Autoren

∞

Werke

∞

Neu

∞

Information

∞

Shop

∞

Lesetips

∞

Textquelle

∞

Klaus Groth

Int Fährhus (1)

Een Namdag, as se to Stadt weern in de Tid na de Aarn, as de Dag' al körter ward, keem en Gewitter op, jüs as se ut Borg gegen Schummern to Hus rieden wulln, mit Dunner un Blitz, mit Wind un Regen so arg dat an Wegkam nich to denken weer. Se heeln also bi't eerste bekannte Hus still, Willem sprung vun't Perd un hölp Marie heraf, trock den Brun in den Törfstall to Schul un gung denn achterna in't Hus.

Dat weer bi een oln bekannten Blickensläger, wo se sik flüchten un in de Warksted treden jüs as dat Wedder recht losbrok. De ol lütt Mann seet krumm vær en Block iwri to hamern as gegen Dunner un Blitz an. Hamern hörn se em jümmer, wenn se na Borg oder to Hus reden, dat dä he de Stadt an, as de Döschers dat würklige Land, wenn se wedder herut keemn.

De Klempner seet as en lütten Hupen merrn in en groten Rum to kloppen. Gegenæwer an de Wand stunn en Drivrad as en Rad vun en Riesenwagen ut en Hünengraff, op en Rieg Bör Dinger as gewaltige Schütteln, Schaln, Tellern, Krös' un Beker ut Steen rug behaut un eenzeln kum vær en Minsch to bærn, plump, as makt vær Dusende vun Jahrn, grön un swart vær Öllerdom. Dat weern Forms to'n Tinnguß. Dat blanke Geschirr, nu nich mehr in de Mod', dat man noch hin un wedder op de Bör in de Kæk, Kamer un æwer de Bettstell süht, weer darin gaten. Eerst wenn man een vun de swaren Deckel ophev, seeg man darin de glatte Figur vun en Kros oder Fatt. De ol Klempner weer fröher Kanngeter west, de nie Mod' harr em arm warrn laten, de Noth em dreben en slechter Handwark to lehrn mit weniger Kunst un Brod un mehr Larm. He weer en Art Philosoph. Op de Riegen vun de anner Wand stunn en Reeg Böker, de dat Utsehn na recht gut to de Tinnforms passen. In Swinsledder bunn oder mit en Inband as ut old Ekenholt, bestaben, verrökert un versmökert. Darut les' he sik allerlei absonnerli Tügs torecht, besunners æwer wat he Schemie nöm. Dat slag in sin Geschäft, mit Smölten un Löden harr he to don, un vært Geschäft weern se ok mal vun en fröhern Kanngeter anschafft, as dat noch wat afsmeet un inbroch. Österling harr se, ebenso as dat Rad un de Forms hier anfunn, as he sik hier ute Fremdn her verirrt un endlich innist harr.

He weer en »Preisch« ut Pommern, un uter sin Schemie harr he noch en Gott: Dat weer de ole Fritz. Wi harrn de Art Handwarker un Künstler ünner uns Lüd nich inn Lann. Ok de Barbeer in Borg weer inwannert. He weer, as sik dat vun sülben versteit, en Sachs, un harr as Herrgott natürli »den groten Napoleon.«

Kanngeter Österling gung gar ni ut mank Lüden un de Bartscher, de Putzbüdel as man damals sä, leep den ganzen Morgen vun Hus to Hus na sin Kunden. Vun Middag an awer weer sin Geschäft to Enn – welker Minsch leet sik wul je in Borg to den Namiddag »putzen«? – un he harr also gar nix to don, as sin Messen to morgen to sliepen un darbi ut Finster op de Pump to sehn.

De Pump weer nich eben sin egen, se stunn awer vær sin Finster in de Steenbrügg. Se hör de Commün to, awer he seeg Namdags na as weer he darto vun de Commün anstellt, dat dar nich en Unrechten Water hal. Water weer nog darin vær de ganze Stadt Borg, awer se hör den Östereggn to, Gerechtigkeit muß sin; wenn en arm Schosterjung vunn Westereggn, de dit neeger bi weer, mit en Ammer keem, so störrt de Barbeer hinut, mit wat he ok in Hand harr, un weer't en scharp Putzmeß, un verdrev em na sin Eck un Eggn ahn Gnad. He weer, wat he sülbn nöm eine streitbare Natur. An sin Kunden döß he dat ni utlaten, un wenn he Namdags æwer an de Pump nix funn, so gung he Abends na Österling den Klempner un Kanngeter, um mit em sin Deel to striden, dat sin Seel vær de Nachtrau genog harr. Natürlich, ob Napoleon oder Friedrich de grötste Kriegsheld west weer. Un darbi kunn de beiden lütten oln Lüd jümmer wedder de Slachten an de Katzbach un bi Austerlitz dærgan, as weern se süllst darvær to Verantwortung trocken.

Doch weer de Schemie Österling sin Hauptgott, wo he ok den »ollen Fritz« harr vær fallen laten. De Schemie wær mal de ganze Welt verännern. Wer dar Meister in weer, de war mal gröter warrn as de ol Fritz un Napoleon all Beid.

»As Napoleon« fahr de streitbare Natur op, un mit er brok denn ok de sächsische Natur in de Sprak dær: »Das sollt er schon bleiben lassen!«

Awer nich mal in en Strit leet de ol Pommer sik in, wenn he bi de Schemie anlangt weer. Gröter as all de Gröttsten. Weer he nich en kümmerligen oln Hupen, weer he noch junk un harr wat lehrt, wat he nich harr, dat weer en Sak west! Dat harr he mit utgrünn mucht. Dar harr he en Insicht vun hebben mucht. He söch sik je nu blot mal wat ut een vun de Böker rut, wat he verstunn un pfusch en beten mit dat Löthrohr rum, dat he je kenn vun de Geterie. Awer wer sehn much den harr he doch allerlei to wisen wat he sülbn vær en Wunner heel, un wat de Barbeer »mit Verachtung« ankeek.

Nülich harr he en lütt Buttelglas, wo he mit en Swewelstick Für rut hal, dat de hell brenn. Dat wis' he fierlich vær, beheel dat sülbn in de Hand un leet blot mal naföhln, dat dat nich hitt weer. Dat schiere Wunner! En kolt Glas un Für weer derin! Für weer een vun de Elementen, mit Für weer so to seggn de Opklärung toeerst anbött un mit Für war mal de Welt ünnergan. Dat beteken jedesmal den Fortschritt. De nie Art Für to maken, dar wis' he sik dütli. Nu kunn man de Tunderbüß afschaffen as en Stück vun de ole Rohheit as man de Steenbieln afschafft harr, do man Isen to smeden verstunn. Un darbi stipp he wedder en Swewelsticken in un wis' em wenn he sengt harr. Phosphor heet dat, wat he int Glas harr, man kunn't op de Apthek kopen.

Dummes Zeug, sä denn de Sachs, Voßlung heet det Tügs. He barbeer ok den Provisor in de Apthek un de harr em 't seggt. Dat weer ok natürlich, denn wie der Bär das kälteste Thier sei – man bruk Barenfett gegen Frost, he ok in kole Winter, wo em de Hann bi sin Geschäft leden – so weer de Voß dat hitzigste Thier, wat al sin List un Verslagenheit bewiesen de, un de Voßlung, op en egen Art inkakt – dat weer dat Geheemnis – gev Für.

As Willem un Marie int Gewitter bi Österling in de Warksted treden – in den groten düstern Rum mit dat Drivrad un de Steenforms, allens smökeri un rökeri, en Rum as ünner in de Eer, do keem de lütt Mann de der merrn inseet, op en Dreefot, Brill op, bi en Thranlamp, krumm vær en groten Ambult un op en blank Stück Dings gegen Dunner un Blitz anhamer, keem de ol Blickensläger – se harrn nich umsunst Märchen lest – keem he se vær as en Zauberer in en Höhl.

Un em much't ok as en Stück Märchen værkam, as he vun sin Haublock opkeek, denn in de Dær stunn twee Gestalten as man se wul op Biller süht: hoch un schön, un all Beid jüs as op den Drüssel, wo achter de Kindheit liggt.

Dar lücht jüs en Blitz int Finster, un in den Dunner rin, de glik nafolg, much ok sin Ton wunderbar klingn, as he sä: Kamt in! Dat Wedder is mächtig! Uns Herrgott verbrennt vun Dag' mehr Phosphor as ik dat ganze Jahr. Is wul Jüngling un Jumfru to Ehren!

Dat schull wol op sin Art en Spaß wesen, klung awer sunnerbar un fierlich. He trock darbi jedereen en Sitz an beide Siden vun sin Ambult torecht, sett sik sülben twischen se, fat den blanken Hamer in de Hand, un seet as wull he se fragen, welken Zauber he vær se smeden schull.

Fung awer statt dessen vun sin nie Tunderbüß an, de em dærch dat Blitzen much in Sinn kam sin, wis' dat Dings, versteit sik vær, leet Marie dat Glas anföhln, dat't ni hitt weer, un re denn – wul meist ok gutmödi um dat arm Mäden de Gewitterangst to verdrieben – vun den Phosphor. Dat weer egentlich dat föfde Element, sä he, dat Lebens-Element, de in all de annern introck, un wa't fehl weer de Dod. Wo't sik ophäg, as nu in de Luft, mit to ok in de See, da weer't nich ahn Gefahr. So ok bi'n Minschen, int Öller fehl de Phosphor un war toletz all, in de Jugend harr man sik to höden, wo't to vel war slag licht mal de Blitz dartwischen un slog dat ganze Leben entwei. So snack he bet dat Wedder enigermaten væræwer weer un he sin jungn Gäst to Per hölpen de. Vermahn se denn noch dat se ann Strand to Hus riden muchen, um den Weg ni to verleern, de Abend brok herin, ok weer't dar jedenfalls reiner un sauberer.

Egentliche Gefahr is nich ann Ostseestrand bi Femarn: Ebb un Floth giff't ni, un wenn de Wind nich dat Water vun Ost un Nord opdrifft, so liggt de Strand as weer't en egens torichten Sandweg. Æwer't hoge Land full al, as se hindalkeemn, de Schummern, æwer de See lücht noch in wider Feern af un to en Blitz op, dat Water leeg so ruhig as gung dat ok to Rau as de Dag. Dat weer so still dat man Brun sin Schritt den Sand opsmiten hör un de Muscheln knirschen de he drop un entwei pett. Sunnerbar is't, wa denn de Schrigg vun de Seevageln klingt, de hoch æwer Een weg see anwarts darhin treckt, dat man se wider un wider hört. Man fangt an derop to horchen un man hört bald in disse Dodesruh wat ann hellen Dag gar keen Ton vær't Ohr hett, wenigstens keen Klang vær't Hart.

Wa treckt se hin, frag' Marie, as en Volk Regenwülpen æwer se weg trocken, lik gegen de Wulken to, de noch jümmer fort oplüchten, mit en Fleuten dat so lud un langhin klingt, as repen se sik to damit se ja keen verleert op den gefährlichen Weg. Dat is doch schrecklig wenn man sik darvær en Minschen denkt wit hinut alleen opt Water.

Willem tröst er: de Vageln wussen wul ern Weg. Awer denn hörn se ok Minschen. De Stimm schallt unendlich wit æwer de See un klingt allerdings gar unheemlich wenn se ut de Feern to Een kumt, man weet nich woher.

Hör, wat is dat, reep Maria un heel sik faster an ern Rüter, dat is ja as sproken Minschen ünnert Water hinut.

Willem tröst er: Dat weern Fischers dee vun Staben ut gan weern un de sik vun Boot to Boot to repen un snacken.

Awer wenn man eenmal vun so wat opröhrt is, so hölpt Vernunft ni vel dargegen. Maria hör un seeg bald dat Mægliche un Unmægliche, un je mehr je düstrer dat war. As nu noch gar de ol Brun, de gewis ni vun Hönergloben plagt wer, op eenmal hopp un nich værwarts wull, da keem de arm lütt Diern in würklige Angst. Se dach an Risen un Zwergen, un wat se der vun lest, un de ol Blickensläger mit sin Phosphor keem er vær Ogen, as muß he irgendwo in de Düsternis hucken vær en Block un en Ambult. Denn de Orsak, warum Brun nich værwarts wull weer dat he mit de Föt as int lopen Für tre, as en smölten Metall. Wat der opsprütt, flog as Funken in en Smed, full int Water un gung ünner as wenn Steerns vun'n Himmel scheet. Ja de Schum vun de lütten Welln de ok bi't stillste Wedder een na'n anner in lange krumme Slanglinjen æwer't Sand lopt, weer as Goldschum, un wo dat Water sik krüsel lücht dat op, as keem dat Wedderlüchten nu ut de Deep, dat eben ann Himmel spelt harr.

Brun harr keen Verstand vun dat Meerlüchten, wat jeder Seeanwohner kennt. He wull nich hinin int Für, trotz all't Toreden. Dar weer nich to hölpen as dat Willem rafsprung un em an'n Tægel fat. Wo de Herr gung kunn de Brun wul folgen, wat he ok allmähli mit Prusten un Snüffeln utföhr, denn værbi to kam' weer bi't Huck nich anners as dicht ant hoge Öwer, wa man bi leeg Water de Föt natt kreeg; bi hoch Water allerdings gungen de Schoners darvær her.

Willem harr Brun an den Tægel un bere em mächti. Marie seet alleen op't Perd. Se weer keen schüchtern Natur, awer se keem sik doch vær as sülben merrn in en vertowerde Welt. Dar wad en jungn Mann værop de dat smölten Gold um de Föt sprütt, de Nacht leeg op dat Öwer, within glänz un sung de See. Se dach an Vatter un to Hus, as seeg se all dat Gewöhnlichste in en anner Art Licht, se dach awer ok an den oln Mann mit sin wunnerlichen Reden un dat keem er as en Angst dat en gefährliche Macht Gewalt æwer er kreeg un se wust keen Hölp.

Ob Willem wat Ähnlichs dacht? As se um de Eck wedder op den drögen Strand keem', low un fichel he den oln Brun, harr awer vær Marie keen Wort, as dat he er öfter bi Nam' nöm' un er tröst: Nu keemn se bald ant Hus. Rasch gung he, den Tægel æwern Arm den bekannten Weg værwarts.

Bi Hansen weern se in Unruh æwer dat Utbliben vun de Kinder. Ol Hansen keem sülbn vær de Dær un hölp Maria von't Perd, he harr keen Wort weder vær dat Fräulein noch vær den Ritter, as verstunn sik dat all vun't sülben. Nich mal vun Gefahr weer de Red, wo Marie geern vun spraken harr, blot vun de Düsternis un dat man tövt un lurt harr. Un nüchtern leet he sin Dochder in Dær un Willem to Hus gan, se harrn kum so vel Platz un Tid sik gun Nacht to seggn. –

As Willem den annern Morgen nasehn wull, wa't Marie ging, heet dat se weer wat möd un länger int Bett bleben. As he na eenige Dagen nafrag', weer se nich to Hus. As he de anner Wek wedder keem vertell man em, dat Marie mit er Vatter verreist weer. Herr Hansen keem na enige Dag' alleen wedder. He vertrock keen Fol in sin ruhi Gesicht, as he Willem vun sin Dochder gröten de. He harr er op enige Tid mit lütt Mamsell na Hannover brocht. Se schull noch en beten to lehrn.

Wa Willem bi disse Naricht to Moth war, harr he sülbn ni seggen kunnt. Harr ol Hansen em in sin Garn drapen, jüs as he in den sin eenzige Permuttbeernbom klatter wull, dat weer gräßlich west. He harr vær Scham in de Eer sacken kunnt. Dit weer slimmer. He föhl sik as Een de en Verbreken opt Hart harr, un doch harr he noch nich mal en Gedanken dacht. De les' ol Hansen em eerst mit sin kolen Ogen, de keen Farv un keen Glanz harrn in de Seel herin un ut de Seel herut. Dat leeg in sin Mien as wull he em seggn: Ik heff di bedrapen, Sæhn, du wullst jüst na min beste langn, ditmal hung di't to hoch, awer ik kenn di nu! He föhl dat he roth war bet ünner de Haar hinop un wedder bleek as leep em dat ganze Lebensgeföhl hitt in de Sit tosam.

As Herr Hansen weggan weer, leep he rut, as muß he na Luft snappen. He seeg sik um as een Mann as Robinson de alleen op en Insel sitt, un dar fahr dat Schipp weg mit all wat to't Leben hör un he blev alleen. He harr sik an de Eer smiten un wültern mucht vær Unglück, he harr ween mucht, weer he nich west as lahm un toschann, dat sik ok nich de Ogen mehr röhrn.

So is junge Lev! He leeg daglang rum as in Slap un Drom. Harr he man en Seel hatt mit de he spreken kunn. Awer he weer ganz alleen, Kameraden harr he nich hatt, de Öllern weern swigsam, leten em awer betemen. Wenn he mal bi't Herumlopen op Strand un Dün Herr Hansen sin Hus un Garn, de groten stilln Böm achter de grote isern Port int Gesicht kreeg, so dach he an't Paradies un den Garn Eden, wo se so oft æwer snackt. Ja he weer ok en Adam un rutsmeten un de Port weer faster to as harrn Engeln darvær stan mit glöhnige Swerter.

Mal drop he Niß, den oln Foderknecht op den Brun. Hett doch ni den richtigen Weg gan, dat ol Deert, sä he bi't Voræwerriden, lütt Adam, un he klopp den Brun mit de Hann op den blanken Rügg, ik heff em't nog seggt, awer so'n ol Paag is to dumm!

Dat eenzige Wort wat em oprich kreeg Willem vun de ol Pött, as de em mal sä: Lat de Segel ni hangn, Willm, Topp wedder uphißt, de Reis' is noch lank un du noch junk Gast. Verzag man nich.

Also de ol harre Burß? Schull't wahr sin? Un keen Unrecht? Gew't noch to hæpen?

As dat Lehrn bi Herr Hansen opheel, gev Adam sin Sæhn na Borg, dat he bi den Pastor, de noch mehr junge Lüd ünnerricht, wat na lehr. Dar lehrn bi den Pastor en Sæhn vun den Docter, een vun den Landschriewer, dærdreben Geselln, de na Kiel na de Hochschol wulln un sik værbereiten, en jungn riken Bursæhn ut Margelsdörp. Dat weer en scharpe Luft wo Willem rinkeem. Dat dur ni lang, so war he brüdt un narrt, Kopp hangn laten gellt ni ünner so'n Slach. Wussen se ok wat? Oder keem't vun den Nam, dat se em na Eva fragen, na't Paradies, un de Engeln vær de Port?

Em toletz ok eenerlei. Sin Antwort weer, dat he den Grötsten ünner de Föt smeet un de Annern frag, wer Lust harr bi em to liggn. Do harr he Freden. Awer keen Fründschop. He lenng ok nich derna. He keem sik mit sin Geföhl vær as en Mann mank Jungns. He harr wat to dregen, un he kreeg op disse Art to weten dat he't dregen kunn.

Topp wedder umhöch, dach he mit ol Pött sin Wör, Segel wedder bisett. Dar 's noch nix verlarn, un dat em darbi de Gestalt vun Marie Hansen opduk kann man sik denken. Warum schullt't ni lücken? Blot he wuß ni, wosück? Wat lehrn? Dat weer ni vel. Wat warrn, dat weer de Hauptsak. Wenn man blot en Weg wuß! Sin Kameraden gung' en wis'ten Weg, de een gradto op Vaders Landstell as Bur in Margelsdörp, de annern eerstmal to en lusti Leben, mit Tid nog vær en Amt oder Brodstell später, woran se noch ni to denken bruken. He lehr wul bi de Herr Pastor engelsch, französch, Geographie un Geschichte. Awer wat man darmit un wat man mit sik sülbn anfangn schull, dat lehr man dar nich, dar wuß de gude Herr nix dervun. Wa schull he ok? De kunn wul to Noth seggn wenn En vunn richtigen Weg afkamn weer. Awer wa man sik en nien Weg dært Leben haun kunn, dat weer nich sin Sak. De weer ok blot en ol uttreden Padd wannert. Dat wuß de ol Philosoph, de ol Kanngeter am Enn ok nich vær Jedereen. Awer bi em full doch wat af, wenn he vun en lank arbeitsam Leben un vel Erfahrung vertell, dat man seeg dat gev noch jümmer en Lock, wenn't schin, dat allens vær Een to weer. Vellicht trock em't ok hierher, dat mit ünner Herr Hansen un sin Dochder's Nam bi den Klempner nömt war.

Wenn de Barbeer darto keem, gew't oft en Snack, as weer't egens vær Willem utdacht. Wann ich noch einen Sohn hätte, er sollte mir doch nicht Schuster werden, für nichts nicht, sä de Barbeer.

Na, warum hest du din Een denn Snieder warrn laten, antwor de Kanngeter.

Wegen der Umstände, sä de Barbeer.

Awer warum denn nich Schoster? frag Österling.

Ne das wär eine ganz verfluchte Rasse, diese Schusterjungens! He harr hüt al wedder Schoster Danker sin bi de Pump bi't Waterhalen fat kregen. Wär eine Spitzbubenrasse.

Is der denn nich Water genug in de Pump? frag de Kanngeter.

Ja, Wasser genug, aber keine Gerechtigkeit. Gerechtigkeit harr blot de Östereggen an disse Pump, un dar muß op holn warrn.

De ol Kanngeter lach, un frag em denn wat sin tweeten Sæhn harr warrn schullt, wenn he noch een hatt harr.

Maler, seggt de Barbeer, mit Nadruck, ein großer Maler.

Pinsel, seggt de Kanngeter.

Wer, ik? fragt de Barbeer, as war he rutföddert.

Oder Anstriker, sett de Kanngeter hinto. Mi eenerlei, Handwark hett en golden Borrn.

Künstler, sä de gude Sachs, un leet sik ni störn, Künstler, dar fehl uns dat an op Femarn un in Holsteen. Dar muß man mal na Dresden kam un de Gallerie sehn.

So, sä de Pommer, un war spitz, dar weer wul Napoleon to sehn, de grote Schuft mit den lütten Hot.

Noch lange nich genug, denn er hat die Welt umgedreht.

Ja, sä de Pommeraner grimmig, he hett dat dütsche Rik arm makt.

Un darmit weer denn de gewöhnlige Larm inleidt un de ole Strit nie anfungn, ob Napoleon en groten Mann weer oder de ol Fritz, bet man toletz to en Punkt keem, wo man doch ni wieder keem, as gegen enanner an schriegen, un denn war man wedder ruhig un vernünftig. Denn weer't as wenn en Gewitter aftrock, man hör noch dat Murrn ut de Feern.

Ne, wenn ik en Sæhn harr, seggt ol Österling, as ik junk weer, weern't annere Tiden, un as de verdammten Franzosen uns Allns toschann makt harrn, sogar den Moth, do kunn man nix un wag' man nix. Awer wenn ik en Jung harr, de schull nich hucken blieben – un he re Willem an, as muß he Een hebbn as en Bispill – um mal Weerth opt Staber Fährhus to warrn mit Vader un Moder, twee Per un twee Köh, wenn't vellicht to lang' dur bet Herr Hansen sin Hof frie war. De muß rut in de Welt un wis se wat.

Swewelhölter mit Voßlung, sä de Barbeer höhnsch.

Gar nich æwel vellicht, sä de Kanngeter, kumt drop an. Æwrigens singt wi in unsen Lann

Un op en Tidlang brok de Dunner noch mal wedder los. Schemie schull he mi lehrn, sä denn Österling oder Maschinbuer oder so wat warrn. Dat war ok gan, dat harr en Tokunft.

Goldmaken weer beter, meen de Barbeer.

Du brukst nich to spotten, seggt de Kanngeter denn eernsthaft, ob't unmægli is, weet man noch ni.

»Du hest awer doch noch nix rut kakt?«

Frili nich, sunst war ik hier ni sitten un blickenslägern. Awer ok darbi wat lehrt un dat is ok ni æwel.

Willem kreeg Ohrn un Ogen apen.

As ik seggt heff, Femaraner sünd allerwegens verstreut op Gotts Eerdborrn, lat mal vun sik hörn oder kamt mal wedder to Hus. Dar keem nu ni licht wen, den Willem nich drop oder opsöch, un dat weer keen Nieschier, wenn he tohör oder se utfrag'. He dach vellich dat he mal en Lebensweg ruthörn much, de ok vær em paßlich weer un den he wagen kunn. Frilich de he tohör, weern je dærkam, de toschann gan weern spraken nich mit. Dat Unglück is stumm; wenn't ni ganz besunners is swiegt ok de Annern dervun. Verdrunken, verkamn – wa Vele! Awer dar seet Kocksmaat vun en lütt Brigg in Rio as en groten Hotelweerth, dar en annern as rijken Bäcker in Broadway New-York, dar en Smidsjung as Fabrikherr in Cleveland, dar en groten Bruer un Brenner in Davenport, weer Goosjung west bi Wilmsen in Martiendörp un nu Senator un fohr mit witte Ponys.

Willem war allmähli as en jung Vagel de de Flünken föhlt to de grote Reis'. He dach allerdings wul noch mehr an wedderkamn. Un denn? Doch dat sünd vun de Gedanken, de man ok bi sik sülbn ni rein utdenkt. Dar keem in dis Tid en Femaraner to Hus, de vel vun sik reden mak. He weer de Eerste de ut't Goldland wedder op de Insel keem. Harr mit sin egen Hann in Californien Gold gravt! Wat sik menni ol Moder wul darbi dach de nix sehn harr, as wa man op de Insel Lehm oder Sand grav. He harr Stücken darvun inne Tasch, gung dat Gered, de kunn sik natürlich Jedereen so grot denken as he much. He harr so vel sammelt, heet dat, he kunn sik den eersten besten Burhof in Gammendörp oder Staberdörp kopen, de der ton Verkop apen keem.

Ganz Femarn lehr em æwrigens bald vun Ansehn kenn, denn he swarm op de ganze Insel herum. He weer en lustigen Patron, jung, smuck, wat man seggt en fixen Kerl. He harr æwerflödi Gesundheit, lach æwer Allens, harr vær nix Respect wat op Femarn old ehrwürdig weer. Dat weer em eenerlei ob man't in Spaß oder Eernst neem, dat leet as muß he sik blot mal gründli utlachen.

He keem ok bi den Kanngeter den he vun fröher kenn un bunn glik mit em un den Barbeer an, den he nich anners as Herr Docter nöm. Wat gew't en Halloh. De ganze Bartschererie weer æwerflödi, meen he, he schull man Waterdocter warrn, de Pump vær sin Hus muß he ünner Slött leggn un sik en Bod darbi buden mit en Inschrift, dat dat en Gesundbrunnen weer. Dat war wat inbringen. De Barbeer speeg Für un Flammen. Awer gegen den Goldgrawer flasch dat nich.

All right, seggt he, Docter, wat makt de Sachsen? Hebbt se Napoleon noch ni vergeten? Den oln Spitzbov? Wenn de ol Kerl noch lev schulln se em to en Nachtwächter in Borg maken. Wat en Unsinn, so'n Nachwächter de mit en Horn tut, darmit de Dev dat hörn un de Stunn reep, darmit en arm Schelm de ni slapen kunn, de Tid recht lank war.

So wat weer je entsetzli antohörn vær en langjährigen Borger Börger, un dat klung as Rebellion wenn he nu gar ok noch op Kämmereer un Gericht ebenso los snack.

Natürli kenn he ok Willem sin Vader, wer kenn nich dat Fährhus op den Staben un jung Adam? He lach ok æwer em. He war noch mal mit den Rügg ant Schenkschapp fast drögen. Man war em un Koptein Pött noch mal versteenert opfinn. Willem schull sik man in Acht nehmen. Dat he ni noch mehr wuß, ehr he den Stand bi de Buttelbord kreeg, he war je krumm stan mötn as en opspannten Flitzbagen sin Leben lang.

Harr ok Herr Hansen drapen. Wa de den oln Mackeprangschen Hof fein rutputzt harr, Wetter!

So'n Art Burhof schull he sik kopen, sä de Klempner.

Darto harr he nich Geld noch, weer de Antwort, de en beten eernsthafter luden de. Awer he lach glik wedder un sä: He wull den Düwel hier op den oln lankwieligen Lappen verdrögen, as en Seeflack op en Sandhupen. He wull noch wedder weg, ditmal en beten na de anner Sit vun den oln Erdball rum.

Schust mitgahn! reep he Willem to.

He dach nich dat dit Wort as en Funken in en Pulvertunn full, denn he fahr lustig fort: Un wat en verdüwelt smucke Diern, de Dochder! De much ik mi wul mal as en Eva haln, wenn se so lang töben wull bet ik min Goldkatt strammer vull heff. Denn ahn dat lett de ol Slauhans, de ol Slavenverköper, lett Herr Hansen, Keen heran. Ik muß mi doch ok noch eerst mal en beten mehr rum dreihn un Stillsitten lehrn. Un denn is't fast to lat. Denn de smuck lankbeenti Jung mit sin glatt Gesicht, Selk, Krüschan mit de Cigarr, de snüffelt dar wul nich umsunst herum. Schien mi al ganz bekannt. Mi ok eenerlei! Un darbi smök he sülbn dat dat damp, un bunn wedder mit den »Docter« an, ahn op Willem oder wat Anners to achten.

De leep still dervun. Em weer to Moth as harr em en Flothwell hoch ophevt, dat he Land sehn kunn, »das Land der Verheißung«, to recken in eenige Jahren mit en beten Glück un Moth, un se smeet em wedder hindal, wo he versunk un verdrunk in »eitel Finsterniß«.

He wuß gar nich dat Marie wedder op Femarn weer. Herr Hansen harr er wedder kam laten, de Mutter kreeg dat Lengn na dat Kind. Kunn ok so ut mit dat wat se lehrt harr.

Willem muß er sehn, er spreken, wenn ok man noch eenmal. He leep in de Nacht hinut na Staberdörp. Dar leeg Herr Hansens Hof deep in Ruh, nich en Hund bell, as he um Hus un Schün sliken de. Nich mal de Finstern weern to ünnerscheden. Vun de Höchde seeg he in den Schin vun de See as en groten Klumpen dat Fährhus, sin Vadershus. Dat weer noch düsterer wa mæglich.

Verstört un möd keem he morgens to Hus un muß sik gegen sin Pastor rut leegen, wa he west weer.

Wat schull he opstelln? Sin Gedanken tehrn em op. He kunn gan as in Biestern, un seeg ni wa he op los gung. He funn sik op den Weg to Hus, na Staberdörp to. Dar, meen he, muß he er drepen. Warum nich? Se stunn em al so vær Ogen.

In son Art Eensamkeit is en junk Minschen, heel as verstrickt un vertißt in een Gedanken, mag't Lev oder Haß sin. Hier weer't bald all beid. De lange Selk mit sin glatt Gesicht weer em al eher to Möt kam. Schull de nu gar?

He kunn den Gedanken ni utdenken. Awer he seeg de Beiden op een Wagen, op een Perd, op een Stohl, un dat æwerfull em, dat he de Tähn tosambeet. He wull wenigstens em opsöken un drapen.

Dat gift Minschen, um de alle Welt sik kümmert. Al wenn se lütt sünd süht man na se. Wenn se ran waßt töwt Jedermann derop: wat derut warrn mag. Willem Adam hör to dis Art. En ol Fru beseeg em mal sin Mund, he muß em apen maken, he wuß nich warum, da sä se em: He war sin Brot mal witlöfti söken, sin Tähn stunn to wit ut enanner. He weer Koptein Pött sin Vertog, de allens jümmer recht funn, ok wenn de Jung en dumm Streich mak. Herr Hansen harr en Oog op em.

In de Eensamkeit is so wat natürlich. Wa genau man sik kennt oppen Lann, darvun makt sik en Mann ut de Stadt keen Gedanken.

So'n Art Minschen as Willem Adam gat un stat as ünner't Oog vun Jedermann. Een un Anner süht sik der ok wul wat rut to'n egen Nutzen. En Kramer vellicht en tru'n Lopjung, en Bur en deftigen Plogjung, un am Ende is ut de Een mit de Tid en Geschäftsmann warn, de mit sin Herrn as sins Liken verkehrt, un ut de anner en Buknecht de't Gewes' un Bedriev beter kennt as de Bur sülbn.

So keem man fröher to brukbare un düchtige Lüd, man söch se sik un erheel se sik.

Dar keem mit to op Femarn to'n Besök, to Jagd, to Pläseer oder Geschäft de Pächter vun en grot Gut eben æwern Sund int Oldenborger Land. He weer sülbn een vun de Lüd, de al junk beacht un söcht ward, un op de Art ut nix en wulhebbn Mann warn. He harr al lütt Adam int Og as de noch vær dat Fährhus mit Pietschen knall oder mit Draken oder Flitzbogen spel. De söch em nu natürlich in Borg op, harr bald ut em herut, wa't mit em stunn, un slog em vær, mit em na Wittenhof to gan un Landmann to warrn.

Pächter Lürmann harr licht bereden. He kunn man sin egen Lebenslop vertelln, so waar't klar, he weer as Schriewer op den Wittenhof kam, weer na un na Inspector warn, un harr endlich, as de Herr vun't Gut, en riken Adligen, swacklig worn un na't Süden trocken weer, dat ganze Wesen in Pacht kregen. Wer wuß ob ni't bald mal sin egen war.

Wa vel Jahren dartwischen legen, twischen den Schriewer un den Pächter, dat he intwischen grau warn weer, un wenn he vellicht na Jahren Herr weer vun den Wittenhof, old un stump: dat sä he nich, un Wilhelm frag der ni na. He seeg wenigstens en Weg un en Port de hinin föhr.

[Ende des Manuskripts]