Rudolf von Tavel: De Houpme Lombach

Anzeige. Gutenberg Edition 16. 2. vermehrte und verbesserte Auflage. Alle Werke aus dem Projekt Gutenberg-DE. Mit zusätzlichen E-Books. Eine einmalige Bibliothek. +++ Information und Bestellung in unserem Shop +++

I.
D'Chilchhof-Lächemanne. Der Houpme Lombach wird belageret. E nächtleche Zwöikampf.

»He Go'-Go'-Go'- grüeß Ech, Herr Oberscht!« het a der Junkeregaß e gar schtattleche Herr i mene chocolatbruune Chleid d'Loube-n-uf grüeft. Es het dem Oberscht Muxmernit gulte, wo mit rot agloffenem Gsicht dahär cho isch. »Bonjour Larron«, het er g'antwortet. »Wo wotsch hi, daß de so pressiersch?« – »E, hei, wott i, 's isch öppe niene halb e so nätt by-n-ech, i der Schtadt«, meint der Oberscht, »wenn mer nid my Epaisse usgange wär, so wär i z'Chräilige blibe.« – »Eh bah, chum du jitz no 4 chly zue-n-is uf e Chilchhof, und de chunsch de zue mer cho ässe. Me mueß profitiere, wenn me di einisch gseht. I ha gar verwändt guete Cortaillod übercho, du muesch dä cho probiere.« – »Hm, me chönnt am Änd; was macht ds Henriette?« – »'S isch zwäg, merci. Ja, ja, du muesch cho, es macht ihm de o Freud.«

»Ja, ja, dir nähmet's nid vo der schwärschte Syte, und eigetlech heit der rächt. I bi o nid derfür, daß me dene Hallungge d'Freud macht, sech undere Bode z'ergere, wie der cousin Karludi. Lue, dä reut mi.«

»He, nüt appartigs. Da cha me jitz einisch säge, es heig ihm ds Härz broche. Äh pfy Tüfel! Lue, wenn i nid albe-n-einisch no ne guete Tropf z'trinke hätt, daß i o di Schweinerei e chly chönnt vergässe, i wär scho lang nümme da. E guete Schluck isch no ds einzige, was mer bhalte hei vo der ganze Herrlechkeit.«

»He, das säge-n-i ja o geng, es syg dumm sech z'ergere. Es git eim niemer nüt derfür. Und 5 au fond isch d'Wält glych blibe. Erger und Verdruß het me vorhär eigetlech o gha. Und am Änd wott i mi lieber no vo nere frömde canaille la ergere, als vo de-n-eigete Lüte.«

»Bonjour, bonjour, Luron«, rüeft der Oberscht under em letschte Loubeboge a mene Herr zue, wo vo der Chrützgaß här cho isch, »comment vas-tu?«

Der Luron, wie si ne gnamset hei, isch e-n-undersetzte, mittelgroße Ma gsi, het gar hablech usgseh – und isch's o gsi. Schön chönnt me nid juscht säge; für das het er z'suur dry gluegt. Aber er het regelmäßigi Züg gha. Die gschwallete-n-Ougedechle hei syni blaue-n-Ouge schier mache z'ver-schwinde, und syni Backe hei näbe de Mulegge-n-abe schön gschwungeni Falte gmacht, wie se nume Lüt überchöme, wo wüsse, was Trüffle-n- und Ouschtere sy. No meh als di schtarke Lippe hei d'Naselöcher verrate, daß er ds Läbe, trotz syne Füfzgi, no nid wohlfeil gä hätti, vo wäge syni Naseflügel hei di ganzi Zit g'vibriert, wie me's öppe-n-a mene Schtellhund gseht. A propos vo Hund, drei Schritt vor em Luron här isch, unzertrennlich vo-n-ihm, es Tier gwatschlet, me darf nid rächt säge Dachshund, aber 's isch doch öppis e so gsi, e dicki, dicki Wurscht i 6 mene Balg vo gäl gschpräglete Borschte, uf vier chrumme Bei. Das Wäse het Schüggi gheisse. Vor füfzäh Jahre het me-n-ihm bijou gseit, vor zäche Jahre bijouggeli und jitz äbe nume no Schüggi. Es isch ihm glych gange, wie sym Meischter. Dä het vor 15 Jahre no Herr Hackbrätt gheisse; aber sit vierzäh Jahre het me-n-ihm i der ganze Schtadt nume no Luron gseit. Dir vernähmet de no, warum.

Drei Schritt hinder-em Luron här isch di zwöiti Uflag vom Schüggi cho, haarglych, aber nume-n-uf drüüne Beine. Däm hei si »Wadi« gseit. Der rächt Name wär »Waldmann« gsi.

Wo der Luron di beide-n-Andere gseht cho, faht er a sys Gsicht ufblase-n-und chodere. – Das het er geng gmacht, wenn er öpper gfunde het, däm er het chönne der Chropf lääre. Isch er derzue veieliblau worde, so isch's es schlächts Zeiche gsi, sünsch gar nid, vo wäge dampet het er grüüslech gärn.

»Äh, hä, hä, Muxmernit, bonjour, bonjour«, seit der Luron, wo-n-er zu de-n-andere Herre schtoßt.

Jitz ghört me-n-am Hus »a der Chetti« d'Husthüre schletze wie ne Flinteschutz, und us der Loube chunt e länge, magere, schwarze Ma, fyrlech wie ne Magier, dahär. Er het e graue Mantel ohni Ermel 7 umghänkt gha. Schtatt öppe ne Chnopf yztue, het er ne mit der lingge Hand uf der Bruscht zsäme gha und us em Latz het er die rächti Hand füre gschtreckt und mit dem Duume, Zeig- und Mittelfinger geng g'häägglet, wie wenn er öppis us der Luft i sy Buese-n-yne wetti chrame. Das isch aber nume dahär cho, daß er halbi Tage lang e so umegschpaziert isch und mit dene drei Finger geng es offes Buech vor sech gha het. Bösi Müler hei vo-n-ihm brichtet, er heig einisch e Bäseschtiel ungcheuet gschlückt. Syr Haltung nah hätt me's schier chönne gloube. Und d'Füeß het er glüpft, wie-n-e Schtorch i nere Wässermatte.

Chuum isch der Herr Brambärger – so het dä Philosoph nämlech gheisse – mit de-n-Andere zsämecho, het's uf em Turm vo der große Chilche-n-elfi gschlage. Das Rendez-vous het alli Tag mit nere settige Regelmäßigkeit schtatt gfunde, daß me nie gwüßt het, öb die Herre sech nam Hochwächter richte oder öb dä gwartet het für elfi z'schla, bis er das schwarze Trüppeli a der Chrützgaß unde gseh het.

Hütt sy allerhand Lüt uf e Chilchhof cho. Ds schöne Meyewätter het o d'Juged us de Loube füre glöckt. Hinder der große Gitterporte hei di schwäre, großbletterige Chrone vo de Cheschteneböum gar es herrlechs Schattezält gmacht. Über und über sy si mit wyße-n-oder rote Blueschtschtrüüßleni g'schpickt 8 gsi, und ihri runde Conture het d'Morgesunne-n-i guldigi Bogechränz verwandlet.

D'Zugsornig für e-n-Ufmarsch uf e Chilchhof isch bi üsne Herre-n- o alli Tag di glychi gsi. Vorus der Schüggi, de zu zwee und zwee d'Lächemanne und z'hinderscht der Wadi. – Ja richtig, d'Lächemanne! Underem Name »Chilchhoflächemanne« het jedes Chind di paar Herre gkennt, will si so flyßig dert z'sämecho sy und würklech mängisch tha hei, wie wenn si die Promenade vo der Schtadt z'Läche hätte. Jitz ghört äbe zu jedem rächte Läche-n-o-n-es Hus. Drum hei üsi Lächemanne-n-o ne bsundere Wohnsitz uf der Plattform müesse ha, und das isch der oberscht Bank z'nächscht am obere Pavillon gsi, mit der schöne-n-Ussicht gäge Mittag. Jede Bärner het gwüßt, daß dä Bank reserviert isch. Isch öppe-n-Öpper vorhär druffe gsässe, so het er sech under sibe serviteurs zrückzoge, sobald nume der Schüggi bi'm undere Pavillon ume-n-Egge cho isch. So isch der Reschpäkt vor de gnädige Herre no de meischte Lüt i Fleisch und Bluet gsässe. Drum chönnet der ech dänke, was das für ne-n-Effäkt gha het, wo hütt die Lächemanne-n-arücke-n-und uf ihrem Schtammsitz – e französische-n-Invalid der Längi na ligt, di schöni Ussicht luegt und sy Knaschter roukt. Scho nume das! Dänket die infami Frächheit, uf em Chilchhof z'tubake! So öppis het me no nid erläbt gha.

9 Der Schüggi isch vor em Bank blybe schtah, wie wenn er wett säge : »Das isch jitz aber ds comble vo der Impertinänz.« Der Wadi het's o gfunde, und die vier Herre sy blybe schtah wie Bildsüüle, und der Franzos het – tubaket.

Im Luron inne het's afah chrose -n-und rumple, und me hed nid gwüßt, i weler Wys dä Zorn sech wärdi Luft mache; aber der Larron het sy Fründ am Chuttesäcke zoge-n- und gseit: »Schwyg, schwyg! La ne la sy!«

»Höhöhö, das isch e verfluechti Arroganz das«, brummlet der Luron. »Mores gallicæ!« het der Herr Brambärger gseit und probiert es schtoisches Gsicht z'schnyde, aber der Erger het ihm us de Mulegge füre blinzlet.

Z'erscht het der Schüggi di geeignete Maßregle-n-ergriffe. Er isch zum Schtud vom etweihte Schtammsitz zottlet, het dranne gschmöckt und syr Verachtung dür ne-n-ächt hündischi Kundgäbung Luft gmacht, und pflichtschuldig het der Wadi sy Bytrag sofort nache gleischtet. Der Franzos het – tubaket.

Schließlech und am Änd het me du gfunde, es gäbi eigetlech no anderi Bänk uf em Chilchhof und isch mit Chopfschüttle fürbas zoge. Der nächscht Bank gäge-n-Abe-n-isch läär gsi und me het ne bsetzt, z'üsserscht rächts der Luron, näbe-n-ihm der Larron, näbe däm der Oberscht und z'üsserscht der 10 Philosoph. D'Hünd sy bekantlech vo Natur konservativ und jeder gschichtlech unmotivierte Neuerung, sowyt si nid öppe-n-e Furtschritt im Traktamänt bedütet, absolut findsälig. Drum hei sech Schüggi und Wadi der ganz Vormittag nümme calmiert. Alli halb Schtund hei si ihri Demonschtratione gäge dä Franzos repetiert und zwüsche-n-yne sy si hässig umenandere zöttelet, hei i eim yne gruret und alli Lüt a g'chältschet.

Jitz wärdet der welle wüsse, wohär die Übernäme Larron und Luron chöme. He nu, so loset!

Der Larron het zum G'schlächt Herbort gheisse-n-und het so wenig vo mene Röuber gha, als e Frösch vo mene Windschpil, aber verwändt e nätti Frou, ds Henriette. Und der Herr Hackbrätt isch guet befründet gsi mit dem Herr Herbort und no schier besser mit dem Henriette. Alli drü sy gar schtark gsi uf em Chärtle-n- und sy alli Wuche -n-einisch am Abe z'säme cho zum Tarok.

Gwöhnlech sy si im Cabinet vom Herr Herbort gsässe, vorne, zwüschem Kamin und dem Fänschter. Jitz het einisch, so a mene Schpil-Abe der Herr Herbort Ungfell gha und scho zwöi mal verlore. Er het ufbegährt. »Henriette, du bschyßisch« het er scho meh als einisch gseit. Aber die beide-n-Andere hei nume-n-ihre Jux dranne gha und ne no meh greizt, so daß er afe chly närvös und yfersüchtig worde-n-isch. 11 A der Uschligcherze-n-isch der Dache läng worde -n-und het e Röuber agsetzt. Da nimmt der Herr Hackbrätt d'Abbräche -n- und wott ds Liecht schnütze. Der Herr Herbort merkt, daß er z'wyt unde-n-asetzt und seit: »He, he, attends, du löschisch ja.« »Non, non«, seit der Ander, »il y a un larron« und löscht richtig ds Liecht. – »Abah lue jitz, i ha's no gseit, du löschisch de. Wie dumm doch o!« Zum Verdruß vom Herr Herbort hei ds Henriette und der Herr Hackbrätt nume no glachet, währed däm der Husherr zum ergangene Kaminfüür tappet isch, für ne Schpahn ga az'zünte. Wo-n-er am Bode chneulet und i d'Gluet yne blaset, ghört er am Tisch vorne-n-es chlepfigs Müntschi und es verdrückts Lache. Er schießt uf und brüelet: »Aeh, sacre double, maintenant je sais où il est, le larron. Attends je vais te faire ton compte, larron, bougre de larron!« – »Non, non«, antwortet's us em Canapé-Egge, »seulement luron.«

»Larron ou luron, i will der ds Gurli fiegge, wart nume« , brüelet der Herr Herbort, nimmt d'Kaminzange -n- und – schtürchlet der Längi nah über e Waldeli, wo ganz friedlech da gschlafe het und schintet sech sy Nase-n-am B'schleg vom Schpiltisch vo z'underscht bis z'oberscht. Was er derzue gseit het, het Niemer verschtande, vo wäge der Wadi het gyxet, wie ne-n-ungschmiereti Schtooßbäre-n- und isch 12 vo Schtund a bis a sys Aend nume no uf drüüne Beinli gloffe.

Jitz het me du wohl oder übel müesse Liecht mache, göb daß e wyteri Schtrafverfolgung het chönne schtattfinde.

Es het lang duuret, bis der Herr Herbort ändlech syr Frou gloubt het, daß si gar keis Müntschi übercho heig, sondere, daß der Herr Hackbrätt sich sälber eis uf d'Hand gä heigi. Ds dümmschte-n-isch du natürlech ds Pflaschter uf der Nase gsi. Dür das isch di Gschicht uscho, und me het fürderhi dem Herr Herbort bi jedem Anlaß zuegrüeft: »Larron, larron!« So isch ihm dä Name blibe. Und dem Andere het me halt – übriges nit mit Unrächt – der »Luron« gseit. Er het scho ds sältmal zu de tröschtbare Wittlige ghört, het e große Huufe Gäld gha und zwöi Töchterli, ds Blanche und ds Mélanie. Wo du die e chly größer worde sy, het du ihre Papa vor de Lüte gärn seriösi Ansichte verträtte, isch aber under sym faltsche-n-üssere nimbus fyr Läbtig e Habernarr blibe.

Uf em Chilchhof het me natürlech d'Tagesereignis verhandlet, gwöhnlech hübscheli. Nume mit dem Herr Brambärger het me chly lut müesse rede; nid daß er apparti hert ghört hätti, aber me het ne gwöhnlech z'erscht müesse vom Olymp abe reiche -n- oder us der Underwält ufe, wenn me -n-ihm öppis het welle säge.

13 »Was isch, dem Walthard sy Tinte vertrochnet?« fragt der Oberscht, wo mit de Neuigkeite geng öppe-n- um ne Monet hindedry gsi isch.

»Ja pärse, ds letschte Schtück isch im Merze -n-erschine. Hoffetlech fah si nie wieder a dermit. S'isch doch absurd, e so ne Zytung welle ga z'ediere, hie z'Bärn.«

»S'isch aber doch no schad«, meint der Herr Brambärger, »me het doch o g'hört, was geit.«

»Abah« etgägnet der Larron, »für die Absurditete, wo sie z'Aarau und z'Luzärn z'sämeschwätze, isch's emel nid schad.«

»Das wett i meine«, pflichtet der Luron ihm by, »und überhoupt, was bruuche doch d'Lüt alles z'wüsse. E jede Schnürfli meint afange, er heig öppis z'säge, non c'est tout simplement ridicule.«

»Es lüpft mi ganz«, meint der Luron, »wenn i di Phrase gseh vo dene Kärlse. Me sött meine, 14 me hätt nüt als Tugete z'lehre vo dene blagueurs. Met het doch z'Bärn o gwüßt, was rächt isch, die sölle-n-is nid cho, die . . . .«

Dem Luron isch plötzlech ds Wort uf de Lippe-n-erschtorbe, und alli vier Herre hei, wie am glyche Schnüerli zoge, gäge linggs gluegt. Da chunt ume-n-Egge-n-e-n-uffallendi Erschynung, e schöni, schlanki Dame mit schwarze Haar, füürige, schwarze-n-Ouge-n-und lüüchtend-rote, ufgworfene Lippe. Uf ihrem Büggeli-Schtrubel isch e-n-übermüetig ufgschtrüblete, kolossale Huet mit Band und Fädere gsässe. Di prächtigi, volli Büste-n- isch i nere gälsydige, knappe, schtark decolletierte Gschalt mit churze Puffermeli gschteckt. Hert under der Bruscht het es breits, schwarzes Sammetband d'Taille-n-ygschnüert, und vo dert ewäg isch es gälsydigs Jupon, ganz glatt aligend, bis uf di chlyne, schpitzige Schüeli gfalle. Me het nid gwüßt, was me meh söll aschtuune, di cherzegradi Haltung, der liecht Gang oder d'Bewegung vo ihrne schlanke-n-Arme. Provozierend isch si vorby gschwäbt, het aber üsne Lächemanne kei Blick gönnt, trotzdäm me völlig het chönne gseh, wie-n-es die vier alte Grieggle gschrisse het. Der Luron het uf der Schtell d'Verfolgung mit der Lorgnette-n- ufgnoh. Är isch o der erscht gsi, wo wieder zu Wort cho isch.

Hö hö hö, das isch doch schtark – c'est 15 vraiment dégoûtant ça. I wett mi gschämt ha, so umenandere z'loufe. Da sött d'Polizei hollah mache. Das nimmt mi doch jitz wunder, wär das isch.«

»E bhüetis, lachet der Oberscht, tue di nume nid ufrege. I-n-es paar Wuche loufe-n-üsi prezis e so umenandere.«

»Ja, lue de nume, was dyni Meitscheni mache. Wenn de der capitaine Lombach chunt, hä, hä hä.«

Ds Gschpräch isch du wyter uf d'Franzose-n-und di ewigi Yquartierung cho, wo scho sit mene Jahr di ganzi Burgerschaft plaget het und vo dere d'Ahänger vo der neue-n-Ornig geng ds toupet gha hei z'bhoupte, si sygi zum Schutz vo der gmeine Wohlfahrt da. D'Schwyz isch denn zu male nüt meh anders gsi, als ds Scharrbrätt, wo di französischi canaille ihri dräckige Schueh dranne-n-abputzt het. Ds Truurigschte-n-isch aber gsi, daß es no Lüt gä het, wo dä Zueschtand herrlech gfunde hei. Nu, zu dene hei jedefalls d'Lächemanne nit ghört.

Zum zwöite mal isch di rätselhafti Schönheit a üsne Herre vorbygange. Der Muxmernit het öppis praschalleret, der Herr Brambärger het i d'Böum 16 ufegluegt, der Larron uf d'Figure, wo-n-er mit sym Schtäcke vor sech i ds Grien gchritzet het, und der Luron het g'rangglet.

Undereinisch verwütscht er vo sym Nachbar eis mit dem Ellboge zwüsche d'Rüppi.

Der Luron het sech halt verdräit, wie n-es Schtrübli, für der Pärson nache z'luege, bis ds Ändi vo sym Zopf dem Larron im Gsicht ume guslet het.

Uf dä Box abe het er sech du wieder schtill gha und syr Etrüschtung über di neui Mode wyters Luft gmacht.

Bald druuf chöme zwe Jünglinge dahär, der eint e handfeschte Kärli, nid grad gar comme-il-faut, der ander es dürschynigs Bürschtli mit fyne Züge. Die hei üsi Herre höflech grüeßt und sy, Arm i-n-Arm, wytergange.

»Ja, i probiere-n-emel. Es isch halt geng chly e Lotterei mit settige Lüte. Me weiß nie, was me -n-i ds Hus überchunt.«

17 »Äbe,« meint der Oberscht, »di Herre Schtudiose hei de mängisch nid di beschte Gwohnheite. Wie het er's mit de Dienschte?«

»Säg, du bisch neue hütt cholderig,« meint der Larron zum Luron. Dä het wieder zablet und gschpeut und grangglet, will d'Französi aber vorby gange-n-isch, das mal mit mene cavalier.

»E bhüetis, wenn mer uf em Chilchhof nie nüt leiders z'gseh überchöme, so wei mer de nid chlage.«

»Aha, aha,« brüelet der Muxmernit derzwüsche, »potz tousig, me chunt cho luege, wo der Papa blybt,« und wyst uf zwöi nätti Töchterli, wo vom Chilchplatz här chöme. Jitz hei sech sogar di vier Lächemanne-n-erhobe, und mit Usnahm vom Herr Brambärger, hei sech alli zu artige Complimänte-n-ufgschwunge, die dem Papa Luron gar wohlta hei. Syni Töchtere sy übriges scho-n-es Komplimänt wärt gsi. Di Elteri isch blund gsi, ender schmächtig und läng, het aber e prächtige teint gha und gar e fründleche-n-Usdruck, währed di Jüngeri, dunkli, es luschtigs, schprützigs Pumerli gsi isch. Sie hei aber damals beidi nüt bsunders pikants gha, weder i ihrem Ufträtte, no i der toilette, und der Papa het schträng druf gluegt, daß si müglechscht ehrbari Gattig heige. Er het gmeint, je züchtiger und 18 biederer der Ufzug vo syne Töchtere sygi, descht tugedhafter wärdi är de i de-n-Ouge vo de Lüte.

So gärn sünsch der Papa Luron syni Töchtere -n- um sech gha het, hütt sy si-n-ihm gar nid erwünscht cho, und uf der andere Syte hätte's di Töchtere-n- o lieber gseh, wenn ihre Papa d'Sitzung vo de Lächemanne gschwänzt hätti, grad hütt, nume grad hütt. – Warum? Ach, myn Troscht, si hei der Houpme Lombach gseh dem Chilchhof zueschtüüre. Die sälbi Zyt het der Houpme Lombach meh Töchtere z'Bärn der Chopf verdräit als dem Luron sys Chöchi i mene Monet Güggelihäls umdräit het. Der Houpme Lombach het das wohl gmerkt und sech e Jux drus gmacht, geng öppe-n-es halbs Dotze -n- am Bändel ume z'füehre-n- und Eini über di Anderi schalus z'mache. G'wöhnlech isch er gäge Mittag uf e Chilchhof gange und e gueti halb Schtund hinderem Rügge vo de Lächemanne der Chilche nah uf und ab gschpaziert. Anderi jungi Herre hei dä Märit gmerkt und hei sech glägetlech o zueche gmacht; aber geng isch der Fritz Lombach Hans obe-n-im Dorf gsi. Me het sech zwänzg mal begägnet, sech grüeßt, es Schtändli gha, es paar mal der Wäg mitenandere gmacht, und mängisch het me sogar der ganz Cher ume Chilchhof gmacht, ohni sech vo de-n-alte Herre la z'verschüüche. D'Mamane hei zum Glück no kei Schtammsitz gha uf der Plattform.

19 Die beide Töchtere vom Luron hei natürlech scho währed ihrem Schwatz mit de Lächemanne der »delicios Houpme« zwüsche de Cheschteneböum düre gseh umenandere schpaziere, wie-n-e Pascha, und hätte sech grüüslech gärn verabsäntiert. Aber si hei e keis savoir faire gha i settige Sache. Einschtwyle hei si sech nume verlägeni Blicke zuegworfe -n- und sy rot worde, di Babeli, kei Möntsch het begriffe, warum. Ändlech schtagglet ds Blanche: »Mir wei-n-ech nid derangiere.« Wo aber der Oberscht seit »Eh bhüetis, dir derangieret is gar nüt«, het das guet Chind scho nümme wyter gwüßt und isch no verschmejeter gsi als vorhär.

I däm Ougeblick isch wieder d'Französi mit mene dédaignose Blick uf die sittsame Töchtere vorby gschwäbt, das mal ganz nach, so daß der Luron i ihre Dunschtkreis yne cho isch und d'Naseflügel merklech zsämezoge het. Mit Müej und Not het er sech bändiget. Aber wenn er sech nid i Worte het chönne Luft mache, so het halt sünsch öppis müesse gah, und drum het er afah loufe-n- und di ganzi Gsellscheft mit sech grisse. Na zäche Schritte blybt er aber scho wieder schtah, seit zu syne Töchtere : »Ganget nume, i chume de« und chehrt wieder um. Ds Blanche und ds Mélanie hei natürlech nüt lieber ghört als das »ganget nume« und sy mit usgreckte Häls dervo grönnt, währed der Luron syni 20 Kamerade wieder uf e Bank zrückzoge het, für ne vo Neuem zsäge, wie ne di Französi enervieri.

Öppe bi der Sakrischtei unde hei si ne erjagt, der »delicios Houpme.« Ds Blanche het sy ganzi Seel probiert dür syni Ougeschtärne-n-use z'porze und ne-n-agschmachtet, ds Mélanie het a mene verschtändnisinnige Lächle-n-ume laboriert, und der Fritz Lombach het sech prezios gmacht. Ja, wenn er gwüßt hätti, wie-n-er mit syr wohl überleite Hinderheltigkeit das arme Blanche gschinteret het!

Jitz ghört me plötzlech vo der Chrüzgaß här plan, plan, rattaplan, e Trummle, und mit läbigem Schritt marschiert e-n-Abteilung französischi Soldate dahär. Alles isch z'sämegloffe, cho luege, was es gäbi, und d'Lüt sy no nid alli bim Portal aglanget gsi, so marschiere di Soldate-n-yne-n-und mache z'nächscht bi der Chilche halt.

Wo der Trummelschlag ume-n-Egge cho isch, isch der Luron ufgumpet und het gar mörderlech afah ufbegähre-n-und futtere: »Öh, hö, hö hö, sacre double, qu'est ce qu'ils veulent là? Ne peut-on pas nous laisser tranquilles, bougres de cochons?«

Me isch natürlech ufbroche, und Schüggi, Wadi, Luron, Larron, Muxmernit und der Philosoph hei sech knurrend der allgmeine Flucht agschlosse. Der Luron het Mittel und Wäg gfunde für d'Rolle vo Lots Wyb z'übernäh, will di duftendi Madame nid 21 wyt vom verlassene Bank wieder zum Vorschyn cho isch und mit überlägener Miene d'Rümung vom Chilchhof betrachtet het. Hinder allne Böum sy undereinisch Soldate-n-uftouchet und hei di ehrbari Burgersami schnöd vertribe. I allem Wytertrappe het der Luron geng hindertsi gluegt, na der Französi, und richtig schießt er a caporal und trappet ihm uf d'Füeß.

»He, toi, ne peux-tu pas faire attention? Va donc repasser tes propres cors!« brüelet dä caporal und schtellt dem Luron der Gwehrcholbe-n-uf sy lingge Podagrafueß ab, daß es ne dunkt het, er gsej alli füf Zeche dür ds Grien usfahre. Mit nere-n-unbeschrybleche Grimasse-n-isch er dervo und i der allgmeine Rochlete-n-under Schmähle-n-und Flueche-n-a d'Chrüzgaß use ghümpet, wo sech syni Töchtere mit Beduure-n-uf ihn gschtürzt hei.

Zum Etzücke vo Blanche und Mélanie het sech jitz o der Houpme Lombach zueche gmacht.

»Mais, mais, mais qu'est-ce que vous avez?« het er mit empressement gfragt, und d'Töchtere hei gjammeret: »Syt Der gfalle, Papa? – Het Ech öpper gschtüpft?«

»Ai, ai, ai, ai, ai, ai bougre de cochon, äh, ai, ai, ai. Es isch doch es infams Volk, di Franzose, ai, ai, ai, my Fueß!«

»Hei-n-Ech di Soldate gschlage?« fragt ds Mélanie und macht d'Füüscht, »es isch doch ufläthig.«

22 Die drei Mit-Lächemanne sy o zueche cho und hei gfragt: «Was isch? – Was het's gä?«

Der Houpme Lombach, wo di ganzi Gschicht het verfolget gha, het e Lachchrampf abegworgget.

»Allwäg, mit dem Gwehrcholbe hei si mi traktiert, ai, ai, ai, ai,« schtöhnet der Luron, »äh, hö, hö, hö, – ma foi, i wott jitz hei. – Äh, ai, ai, ai.« Und me het sech uf e Heiwäg gmacht.

Der Houpme het dem Luron gar ordlech der Arm gä und ne gfüehrt. Wo si vor der Husthür achöme, seit der Luron zu syne Meitscheni: »Ganget nume-n-ufe! Si sölle mer ga Arnica reiche-n-i d'Apothegg.« Druuf zieht er der Houpme Lombach uf d'Syte, luegt no einisch, ob di Töchtere würklech d'Schtäge-n-uf gange, und seit hübscheli: »Avez-vous vu cette jeune dame dans ce costume jaune?« – Der Houpme lachet und nickt mit dem Chopf. – »Dites moi,« fahrt der Luron furt, »la connaissez-vous?«

»Madame Vergennes, au Faucon, i mueß doch 23 der Wirt frage, was das für Lüt syge. Es het mi äbe wunder gnoh. Au revoir capitaine.«

»Votre serviteur, Herr Hackbrätt,« seit der Houpme-n-und geit wieder gäge d'Plattform zue.

Ob der Gschicht vom Luron mit sym verchnütschete Fueß het er ganz vergässe sech z'erkundige, was eigetlech di militärischi Invasion für ne Zwäck heigi. Di andere Lüt – und under dene di drei übrige Lächemanne – hei vor em bschlossene Tor vo der Plattform d'Händ verworfe, lamäntiert und proteschtiert, was das jitz wieder für ne-n-absurdi chicane syg, daß me-n-eim da so mir nüt, dir nüt chöm cho use gheie. Aber es het Niemer nüt welle wüsse, bis e französische Grenadier dür ds Gitter düre-n-am Chöchi vo sym Quartiergäber verrate het, me thüj e Deserteur füsiliere. »Was mache si?« frage die Nächschte. »E Desentör refüsiere,« seit ds Chöchi mit wichtiger Miene-n-und geit mit souveräner Verachtnng dür ds Gschtüchel düre hei. D'Lüt hei d'Chöpf zsäme gschteckt und berate, was ächt da vor sech gangi, bis plötzlich e Salve chrachet.

»Potz Mordio, si schieße,« het's gheiße, und e Teil vo de Lüt isch scho dervo gschtobe. Anderi hei begriffe, was gange-n-isch und hei d'Fuuscht im Sack gmacht über die Etweihung vo der Plattform.

D'Lüt hei sech nah-ti-nah verzoge, und e halb Schtund schpäter sy d'Schuelbuebe huufeswys uf d'Plattform g'rochlet: »Me het Eine-n-erschosse, e Dätel, e wältsche Dätel,« het's gheisse. »Ui allwäg,« sy si hei ga erzelle, »mer hei ds Bluet gseh.«

Ja, e so isch es gsi, und das Schouschpil het sech im glyche Jahr no wiederholt, so daß me lang, lang nümme-n-uf e Chilchhof isch ga schpaziere oder ga sitze. Me cha sech dänke, daß das uf üsi Lächemanne nid versöhnlech ygwürkt het.

Der Luron het i mene gar schtattleche Hus a der Chramgaß, Sunnsyte, gwohnt, im zwöite-n-Etage. Wie öppe-n-anderi o, het das logis gäge d'Gaß drei Schtube gha, i der Mitti es großes Salon voll schöni Familieportraits, schtattabwärts dernäbe ds Cabinet vom Herr, schtattufwärts ds Cabinet vo de Töchtere.

Am Tag na der abscheuleche-n-Erschießete-n-uf der Plattform isch der Houpme Lombach erschine-n-und het dem Luron welle cho ne Visite mache, di erschti i sym Läbe. Ds Chammermeitli het der Houpme-n-i ds Salon gfüehrt und gseit, er söll e-n-Ougeblick warte, der Dokter sygi juscht da, »Wüsset Der, Herr Houpme, der Herr isch nid wohl, er het geschter der Äckegschtabi ufgläse. Er cha der Hals gar nid dräje, und de het ne no e Franzos us e Fueß trappet, er isch gar schröcklech ulydig; 25 aber es wird ne freue, Ech z'gseh. Weit Der so guet sy und Platz näh?«

Wie das i de-n-alte Patrizierhüser e so isch, sy Cabinet und Salon dür ne Glastüre mit viele chlyne Schybe-n-i dunkel beiztem Nußboumrahme verbunde gsi. Damit aber keini unbefuegte Blicke-n-i ds Heiligtum vom Husherr chönne dringe, isch di Türe-n-uf der Cabinetsyte mit mene grüensydige-n-Umhängli überschpannet gsi.

Der Fritz Lombach isch zuefälligerwys grad i d'Nächi vo der Türe cho z'schtah und so, ohni 's 26 z'sueche, der Züge vo der Konsultation worde. Das isch neue-n-e gschpässigi Konsultation gsi. Der Dokter het vo allem Mügleche dampet, nume nid vo Chrankheite-n-und Bräschte.

»Me seit neue-n-allerhand vo-n-ihm,« het der Lombach der Dokter ghört säge, und druuf het der Luron g'antwortet:

»O, er syg neue gar uf em schöne Gschlächt und thüj nüt als allne Meitscheni der Hof mache.«

»Da wett i jitz no nid z'viel säge, mir hei das i jüngere Jahre-n-o so gha.«

»Ja, ja, aber wüsset Der, es isch no zwöierlei. Es chunt de no druuf a, wie me 's trybt.«

Jitz geit du d'Türe vom andere Cabinet uf, und die beide Töchtere chöme-n-yne, holdsälig und schtrahlend wie Sunneblueme. Di Underbrächung isch dem Houpme Lombach gar nid erwünscht gsi. Aber er het sech plötzlech wieder als der »delicios Houpme« gschpürt. Mit mene tiefe serviteur isch er dene beide Grazie-n-etgägecho, und si hei ne-n-im Triumph uf nes Ruehbett gschleipft, e Tisch vor ihn gschobe, und uf jeder Syte het Eini der Usgang zwüsche Tisch und Ruehbett verschoppet.

»Das isch doch artig vo-n-Ech,« seit ds Blanche, und »härzig isch es,« ds Mélanie.

27 »Der Dokter isch äbe grad by-n-ihm,« fahrt ds Blanche wyter, »aber er wird wohl bald wieder gah. Dir nähmet jitz e Tasse Café mit is, gället? – Mélanie, lüt dem Trineli!«

Ds Blanche het g'öuglet und gschmachtet, daß es dem Fritz Lombach ganz uheimelig worde-n-isch. Für sech Luft z'mache gäge dä Bann, het er agfange der parlitout schpile-n-und het grad welle-n-es Güntli zum Beschte gä, da chunt ds Trineli yne. Ds Mélanie isch ihm etgäge gange-n-und het mit ihm g'chüschelet wägem Café, und der währed het der Houpme zum Fänschter usgluegt, e Momänt gschwige-n-und di verzückte Blicke vom Blanche la uf sech ume tüpfe. Da ghört me-n-i der ougeblickleche Schtilli d'Furtsetzung vom Gschpräch i ds Papas Cabinet:

»Ja guet Nacht bessere, das kennt me. Übriges, Dir chönnet's ja probiere. Gäbet ihm eini vo Eune Töchtere, Herr Hackbrätt.«

»Es dunkt mi, a däm sött's nid fähle. Der cornichon, der alt Lombach, het ja nüt bruucht. Da isch gnue, und de chunt de no-n-e Schübel vo ihrer Syte.«

28 Bi dene Worte het der Houpme Lombach dänkt . »He nu, Härz, was wottsch no meh?« Und der Jumpfer Blanche ihre teint isch vo carmoisin i ds mauve übergange. Einesteils hätt si am liebschte der halbzäntnerig Mahagonitisch, wo si dranne gsässe sy, dür d'Glastüre-n-übere gschosse, andereteils sy-n-ere vor Säligkeit schier ihri gälsydige Haar z'bärg-gschtande.

»Morbleu,« etwütscht's dem Fritz Lombach halblut. Aber jitz het der Sach auf der Schtell müesse der Fade-n-abgschnitte sy. Drum het er müglechscht unvermückt afah brichte: »Ja, was i ha welle-n-erzelle« und so wyters. Dank dem Konversationstalänt vom Houpme-n-isch e wyteri Viertelschtund abgloffe, ohni daß ds Gschwätz im Cabinet äne neui Verlägeheit bracht hätti. Ändlech ghört me dem Doktor sy Schtimm z'nächscht hinder der Türe. D'Falle het sech es paarmal bewegt und z'letscht isch ei Flügel ufgange, und der Hinderteil vom Medikus isch afange-n-i ds Salon yne cho. Da dert druffe keini Ouge, sondere nume zwe großi, glänzigi Chnöpf gsi sy, het sech der Dokter nid bewoge gfüehlt z'pressiere, sondere het i ds Cabinet yne diktiert: »Also, wie-n-i säge, suuri Schnitz und anders Obs, liechti Gmües, bäits Brot, bi Todesschtraf keini Schnägge, kei Schnäpfedräck, keini Fröschebei oder settigi gourmandises – und vor allem ufhöre mit dem chablis – 29 Milch und Zitronesaft und sünsch nüt Flüssigs. Ghorsame Diener, Herr Hackbrätt.«

Jitz ändlech chehrt sech der Dokter um und schteit – hert vor em Houpme Lombach.

»Herrrr Houpme, Herr Houpme, Herr Houpme,« schnellt er mit drei tiefe serviteurs füre-n-und schießt i ds Vestibule-n-use, währed ihm der Houpme nacherüeft: »Je vous remercie infiniment de votre aimable recommandation, Herr Dokter.«

Usem Cabinet ghört me: »Hö, hö, hö, meinet Dir, i well verräble? Fahret Dir mynetwäge mit Euer Diät i ds Tüfels carcasse i di underschti Höll abe. So la-n-i mi nid la brichte.«

Der Fritz Lombach isch yne-n-und findt der Luron i mene grüentschelige Nachtrock, mit nere glyche Zipfelchappe-n-uf em Chopf, im Egge vom Ruehbett. Ds lingge Bei het er uf em Ruehbett usgschtreckt gha, und der Fueß isch i mene gwaltige-n-Ybund vo Handzwächele verpackt gsi.

Ds Blanche und ds Mélanie hei sech sehr erfinderisch erwiese-n-i Prätäxte, für alli Bott cho yne z'schieße. Und das het du dem Fritz Lombach Grund gä, sy Visite so guet wie müglech abz'chürze. Er het sech sälber gseit: »Hütt wott i emel jitz no ledig hei.«

30 Wo-n-er furt gsi isch, hei natürlech di Töchtere dem Papa erzellt, me heig de alles z'säme ghört im Salon äne, si heige nid gwüßt, i wele-n-Egge luege. I der erschte Blamage het der Luron afah schmähle, me hätt' ihm doch chönne säge, der Lombach sygi däne, und was si überhoupt heige bruuche z'lose, di d . . . . s Meitscheni heige-n-überhoupt d'Ohre geng am lätze-n-Ort und so wyters.

Z'letscht het er aber müesse lache-n-und het afah gschpasse mit syne Töchtere.

»Weles wottsch ihm gä?« fragt ds Mélanie, ohni z'ahne, daß es syr Schwöschter dermit uf ds Läbige recki.

Ds Mélanie isch neue verschwunde, und ds Blanche isch i ds Cabinet vo de Töchtere gange-n- und het dem Trineli glütet, für mit ihm ds Zabe z'verabrede. Derby sy si uf d'Vorschrifte vom Dokter cho z'rede, und ds Trineli het der Anlaß profitiert, für über e Dokter här z'falle. »I troueti emel Däm nüt, i gloube, es fähl' ihm im Chopf,« hets gmeint.

»I ha-n-ihm dusse passet, für ihm z'säge, der Herr heigi nüt Sorg zue sech. Das isch äbe nid guet, under der Cheschtenebluescht ga z'sitze. Aber 31 er het mi nume nid agluegt. »»Hocket, wo der weit,«« het er g'macht und isch d'Schtäge-n-abgschosse, i ha gmeint, er schryß di ganzi Lähne-n-abe.«

Es isch nah-ti-nah fyschter worde. Ds Blanche isch i mene Fauteuil gsässe-n-und het mit syne große, dunkelbruune-n-Ouge melancholisch vor sech abegluegt.

D'Liebi isch halt o öppis, wo me nüt derfür cha. Je größer d'Hoffnung wird, daß me nere dörfi Luft la, descht epfindlecher wird me gäge jedi Mugge, wo derzwüsche flügt. Und wenn de so a mene Chind d'Ouge -n-ufgange-n- über di schwache Syte vo de-n-Eltere, so überchunt de d'Sach bald e-n-ärnschtere Zug, und jedes Wülkli, wo am Horizont uftouchet, trüebt d'Schtimmung, verderbt der Luun. Ds Blanche hätti vermuetlech der herb-männlech Charakter vom Houpme Lombach weniger dütlech gseh und nid so viel charme a-n-ihm gfunde, wenn er sech nid so guet abghobe hätti vor em dessin vom Papa Luron. Ohni z'welle het ds Blanche dä Gägesatz je länger, descht dütlecher epfunde, und hübscheli, hübscheli het sech i sym Härz e-n-Ablösung us em heilige Bode vom Elterehus vorbereitet. Das git z'dänke. Drum isch der Schatte vom Zytgloggeturm hübscheli d'Chramgaß abcho, ohni daß üses Töchterli 's gmerkt het. Wo me zum Zabe grüeft het, isch es i der schtockfyschtere Schtube gsässe.

32 Ds Mélanie isch du o wieder zum Vorschyn cho und het gseit, es sygi bi de Tante-n-obe gsi.

Im zwöite-n- Etage hei nämlech zwo Schwöschtere vom Luron gwohnt, die mit dem Papa zsäme so-n-e-n-Art Vormundschaftskommission für di beide Töchtere bildet hei. D'Tante Béatrice isch Präsidänt, Vice-Präsidänt, Sekretär, Erziehungskommittierti und Rächnungsrevisor gsi und het o der gröscht Schnouz gha vo der B'hörd. Der Luron het dörfe Seckelmeischter sy und d'Tante Félicie het der Umbieter g'macht. Z'plätzewys isch sogar der Seckelmeischter under Curatel vom Präsidänt cho, und wenn syni Fründ ne derwäge zäpflet hei, so het er gseit: »Da lat sech nüt mache, das isch der modus vivendi, 's isch gschyder me rüehr's nid a.« Übriges het er syni Rächt o gwüßt z'wahre. Wenn si-n-ihm der Ringge z'hert azoge het, so het er nere drüit: »Béatrice la lugg oder i hürate.« Das het nere de albe der Boge gä. Und für die beide Töchtere vom Luron sy im Cabinet vo der Tante Béatrice Vatikan und Quirinal vereiniget gsi, währed das vo der Tante Félicie höchschtes öppe der mont de piété vorgschtellt het. Dert hei si gueti Wort und hie und da öppe-n-es Müntschi versetzt gäge-n-allerhand bruuchbareri Sache.

Ds Mélanie het am Zabe nid verrate, uf welem Hubel vo der heilige Schtadt es hüt vorgschproche 33 heigi. Wie g'wohnt, het ds Blanche nam Zabe – es het geng ds größer Härz gha – der drübeinig Wadi gfuetteret, ds Mélanie der Schüggi, und der Abe het sy gwöhnleche Verlouf gnoh.

Wo du aber di beide Töchtere-n-i ds Bett gange sy, seit ds Mélanie vor em Liechtlösche no: »Der Papa verwütscht allwäg de morn vo der Tante Béatrice.«

»Was? Hesch jitz das scho ufe müesse ga brichte? Du bisch doch e-n-Erzdampe.«

Jitz fitzt ds Blanche o uf und git dem Mélanie e Mupf; aber das het kei Wank ta.

»I ha der nüt z'säge, 's geit di eifach nüt a,« seit ds Blanche, leit sech wieder ab und vergrabt sech i ds Bett yne. Aber ds Mélanie, nid fuul, zieht ihm d'Dechi und ds duvet ewäg und hänslet: »Hö, du bildisch der halt y, er syg verliebt i di; aber du muesch nid meine!«

Uf das hi het ds Mélanie der Rückzug i sys Bett aträtte, aber vo dert us grad wieder ds Füür eröffnet.

»'S gscheht der rächt. Weisch i säge der jitz o nid, was mer d'Tante Béatrice gseit het.«

»Äbewohl weiß si. Si het sälber gseit, du söllisch der nume keini Illusione mache.«

»I weiß scho, was i weiß,« triumphiert ds Mélanie, und schtramplet mit Behage-n-i sym Bett ume.

»Gang nume-n-i ds Bett! Villicht säge-n-i der's de morn, wenn de wottsch artig sy mit mer.«

»Weisch, es isch eifach absurd vo der. Was hesch jitz das müesse dene Tante ga uschrame?«

»Mira. Er heigi vo dir der Frou Tribolet gseit . . . . . nei, i säge der's jitz äxpräß nid. Gang nume-n-i ds Bett!«

Jitz geit dem Blanche d'Geduld us. Es chlemmt sy Schwöschter i Arm, für se mache z'rede. Da schießt ds Mélanie uf und packt ds Blanche bi'm Chrage, und ds Blanche ds Mélanie a de Haare, und so hei si enandere tschuppet und g'chlemmt und uf em Bett ume poukt, bis der Cherzeschtock abegfloge-n-isch und der Chlupf da drüber dem Chrieg es Änd gmacht het. – Und das Alles ume Houpme Lombach! 37

Rudolf von Tavel

De Houpme Lombach

Inhalt

I. D'Chilchhof-Lächemanne. Der Houpme Lombach wird belageret. E nächtleche Zwöikampf.

I.
D'Chilchhof-Lächemanne. Der Houpme Lombach wird belageret. E nächtleche Zwöikampf.