Sporen an.
Wo wiet wullt du rieden?
Van hier na Lammerdiden.
As he na Lammerdiden kwamm,
Do satt de Koh bi 't Für un spunn,
Dat Kalf dat lagg in d' Weeg un sung,
De Katt de wusk de Schöttels,
De Hund de karn de Botter,
De Fleddermus de feg dat Hus,
De Schwaalkes drogen dat Fegsel ut
Mit hör vergülden Flögels,
Sünd dat neet dicke Lögens?
De Häckster kleem de Wand,
Dat weer hum unbekannt.
Dar achter de grote Schürredör,
Dar satten dree Kapunen vör.
Dar backen se, dar broen se,
Dat Beer wull hör versuren,
Do repen se de Buren;
De Buren worren bedrunken,
Do danzen se up Klumpen;
De Klumpen gungen in Stücken,
Do danzen se up Krücken;
De Krücken gungen off,
Do danzen se up 't Hoff!
Dat Hoff dat weer so glatt,
Do laggen all de Buren platt.

Ick will di wat vertellen
Un legen, wat ick kann:
Ick sagg 'n Möhlen flegen
Un d' Müller der achteran!
Ick stunn in d' Schlap un sagg dat an:
Nu hör ins, wat ick legen kann.
Ich sagg 'n paar Duven
De Wagen utschuven;
Ick sagg 'n paar griese Kreien,
De stunnen in 't Land to meien;
Ick sagg 'n paar schwarte Raven,
De stunnen in d' Schloot to graven;
Ick sagg 'n paar Lünings vör de Plog,
Is de Lögen noch neet dick genog?
Un wenn 't neet löven willt,
Dann ga na min Naber Hick,
De kann nett so god legen as ick.

Kükerükü! Du rode Hahn!
Nu lehn du mi din Sporentjes;
Warhen willn wi der riden?
»Van hier na Lammerdiden!«
As ick in Lammerdiden kwamm,
Do spölten tosamen Hund un Lamm,
De Katte satt bit Für un spunn!
Dat Kalw lagg in de Weeg un sung,
De Temmelhingst satt in de Hook
In de Burinskes grote Umslagdook,
De Wittkopp kokte de Tuffels gar,
Swalfkes karnten de Botter klar,
Fleddermus de fegt dat Hus
Mit sin vergülden Flögeltjes,
Sünd dat neet dicke Lögentjes?

De Wind de weiht, de Hahn de kreit,
De Voss satt up de Tune
Un plückd' sück 'n gäle Plume.
Ick sä, he schull mi eene geven,
He sä, he wull 'n Steen mi geven.
Do namm ick eenen dicken Stock
Un slog hum up sin kahle Kopp.
Do reep he: Vedder Jakob,
Vedder Jakob, laat mi leven,
Ick will di 'n golden Piepvögel geven,
Piepvögel schall di Stroh geven,
Stroh schast du din Koh geven,
Koh schall di Melk geven,
Melk schast du de Backer geven,
Backer schall di Stuten backen,
Stuten schast du de Brut geven,
Brut schall di Krut geven,
Krut schast du de Brügam geven,
Brügam schall di Bre geven,
Bre schast du de Puskatt geven,
Puskatt schall die Musen fangen,
De schast du in d' Schöstein hangen.

Van de Husdeeren.

All mine Duwkes
Sitten up 't Dack,
Flegen mi up de Hand,
So sünd se mack!

All mine Höhner
Picken min Koorn,
Dann kreiht de Hahn
Un krabbt mit sin Spoorn!

All mine Aantjes
Schwemmen in de See,
Kopp in 't Water,
Foten in de Höh!

Wat de Schwaalke Vörjahrs singt.

As ick vör 't letzte Mal hier was,
Was dit Fatt vull,
Was dat Fatt vull,
Wassen alle Hoken un Hörns vull,
Un nu is 't all verschlickert un verschlackert
Un vertirrelirreliert.

Wat de Kinder seggen, wenn se de Stürk sehn.

Stürke, Stürke, Langebeen,
Steist dar up een hoge Steen,
Hest ook rode Strümpe an,
Geist jo as een Edelmann.

Stürke, Stürke, bester,
Breng mi 'n lütjen Süster;
Ick will hör nich bedregen,
Ick will hör leverst wegen.

Wat se seggen, wenn se 'n Pielaant sehn.

Pielaant, Pielaant
Plattefot –
Vader is dod,
Moder is dod –
Geit nu in 't Schlot
Un sammelt sin Brod.

Ostfreeske Schiboleths.

(Moten van de Kinder dreemal in een Aamhalen ahn Fehler
herseggt worden.)

1. Dree Teertünnen, dree Trantünnen.

2. Uns' Grotknecht sneed dree Snee Stut,
dree Snee Stut sneed uns' grot Knecht.

3. De Schipper bepickt sin Schipp mit Pick,
mit Pick bepickt de Schipper sin Schipp.

4. 'n rüstrigen Spieker up 'n Plumboomblatt.

5. De Larrelter Kark de hangt vull Krallen,
vull klinkklare rosinrode Blodskrallen.

6. Weetjes Wichter wullen witt wullen
Wamms wasken, witt wullen Wamms
wullen Weetjes Wichter wasken.

7. Min Moders Möhlen mahlt moi Mehl,
moi Mehl mahlt min Moders Möhlen.

Wenn de Kinder hör erste Kusen
unner 't Schapp schmieten.

Dar, Mus,
Hest 'n ollen Kus';
Giff min ne-en wer,
De mi neet kellt,
De mi neet schwellt,
De mi neet ser deit,
De mi liek in de Mund steit
Un sin Levent neet wer utgeit.

Riemke bi 't Neien.

      Nadel, neih man dör,
      De Knütt de sitt dervör;
Un word de Steek ook erst wat groff,
Un ritt de Draht ook wol ins off,
Dat deiht hum nix; wat sull dat ook,
Dat word jo man een Schötteldook.
      Nadel, neih man to,
      Un steek mi man neet so.

Van de Handwarkers.

De Snieder seggt: Dar hangt 'n Stück Speck!
De Schomaker seggt: 'k will der nix van hebben!
De Wever seggt: Doh mi 't man her!
De Diskler seggt: Dar hest 't!

De Müller mit sin Mattfatt,
De Wever mit sin Spoolrad,
De Snieder mit sin Schnippelscheer;
Dar kamen all dree Defen her.

Snieder wip wap
Mit de Scheer up de Siet,
Mit de Nadel up de Rügg,
So geit 't dör de Kettenbrügg.

Snieder wip up
Till de Slipp up,
Sett d'r 'n Lapp up –
Klor is 't!

Snieder wull 'n Büxen neien,
Sünner Draht, sünner Naht
Sünner Scheer off Fingerhot.
Jungs un Wichter, kamt hierher,
Hier mal eenmal unnerdör!

De Schoster.

So neih ick min Nahtje,
So trekk ick min Drahtje
So sla ick min Tengelkes drin:
Sallt 't nich raden
Dat ick 'n Schomaker bün.

Pikk
Sitt up 't Rikk
Kloppt de olle Sahlen
Lett se för nee betahlen.

De Timmermann.

Tiptap, Tiptap Tengelke
Oll Rakelohm is dod
He was so 'n god old Mannetje
He bedelde för sin Brod.

De Kuper.

Dat Kuperswiv, dat Kuperswiv
Fratt all de sure Kohl int Liv.

Van 't Spinnen.

Klinker klanker rode Rock
Ick spunn, ick spunn wol gele Side,
Gele Side un gel krus Haar
Daran spunn ick söven Jahr,
Söven Jahr um un um.

Roosje van de Ride
Spunn so fiene Side
Fiene Side, gel krus Haar
Mörgen word dat söven Jahr.
Söven Jahr in d' Runde
Roosje dreih di umme!
Roosje har sück wol bedocht,
Har hör binnerst buten brocht.

Janmann.

Janmann sat up d' Schösteen
Un flickde sine Scho,
Do kwamm der 'n wakker Meisje an,
Dor sprok Janmann to:

»Meisje, wenn du freen wult,
Dann free du na de Pap,
Dann kannst du din Köst mit de Mund verdenen
Un dohn 'n langen Slap.«

»Lank slapen do ick nich,
Ick wull der lever 'n Goldsmid nehmen
Un dragen der golden Ringen.«
»Goldsmids Wiven hebben 't ook nich licht:
Se moten alltid blasen.«

»Ick wull völ lever 'n Schomaker nehmen
Un dragen der samten Scho.«
»De Schomakers Wiven hebben 't ook nich licht:
Se moten alltid putzen.«

»Ick wull der völ lever 'n Bakker nehmen
Un wull der Timpkes dreien.«
»Bakkers Wiven hebben 't ook nich licht:
Se moten alltid bülen.«

»Ick wull der völ lever 'n Snider nehmen
Un dragen siden Kleden.«
»Sniders Wiven hebben 't ook nich licht:
Se moten alltid neien.«

»Ick wull der völ lever 'n Wever nehmen
Un dragen dat fiene Linnen.«
»Wevers Wiven hebben 't ook nich licht:
Se moten alltid spolen.«

»Ick wull der völ lever 'n Spölmann nehmen
Un hören de Viaulen.«
»Spölmanns Wiven hebben 't ook nich licht:
Se moten alltid danzen.«

»Ick wull der völ lever 'n Burman nehmen
Un dohn dat Koorn berogen.«
»Burmans Wiven hebben 't ook nich licht:
Se moten alltid sörgen
För de Breepott Avend un Mörgen.«

Janmann har sin Lohn verloren
Well sull dorför sörgen?
Dat mot Janmann sülven dohn,
Ick wünsk hum 'n goden Mörgen.
's mörgens, wenn sin Fro upsteit,
Denn tranen hör de Ogen
Dor word se mit bedrogen.
Fro Linetje, Fro Stinetje
Spinnt dat Gorn so finetje
Noch finer as 'n Drahtje,
Dreemal in dat Runde!
Moi Meisje kehrt sück umme.
Moi Meisje hett sück ummekehrt
Un dat hett se van 't Freen lehrt.
Kureine, Kusteine!
Ick streu min Saat
All over de Straat.
Ick weet nich, wat der van wassen sall.
Petersilje, gröne Krut
Unse N. de is de Brut.
Well sull denn hör Brügen wesen?
Dat sall de .... woll wesen!

Lieder von Janmann siehe auch S. 46 und S. 61. Janmann oder Maljan ist das Wahrzeichen des ostfr. Bauernhauses, meist ein verzierter Stab, mit dem Sinn als Schutzgeist des Hauses, deshalb häufig in personifizierter Bedeutung.

'n Sprök bi 't Rammen.

Treckt mit alle Mann!
Laat jo 't dor nich sur bi worden
Wenn der ook för 'n mal
Een Pund anhangt.
Seht, wo he geiht!
Seht, wo he sleiht!
Hog in de Topp
De Pol wol van de Kopp!
Hog in de Rull,
Stockfis mit Knull,
Erdappels dorbi
Gode Knapperie!
Will di ins 'n Spaß vertellen
Dat sall jedermann gefellen.
      »Twee Mantjes pumpen
      Hog up de Klumpen,
      Leeg up de Schoh.
      Pastor steiht up d' Kanzel
      Un prädigt darto.«
Hog in de Scheeren
Dat hett de Meister geren
Hog in de Wedd
Un denn noch mal insett!

Nach W. Lüpkes, Ostfr. Volkskunde.

Riemkes up Stadt un Land.

De nägen Logen bi Auerk.

Nägen Logen un een Stadt
Hebben tosamen een Slötelgat;
Extum, Haxtum, Rah,
De folgen nander nah.
Egels, Wallinghusen, Popens,
De kann man wol oflopen.
Sandhörst, Karkdörp, Walle –
Dat sünd de nägen Logen alle.

Auerker Pogge,
Maak mi 'n paar Schoh.
Ick heff geen Leer,
Ick heff geen Teer
Ick heff geen Pick –
Aurick–kick–kick.

Extum, Haxtum, Rah',
Dor haun se sück mit d' Spa,
In Wall'
Wahnen de Schelms und Deefe all.
De Sandhörster Heer
Ritt up appelgraue Peer.
In Wallinghusen
Dor slahn se sück mit Kusen,
De olle Wiven mit Speken
Dat kunn woll Walkenhusen heeten.
Egels liggt bi de Sied,
De Galg' is hör neet wiet,
Popens is 'n Loog,
Karkdörp is 'n Hexenploog.

Nörden is 'n grote Stadt,
De wat hett, de köfft sück wat,
Man de nix hett und nix kann kriegen,
De mag man ut Nörden blieven.

Hokke vorssee! Wel geit me
Achter up dat lange Sle?
As dat Sle dann breckt
Dann fallen wi in de Dreck.
As dat Sle dann holt
Dann fahren wi na Wold,
Van Wold un dat na Bunde,
Dann fahren wi all in d' Runde,
Van Bunde dann na Neeschanz
Dar hollen de lütje Kinner 'n Dans,
Van Neeschanz na Widdelsweer
Van Widdelsweer denn hier wer her.

Wangeroog de Schone
Spiekeroog de Krone
Langeoog is 'n Botterfat
Baltrum is 'n Sandfat
Nördernee dat Roverland
Juist is dat Toverland
Börkmers melken Kojen
Un bruken Dreck to Brand.

Wangeroog hett 'n hogen Torn
Spiekeroog hett sin Nam verlorn
Langeoog is noch wat
Baltrum is 'n Sandfat
Nördernee frett sück halv satt.
Up de Juist
Sünd alle Kojen güst
Un kom wi up Börkem
Dor steken s' een mit Förken.

Riemkes för allerhand Kansen.

De sück god holt, gelt ook wat,
De der Lüst hett, lehrt ook wat,
De wat kann, de kummt ook to wat,
De wat will, de word ook wat:
Denk an mi un mark di dat.

De sin Plicht rechtschapen deit
In god' un quade Dagen,
De kann, wenn ook de Welt vergeit,
Sin Lött geduldig dragen.
Laat Erd un Hemmel undergahn,
De brave Mann blifft alltid stahn.

Gott gev di Gesundheit un Segen
In Feld, in Tun un in Hus!
To rechter Tid Sünn un ook Regen,
Bewahr di vör Vehsükt un Mus!
Dann sall dat in Schür un in Köken
Up Böhn un in d' Geldbühl wol gahn.
Dann brukst du dat Glück neet to söken,
Du hest et bi Fohrvull vör Dör dann stahn.

Bewahr uns, Heer, vör sore Tid,
Vör Störm un Hagelschlag;
Ook Watersflot bliv van uns wiet
Un all dat Weh un Ach.

Man seggt wol: as de Boom is groot,
Dann is de Planter lank all dod; –
Man harren uns' Ollen geen Bomen plant't,
Dann kreeg wi upstünds geen Appel in de Hand.
Drum, sölen jo Kinder ook wat geneten,
So mutt ji nu flietig planten un geten.

Een Kopmann sünder Geld
Is 'n Stümper in de Welt;
Een Bur sünder Land
Is as 'n Fisk up 't Sand;
Un 'n Hushollgen ahn Werdin,
De geit ganz gradig in.

Een Piep Toback, war Für in is,
Een Glasje, war god Beer in is,
Een Wivke, war Pleseer an is,
Un 'n Hart in de Bost, dat süver is:
Wenn du dat hest, dann holl et wiß.

Een Swien, dat geen Speck sett,
Een Koh, de geen Melk lett,
Un 'n Froh, de nix van Hushollgen weet,
De passen vör 'n Husmann neet.

Wat man frewillig upnimmt
Un dalschmitt, wenn man will,
Un drückt et blaue Flecken,
Is doch man Kinnerspill.

Wenn Pus geit keiern, danßen
De Müs' up Stohl un Disk;
Wenn he to Hus kummt, wahrt jo,
Is sin Apptit wer frisk.

As 'k junk was
Wat 'n Mann was ick do!
Siden Lintjes bi de Beenen,
Golden Gaspjes up de Scho.

As 'k old was
Wat 'n Mann was ick do!
Strohropen bi de Beenen,
Kohtauen up de Scho!

De Wichter sünd Filetjes
Se dragen golden Ketjes.
De Jungens dat sünd de Hundeblomen
De mögen de Filetjes so geern sonen!

De för sin Goddohn Dank begehrt,
Nimmt ja Betalung an;
Un de uns 't fak up 't Brod noch schmeert,
Is geen walldadig Mann!
De um to pralen d' Armen schenkt,
Gifft neet mit godem Hart,
Un de sück fram un heilig denkt,
Is faken kwad van Art.

'n ostfreesken Jung
Spreckt mit 'n ostfreesken Tung.

Lange Sweerten an de Siden
Tinnen Tellers an de Wand
Dat is 't Wapen van heel Ostfreesland.

Proten is godkop
Man Dohn is 'n Ding.

'n Lepel vull Daat
Is beter as 'n Schepel vull Rat.

De ut min Kees makt 'n Schuit
Un ut min Maid 'n Brut
De mot to 't Hus herut.

Sett de Pogg up 'n golden Stohl
He hüppt doch wer in de Pool.

Ick wull, dat 't altid Söndag was
Un avermörgen Pasken,
Dat in min Geld gin Ende was,
Wat wull ick denn erst brasken.

'n olden Fro un 'n olden Koh
Dar kummt een noch wat van to.
Man 'n olden Kerl un 'n old Perd
De sünd gin Bohne wert.

Mester, Köster, Kwäk
Ik bäd de ganze Wäk.
's Mandags fang ick an
Un 's Saterdags weet ick d'r nix mehr van.

Wenn Vader knurd
Un Moder murd
Un Süster schellt
Denn gah ick in de wiede Welt.

Pantje warm, Pantje warm,
Makt mennig Husmann arm.

Riek seien, arm meien,
't Land hört de Hahn nich kreien.

Speende Kinner
Deende Kinner.

't is noch lang nich dahn,
't fangt erst an to gahn.

Tüsken twalf un een
Sünd alle Düvels to Been.

Wat bäter is as 'n Lus
Dat nimm mit na Hus.

Wat jung is, dat spölt geern,
Wat old is, dat nölt geern.

Wenn ick sall un mot
Denn is de Will god.

De van nix kummt to Brot,
De deit Gott un de Düvel nich god.

Beer nährt, Brannwien tehrt.

Besinnt, ehr ji beginnt.

Büst du Hoor of Deef,
Mit Geld büst du leef.

Dat geit Lähr um Lähr:
Brühdst du mi, ick brühd di wer.

Dat Kleed ziert de Mann,
Det 't hett, de trekkt 't an.

De Bur is 'n Bur
Is 'n Schelm van Natur.

De Minsken kennt man an de Gang
Un de Vögels an de Gesang.

De Prahler hett geen Brod
Un de Klager litt geen Not.

De wat Leves hett, de geit darna,
Un de wat Säres hett, de föhlt darna.

God makt Mod
Mod makt Avermod
Un Avermod deit selten god.

Wor man mit verkehrt
Dor word man mit ehrt.

De sück over annermanns Unglück freit
De sin egen steit vör de Dör un bleit.

Wenn de Sünn steit in Westen
Sünd de leie Lü de besten.

Van baven bunt
Van unnern strunt.

De sälig will starven
Vermak sin Geld an de rechte Arven.

Elk Hüsken
Hett sin Krüsken.

Kinner, de willen,
Kriegen wat vör de Billen.

Wenn man kummt to weten,
Denn is man halv vergeten.

De will leven sünner Pien
Bewahr sück vör Steefkinner un Winterswien.

'n moi Wiv un 'n moi Pus
Sünd 'n Zierrat in 't Hus.

Elk free sin Nabers Kind
Denn weet he, wat he findt.

Eet di satt
Un holl di glatt.

De spart för de Mund,
Spart för Katt un Hund.

Een sin Dod
Is de ander sin Brod.

Laat 't gahn
Wo 't geit!
Laat 't stahn
Wo 't steit!
Sta du man fast,
Du olle Knast –
Denn sall 't wol gahn.

De van Neet kummt to Leet,
Dat is allmanns Verdreet.

Grote Heeren Kromen
Bringen de Lütjen to 't Romen.

Moi gahn un fahren
Satt eten un sparen.

Spar wat, denn hest d' wat
Lern wat, denn kannst d' wat.

't is wunnerlik in de Welt,
De een hett d' Bühl, de anner 't Geld.

Water is Water
Man Wien rört de Snater.

RenkeReinecke., wenn 'k wenke
Denn plück mi de Goos.
Renke, wenn 'k wenke
Denn laat mi hum los.

Kruse Haar un kruse Sinn
Dar sitt de Düvel dreemal in.

Swar Land, sware Lü,
Licht Land, lichte Lü.

Dor geit 't hen in Godds Nam
Arm hen, riek wer,
Alle Wind de Godd gifft,
Een Stüver in de Büle:
Allerwegen, war wi komen
Hebb wi Tehrgeld.
Bedenk uns Godd mit 'n Vaderunser,
Dat wi uns behollen un neet verleesen.
't Lest – 't Best
Vader, Sohn, hillge Geest.

Steuermannsspruch bei Abfahrt in See.

Berend Butje, de wull fahren
Mit sin Schippke na Polaren.
De Weg was krumm
Do ging Berend Butje wer um.

Godd bewahre Damm un Diken,
Syhl un Bollwark un dergliken.

Ick sitt up min Gemack
Un rok 'n Piep Taback
Un drink 'n Köpke Tee
Un dor bin 'k mit tofree.

De der deent
Is so god as de der löhnt.

De Bur un Burinske beiden
Kennt m' an hör Knechten un Meiden.

Slecht is de Knecht,
De nix deit ungeseggt.

Koplüde God
Is Ebb un Flot.

Is 't 'n Riek
Denn lopen se alle gliek.
Is 't 'n Arm
Mot sück Gott erbarm.

Wenn Lechtmeß is lecht
Is de Bur 'n Knecht.
Wenn Lechtmeß is dunker
Is de Bur 'n Junker.

Wenn 't Beer is in de Kann
Is de Wiesheit in de Mann.

Hochtid gahn
Un Vadder stahn
Un Fenster geven
Hett mennig Bur van de Plaze dreven.

Nich alles in Papes Gatt –
Köster-Ohm ook wat.

Van een grote Hof
Geit völ of.

De Geld will vermallen,
Kop Glasen un laat se fallen.

De Welt is vull Pin,
Elk föhlt sin.

Een is bäter as geen.

Erst likken un slabben
Denn hauen und krabben.

Ick sün so jaapsk,
Wär ick so paapsk,
Ick kunn woll Meß dohn.

Jöden un Mennisten
Sünd de Düvel sin Christen.

Kummt de Bur an de Staat,
Weet he geen Maat.

Müggen, hebben de ook Rüggen?

Mütz unner de Hod
Dat bedelt god.

'n Dode un 'n Brut,
De moten to 't Hus herut.

Olle Kerls un junge Wive
Gifft völ Kinner un völ Kife.

Aus »Spräk- un Stäkriemen« von Fr. Wegener (Ostfr. Monatsblatt 1882.)

Adders un Pieken
Mutt elk utwieken.

Alltovöl is ungesund
Meent de Maag, man nich de Mund.

Allto fründelk un söt
Verrat geen god Gemöt.

Arbeit nich to din egen Scha
Un kiek de Hörns un Hoken na.

Arbeiterschweet un Burenfliet
Helpen völ Minsken dör de Tid.

Arvunkels un Arvtanten
Sünd de leevste Anverwandten.

Bäter gliek 'n lüttjen Profit
As 'n groten up lang Kredit.

Bi Verkoper un Koper
Is de Wahrheed fak man 'n Biloper.

Bi Brunkohl hört Speck un Malligkeit
Up ostfreesk Maneer, ahn Galstrigkeit.

Bliv bi de Wennst
De du kennst.

Börgskupp is man 'n Word,
Hett averst mennigeen bedort.

Brörmann, mark di dat,
De Voß kennt mehr as een Gatt.

Dat beste Stück
Kört elk för sück.

Deerns un Musen
Maken kahle Husen.

De nich haapt un nich strävt,
Glöv man ja nich, dat de lävt.

De sin Plüntjes will dür verkopen,
Mutt darmit nah de Logen lopen.

So gelevt as 't Gott behagt
Bäter benidet as beklagt.


 << zurück weiter >>